lipu "ma Mewika" la tenpo tu la ante li ni

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
(47 intermediate revisions by 15 users not shown)
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
{| style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" align="right" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300"
{{wile pali}}
|+<big>'''United States of America (USA)'''<br />''ma Mewika''</big>
{{poki sona ma|nimi ma=ma Mewika
|-
|nimi mama=United States of America
| style="background:#efefef;" colspan="2" align="center" |
|ma=
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0"
|len ma=[[ijo:Flag_of_the_United_States.svg|150px]]
|-
|sitelen lawa=[[ijo:Greater_coat_of_arms_of_the_United_States.svg|100px]]
| align="center" width="150px" | [[File:len_lawa_pi_ma_Mewika.svg|thumb|''len lawa pi ma Mewika'']]
|toki lawa=ala (lon lipu lawa)<br>[[toki Inli]] (lon pali)
|}
|toki ante=[[toki Epanja]]
|-
|nasin lawa=
| colspan="2" align="center" | <small>'''kalama musi lawa''': ''"The Star-Spangled Banner" len lawa pi selo mun ''</small><small>[https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/80/The_Star-Spangled_Banner_-_U.S._Army_1st_Armored_Division_Band.ogg '''🔊''']</small>
|ISO 3166=US
|-
|ma suli=ma Amelika
| '''ma tomo lawa''' || [[ma tomo Wasinton]]
|sitelen ma=[[ijo:USA_orthographic.svg|200px]]
|-
|jan lawa=[[jan So Patan]]
| '''toki lawa''' || toki ala; jan mute li [[toki Inli]].
|mani=[[mani Tala pi ma Mewika]] ($) (USD)
|}
|ma tomo lawa=[[ma tomo Wasinton]]
|kalama musi ma=[[ijo:"The Star-Spangled Banner" - Choral with band accompaniment - United States Army Field Band.oga]]}}
{{kon ante|ma lawa|ma suli|[[ma Amelika]]}}
'''ma Mewika''' li ma suli lon [[ma Amelika]]. [[toki Inli]] la jan li pana e nimi '''the United States of America''' tawa ona. ona li jo e [[ma Mewika#ma lili |ma lili mute]] e ma tomo lawa wan e ma lili weka mute e ma lili mute pi [[kulupu nanpa wan pi ma Mewika]]. ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. [[ma tomo Sisi]] li ma tomo lawa. mute jan la [[ma tomo Nujo]] li nanpa wan.


==tenpo pini==
[[ijo:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|250px|mama pi ma Mewika li sitelen e [[toki pi lawa sin]].]]
tenpo pi pini mute la kulupu nanpa wan pi ma Amelika li kama lon ma Amelika tan [[ma Sipi]]<!--Siberia-->. tenpo pi pini lili la kulupu [[ma Elopa|Elopa]] li kama. ma mute pi ma Elopa li wile lanpan ma lon ma Amelika. [[ma Juke]] li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi [[telo Alansi]]. ni li ma Mewika sin. taso jan pi kama tawa ma Mewika la ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke li [[utala pi ante suli pi ma Mewika|utala e ona]]. tenpo sike 1776 la, jan pi ma Mewika li toki e ni: ona li lawa e ma ona. [[mama pi ma Mewika]] li pali e [[lipu lawa suli pi ma Mewika|lipu lawa suli]] e [[lawa pi ken jan lon ma Mewika|lawa pi ken jan]].


'''ma Mewika''' li ma lon [[ma Amelika lete]]. [[toki Inli]] la nimi ona li ''United States of America''. ona li jo e [[ma Mewika#ma lili|ma lili]] mute. ona li ma pi suli mute. ma tomo lawa li {{luka|nimi pi toki ante = Washington|nimi pi toki pona = [[ma tomo Wasinton]]}}. taso, ma tomo suli pi nanpa wan li {{luka|nimi pi toki ante = New York City|nimi pi toki pona = [[ma tomo Nujo]]}}.
kulupu Mewika li kama suli li tawa e [[telo Pasipi]] li weka e kulupu Mewika Insijan tan tomo ona. tenpo sike 1861 la, ma Mewika li kama tu. ni li tan ni: jan li ken [[jo jan|poki e jan ante]]. jan mute li pilin ike tawa ni. taso jan mute li pilin pona tawa ni. kulupu tu li utala. ma pi poki ala li anpa e ma poki. jan li ken ala poki e jan. taso lawa li awen ken e poki jan li awen ken e lawa pi pali ona.


[[nasin lawa]] pi ma Mewika li [[nasin pi lawa jan]]. jan li pana e wile ona pi jan lawa. ona li jo e kulupu lawa tu wan e kulupu tu pi pali lawa. jan mute li toki e ni: ma Mewika li [[ma wawa]] pi nanpa wan.
ma Mewika li utala lon [[utala suli nanpa wan]]. tenpo open pi [[utala suli nanpa tu]] la ma Mewika li utala ala. taso [[ma Nijon]] li pakala e ma tomo utala ona Pearl Harbor. tan ni la, ma Mewika li utala e ma Nijon e [[ma Tosi]] e [[ma Italija]]. ma Mewika en ma ante li anpa e ma Nijon e ma Tosi e ma Italija.  


jan lawa pi ma Mewika li [[jan So Paten]].
kulupu Mewika li pilin ike mute tawa [[ma Sesesele]]. [[utala lete]] la ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. ma Mewika li utala lon [[ma Anku]] li lon [[ma Wije]] tan ni. jan pi ma Mewika li tawa [[kon mun]] tawa [[mun mi]]. kulupu utala pi ma Mewika li kama suli mute li kama wawa mute li utala e ma ante. utala lete li pini lon tenpo sike nanpa 1991 tan ni: ma Sesesele li pakala.


ma Mewika li lon poka pi [[ma Kanata]] li lon poka pi [[ma Mesiko]].
jan li lawa e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante. taso kulupu li ante mute. ike mute li tan ni. kulupu wawa li moli e jan tan kulupu pi wawa lili li poki e ona li ike e sijelo ona.


== tenpo pini pi ma Mewika ==
==nasin lawa==
jan pi nanpa wan li lon ma Mewika lon open. ona li kama tan [[ma Asija]]. ni li lon tenpo pi pini mute. taso jan pi [[ma Elopa]] li kama lawa e [[ma Amelika]].
ma Mewika li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu suli tu pi nasin lawa]]. ona li kulupu Democrat li kulupu Republican. jan lawa pi ma Mewika li [[jan So Paten]]. jan So Paten li jan pi kulupu Democrat. tenpo pini la [[jan Tana Tun]] li jan lawa. jan Tana Tun li jan pi kulupu Republican.  


tenpo pini la [[ma Piten]] li lawa e ma Mewika. jan pi ma Mewika li wile e ni: jan lawa pi ma Piten li kama jo e mani tan ma Mewika la ona li kute e wile ona. tan ni la jan Mewika li utala li weka tan ma Piten. ni li [[utala pi lawa Mewika]]. utala ni la ma Mewika li anpa e ma Piten. ona li pali e kulupu ma wan pi ma Mewika. jan lawa pi nanpa wan li [[jan Soji Wasinton]].
==esun en mani==
mani pi ma Mewika (nimi pi [[toki Inli]]: ''Dollar''; sitelen: $; nimi pi [[kulupu ISO|ISO]]-4217: USD) li mani suli taso lon ma Mewika. lipu lawa pi sike mani pi tenpo sike 1792 li pali e mani pi ma Mewika. sina kipisi e mani pi ma Mewika la, ona li pali e mani lili pi ma Mewika ([[toki Inli]]: ''Cent''). mani lili 100 pi ma Mewika li lon mani 1 pi ma Mewika . lipu lawa ni li kin pali e nasin pi pali e sike mani pi mani pi ma Mewika. lipu pi mani pi ma Mewika li tan kulupu mani suli pi ma Mewika. tenpo meso la, nimi ona li monsi laso ([[toki Inli]]: ''Greenback'') tan ni: ona li laso mute.


tenpo la, ma Mewika li kama suli. jan sin pi ma Mewika li utala li anpa e jan nanpa wan pi ma Mewika. lon suli pi ma Mewika la, jan pi ma Mewika li jo e jan pali tan [[ma Apika]]. jan pali ni li kama jo kepeken wawa. ni li ike tawa jan ni.
[[ijo:United States one dollar bill, obverse.jpg|thumb|lipu mani wan pi mani Mewika]]


== ma lili ==
==jan==
[[Image:sitelenmewika.png|thumb]]
ma Mewika li jo e jan mute. kulupu nanpa wan pi ma Mewika li lon ma Mewika tan tenpo pini auli. jan pi selo walo li kama sona e ma Amelika la jan pi selo walo en jan pi selo pimeja li kama. jan mute li kama tan [[ma Elopa]]. toki Inli li toki nanpa wan pi ma Mewika. jan mute mute lon ma Mewika li alasa e [[nasin sewi Kolisu]].
 
==ma lili ==
ma Mewika li jo e ma lili mute:
ma Mewika li jo e ma lili mute:
*[[ma Ajowa]] (IA)
*[[ma Akanso]] (AR)
*[[ma Akanso]] (AR)
*[[ma Ajowa]] (IA)
*[[ma Alaka]] (AK)
*[[ma Alaka]] (AK)
*[[ma Alapama]] (AL)
*[[ma Alapama]] (AL)
linja nanpa 42: linja nanpa 51:
*[[ma Ewisona]] (AZ)
*[[ma Ewisona]] (AZ)
*[[ma Ilino]] (IL)
*[[ma Ilino]] (IL)
*[[ma Insijena]] (IN)
*[[ma Juta]] (UT)
*[[ma Juta]] (UT)
*[[ma Kaliponija]] (CA)
*[[ma Kaliponija]] (CA)
linja nanpa 49: linja nanpa 59:
*[[ma Kolowato]] (CO)
*[[ma Kolowato]] (CO)
*[[ma Lowita]] (FL)
*[[ma Lowita]] (FL)
*[[ma Luwisijana]] (LA)
*[[ma Luwisijena]] (LA)
*[[ma Masasusi]] (MA)
*[[ma Masasusi]] (MA)
*[[ma Men]] (ME)
*[[ma Men]] (ME)
*[[ma Mewilan]] (MD)
*[[ma Mewilan]] (MD)
*[[ma Minisota]] (MN)
*[[ma Minisota]] (MN)
*[[ma Misikan]] (MI)
*[[ma Misikin]] (MI)
*[[ma Misisipi]] (MS)
*[[ma Misisipi]] (MS)
*[[ma Misuwi]] (MO)
*[[ma Misuwi]] (MO)
linja nanpa 62: linja nanpa 72:
*[[ma Nokawolana]] (NC)
*[[ma Nokawolana]] (NC)
*[[ma Notakota]] (ND)
*[[ma Notakota]] (ND)
*[[ma Nujo]] (NY)
*[[ma lili Nujo]] (NY)
*[[ma Numesiko]] (NM)
*[[ma Numesiko]] (NM)
*[[ma Nusesi]] (NJ)
*[[ma Nusesi]] (NJ)
*[[ma Nuwanse]] (NH)
*[[ma Nuwanse]] (NH)
*[[ma Okajoma]] (OK)
*[[ma Okajoma]] (OK)
*[[ma Otajan]] (RI)
*[[ma Otalan]] (RI)
*[[ma Owajo]] (OH)
*[[ma Owajo]] (OH)
*[[ma Owekan]] (OR)
*[[ma Owekan|ma Okan]] (OR)
*[[ma Pensiwenja]] (PA)
*[[ma Pensiwenja]] (PA)
*[[ma Sakawolana]] (SC)
*[[ma Sakawolana]] (SC)
*[[ma Satakota]] (SD)
*[[ma Satakota]] (SD)
*[[ma tomo Wasinton|ma Sisi]] ([[ma tomo Wasinton]]) (DC)
*[[ma Sosa]] (GA)
*[[ma Sosa]] (GA)
*[[ma Telawe]] (DE)
*[[ma Telawe]] (DE)
*[[ma Tenesi]] (TN)
*[[ma Tenesi]] (TN)
*[[ma Tesa]] (TX)
*[[ma Tesa]] (TX)
*[[ma Usali]] (IN)
*[[ma Wajomin]] (WY)
*[[ma Wasinton]] (WA)
*[[ma Wasinton]] (WA)
*[[ma Wajomin]] (WY)
*[[ma Wemon]] (VT)
*[[ma Wemon]] (VT)
*[[ma Wesinja]] (VA)
*[[ma Wesinja]] (VA)
linja nanpa 86: linja nanpa 94:
*[[ma Wikansen]] (WI)
*[[ma Wikansen]] (WI)


[[Category:ma Amelika lete|Mewika]]
== ma ante ==
[[Category:ma Mewika|*]]
 
*[[ma tomo Wasinton|ma Sisi (ma tomo Wasinton)]] (DC)
*[[ma Kawan]] (GU)
*[[ma Petoliko]] (PR)
 
[[kulupu:ma Mewika|*]]
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]]
{{ma Mewika}}

Revision as of 2022-07-01T19:28:22

Edit-clear.svg lipu ni li wile e pali. sina ken pona e ona.
ma Mewika

United States of America

Flag of the United States.svg

len ma

 Greater coat of arms of the United States.svg

sitelen lawa

kalama musi ma

USA orthographic.svg
ma tomo lawa ma tomo Wasinton
ma suli ma Amelika
toki lawa ala (lon lipu lawa)
toki Inli (lon pali)
toki ante toki Epanja
jan lawa jan So Patan
mani mani Tala pi ma Mewika ($) (USD)
ISO 3166 US
lipu ni li toki lon ma lawa. sina wile sona lon ma suli la, o lukin e lipu ni: ma Amelika.

ma Mewika li ma suli lon ma Amelika. toki Inli la jan li pana e nimi the United States of America tawa ona. ona li jo e ma lili mute e ma tomo lawa wan e ma lili weka mute e ma lili mute pi kulupu nanpa wan pi ma Mewika. ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. ma tomo Sisi li ma tomo lawa. mute jan la ma tomo Nujo li nanpa wan.

tenpo pini

mama pi ma Mewika li sitelen e toki pi lawa sin.

tenpo pi pini mute la kulupu nanpa wan pi ma Amelika li kama lon ma Amelika tan ma Sipi. tenpo pi pini lili la kulupu Elopa li kama. ma mute pi ma Elopa li wile lanpan ma lon ma Amelika. ma Juke li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi telo Alansi. ni li ma Mewika sin. taso jan pi kama tawa ma Mewika la ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke li utala e ona. tenpo sike 1776 la, jan pi ma Mewika li toki e ni: ona li lawa e ma ona. mama pi ma Mewika li pali e lipu lawa suli e lawa pi ken jan.

kulupu Mewika li kama suli li tawa e telo Pasipi li weka e kulupu Mewika Insijan tan tomo ona. tenpo sike 1861 la, ma Mewika li kama tu. ni li tan ni: jan li ken poki e jan ante. jan mute li pilin ike tawa ni. taso jan mute li pilin pona tawa ni. kulupu tu li utala. ma pi poki ala li anpa e ma poki. jan li ken ala poki e jan. taso lawa li awen ken e poki jan li awen ken e lawa pi pali ona.

ma Mewika li utala lon utala suli nanpa wan. tenpo open pi utala suli nanpa tu la ma Mewika li utala ala. taso ma Nijon li pakala e ma tomo utala ona Pearl Harbor. tan ni la, ma Mewika li utala e ma Nijon e ma Tosi e ma Italija. ma Mewika en ma ante li anpa e ma Nijon e ma Tosi e ma Italija.

kulupu Mewika li pilin ike mute tawa ma Sesesele. utala lete la ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. ma Mewika li utala lon ma Anku li lon ma Wije tan ni. jan pi ma Mewika li tawa kon mun tawa mun mi. kulupu utala pi ma Mewika li kama suli mute li kama wawa mute li utala e ma ante. utala lete li pini lon tenpo sike nanpa 1991 tan ni: ma Sesesele li pakala.

jan li lawa e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante. taso kulupu li ante mute. ike mute li tan ni. kulupu wawa li moli e jan tan kulupu pi wawa lili li poki e ona li ike e sijelo ona.

nasin lawa

ma Mewika li jo e kulupu suli tu pi nasin lawa. ona li kulupu Democrat li kulupu Republican. jan lawa pi ma Mewika li jan So Paten. jan So Paten li jan pi kulupu Democrat. tenpo pini la jan Tana Tun li jan lawa. jan Tana Tun li jan pi kulupu Republican.

esun en mani

mani pi ma Mewika (nimi pi toki Inli: Dollar; sitelen: $; nimi pi ISO-4217: USD) li mani suli taso lon ma Mewika. lipu lawa pi sike mani pi tenpo sike 1792 li pali e mani pi ma Mewika. sina kipisi e mani pi ma Mewika la, ona li pali e mani lili pi ma Mewika (toki Inli: Cent). mani lili 100 pi ma Mewika li lon mani 1 pi ma Mewika . lipu lawa ni li kin pali e nasin pi pali e sike mani pi mani pi ma Mewika. lipu pi mani pi ma Mewika li tan kulupu mani suli pi ma Mewika. tenpo meso la, nimi ona li monsi laso (toki Inli: Greenback) tan ni: ona li laso mute.

lipu mani wan pi mani Mewika

jan

ma Mewika li jo e jan mute. kulupu nanpa wan pi ma Mewika li lon ma Mewika tan tenpo pini auli. jan pi selo walo li kama sona e ma Amelika la jan pi selo walo en jan pi selo pimeja li kama. jan mute li kama tan ma Elopa. toki Inli li toki nanpa wan pi ma Mewika. jan mute mute lon ma Mewika li alasa e nasin sewi Kolisu.

ma lili

ma Mewika li jo e ma lili mute:

ma ante

ma lili pi ma Mewika

ma Ajowa · ma Akanso · ma Alaka · ma Alapama · ma Awawi · ma Ewisona · ma Etajo · ma Ilino · ma Insijena · ma Juta · ma Kaliponija · ma Kanesika · ma Kansa · ma Kentaki · ma Kolowato · ma Lowita · ma Luwisijena · ma Masasusi · ma Men · ma Mewilan · ma Minisota · ma Misikin · ma Misisipi · ma Montana · ma Nepaka · ma Niwata · ma Nokawelana · ma Notakota · ma Nujo · ma Numesiko · ma Nusesi · ma Nuwanse · ma Okajoma · ma Otawan · ma Owajo · ma Okan · ma Pensiwenja · ma Sakawelana · ma Satakota · ma Sosa · ma Telawe · ma Tenesi · ma Tesa · ma Wajomin · ma Wasinton · ma Wemon · ma Wesinja · ma Wewesinja · ma Wikansen

tan https://wikipesija.org/index.php?title=ma_Mewika&oldid=26748