lipu "ma Mewika" la tenpo tu la ante li ni

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
No edit summary
(translated from lede of wikipedia:United States. I'll note that I had to come up with a term for the indigenous peoples of the continental U.S., and tokiponized from "American Indian" on the basis that it is the term preferred by a majority of such people)
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
{{ma taso|ma=ma Mewika|ma2=United States of America|nimi1=Inli|mani=mani Tala|toki lawa=toki ala|len=len lawa pi ma Mewika.svg|kalama musi lawa=The Star-Spangled Banner|ma tomo lawa=[[ma tomo Wasinton]]|kulupu nimi lawa=In God We Trust|kulupu nimi lawa pi toki pona=jan sewi la mi mute li pilin awen|sitelen=Greater coat of arms of the United States.svg|sitelen ma=sitelen Mewika.svg}}
:''lipu ni li toki lon ma lawa. sina alasa e ma sina la, o lukin e lipu ni: [[ma Amelika]]''
'''ma Mewika''' li ma suli lon [[ma Amelika]]. [[toki Inli]] la jan li nimi e ona '''the United States of America'''. tu ona la [[ma tu pi ma Mewika|ma tu pi mute 50]], en ma tomo lawa wan, en [[ma telo suli pi ma Mewika|ma telo suli luka]], en [[ma pi kulupu Mewika-Intajan|ma 326]] pi [[kulupu Mewika-Intajan]]<!-- using these terms as they are preferred by a majority of American Indians! --> li jo e lawa taso ona. kin ma telo lili mute li lon. ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. [[ma tomo Sisi|ma tomo Sisi]] <!-- Washingtonians tend to call it "D.C.", not "Washington" --> e ma lawa. mute kulupu la [[ma tomo Nu-Joko]] li nanpa wan.


'''ma Mewika''' li ma lon [[ma Amelika lete]]. [[toki Inli]] la nimi ona li ''United States of America''. ona li jo e [[ma Mewika#ma lili|ma lili]] mute. ona li ma pi suli mute. ma tomo lawa li [[ma tomo Wasinton]]. taso, ma tomo suli pi nanpa wan li [[ma tomo Nujo]].
pini suli la [[kulupu majuna Amelika]] <!-- however, they are *not* preferred by indigenous peoples of the America more broadly --> li kama lon ma Amelika tan [[ma Sipi]]. <!-- Siberia --> pini lili la kulupu [[ma Elopa|Elopa]] li kama. [[ma Juke]] li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi [[telo Alansi]]. ni li ma Mewika sin. taso ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke, li utala e ona. kulupu Mewika li tawa [[telo Pasipi]], li weka e kulupu Mewika-Intajan tan tomo ona, li pali e ma tu sin. jan li ken poki e jan ante. jan mute li pilin ike tawa ni. taso jan mute li pilin pona tawa ni. ma tu li utala. ma pi poki ala li anpa e ma poki. jan li ken ala poki e jan. taso lawa li awen ken poki e jan, li awen ken lawa e pali ona.


[[nasin lawa]] pi ma Mewika li [[nasin pi lawa jan]]. jan li pana e wile ona pi jan lawa. ona li jo e kulupu lawa tu wan e kulupu tu pi pali lawa. jan mute li toki e ni: ma Mewika li [[ma wawa]] pi nanpa wan.
kulupu Mewika li pilin ike mute tawa [[ma Esese]]<!-- USSR -->. ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala e ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. jan Mewika li tawa [[kon mun]], tawa [[mun|mun "mun"]]. kulupu utala pi ma Mewika li suli mute, li wawa mute, li utala e ma ante.


jan lawa pi ma Mewika li [[jan So Paten]]. jan  lawa nanpa tu li [[jan Kamala Awi]].
jan li lawa e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute, li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante. taso kulupu li sama ante. ike mute li tan ni. kulupu wawa li moli e jan tan kulupu pi wawa lili, li poki e ona, li ike e sijelo ona.
 
ma Mewika li lon poka pi [[ma Kanata]] li lon poka pi [[ma Mesiko]].
 
==tenpo pini==
jan pi nanpa wan li lon ma Mewika lon open. ona li kama tan [[ma Asija]]. ni li lon tenpo pi pini mute. taso jan pi [[ma Elopa]] li kama lawa e [[ma Amelika]].
 
tenpo pini la [[ma Piten]] li lawa e ma Mewika. jan pi ma Mewika li wile e ni: jan lawa pi ma Piten li kama jo e mani tan ma Mewika la ona li kute e wile ona. tan ni la jan Mewika li utala li weka tan ma Piten. ni li [[utala pi lawa Mewika]]. utala ni la ma Mewika li anpa e ma Piten. ona li pali e kulupu ma wan pi ma Mewika. jan lawa pi nanpa wan li [[jan Wasinton]]. ma Mewika li weka e lawa pi ma Juke lon tenpo sike 1776.
 
tenpo la, ma Mewika li kama suli. jan sin pi ma Mewika li utala li anpa e jan pi ma Mewika. lon seli pi ma Mewika la, jan pi ma Mewika li jo e jan pali tan [[ma Apika]]. jan ni li kama jo kepeken wawa.
 
tenpo sike 1861 la tenpo utala li kama tan ni: ma lili mute wile ala e ni: jan li kepeken e jan pali ni. taso ma lili mute wile e ni a. kulupu tu ni li utala. kulupu pi wile weka li anpa e kulupu pi wile jo. kulupu lawa li toki e ni: jan wile ala pali la jan li pali ala.
 
ma Mewika li utala lon tenpo utala ma pi nanpa wan. tempo open pi tenpo utala ma la ma Mewika li utala ala. taso [[ma Nijon]] utala e ma tomo utala Pearl Harbor la ma Mewika li utala e ma Nijon e ma Tosi. ma Mewika en ma ante li anpa e [[ma Nijon]] e [[ma Tosi]].
 
[[ma wan Sawije|ma Sawije]] li lon la ma Mewika li olin ala e [[ma wan Sawije|ma Sawije]] tan ni: ma Mewika olin ala e nasin pi kulupu jo. ma Mewika li utala lon [[ma Anku seli|ma Anku]] li lon [[ma Wije]] tan ni. [[ma wan Sawije|ma Sawije]] li weka la ma Mewika li pilin pona.
 
==jan==
ma Mewika li jo e jan mute. kulupu Netiwamewikan en kulupu Inuwi li kulupu pi nanpa wan lon ma Mewika. jan pi selo walo kama sona e [[ma Amelika]] la jan pi selo walo en jan pi selo pimeja li kama. jan mute li kama tan [[ma Elopa]]. lawa la jan li kama tan [[ma Juke]] li kama tan [[ma Alan]]. [[toki Inli]] li toki lawa pi ma Mewika tan ni. jan mute mute lon ma Mewika li pilin e [[nasin sewi Kolisu]].
 
== kulupu lawa==
ma Mewika li jo e kulupu suli tu. ona li kulupu Democrat li kulupu Republican. jan lawa pi ma Mewika li jan [[jan So Paten|So Paten]]. [[jan So Paten]] li jan pi kulupu Democrat. tenpo pini la [[jan Tana Tan|jan Donald Trump]] li jan lawa. [[jan Tana Tan|jan Donald Trump]] li jan pi kulupu Republican.
 
==ma lili==
[[Image:sitelenmewika.png|thumb]]
ma Mewika li jo e ma lili mute:
 
*[[ma Akanso]] (AR)
*[[ma Ajowa]] (IA)
*[[ma Alaka]] (AK)
*[[ma Alapama]] (AL)
*[[ma Atajo]] (ID)
*[[ma Awawi]] (HI)
*[[ma Ewisona]] (AZ)
*[[ma Ilino]] (IL)
*[[ma Juta]] (UT)
*[[ma Kaliponija]] (CA)
*[[ma Kanesika]] (CT)
*[[ma Kense]] (KS)
*[[ma Kentaki]] (KY)
*[[ma Kolowato]] (CO)
*[[ma Lowita]] (FL)
*[[ma Luwisijana]] (LA)
*[[ma Masasusi]] (MA)
*[[ma Men]] (ME)
*[[ma Mewilan]] (MD)
*[[ma Minisota]] (MN)
*[[ma Misikan]] (MI)
*[[ma Misisipi]] (MS)
*[[ma Misuwi]] (MO)
*[[ma Montana]] (MT)
*[[ma Nepaka]] (NE)
*[[ma Niwata]] (NV)
*[[ma Nokawolana]] (NC)
*[[ma Notakota]] (ND)
*[[ma Nujo]] (NY)
*[[ma Numesiko]] (NM)
*[[ma Nusesi]] (NJ)
*[[ma Nuwanse]] (NH)
*[[ma Okajoma]] (OK)
*[[ma Otajan]] (RI)
*[[ma Owajo]] (OH)
*[[ma Owekan]] (OR)
*[[ma Pensiwenja]] (PA)
*[[ma Sakawolana]] (SC)
*[[ma Satakota]] (SD)
*[[ma tomo Wasinton|ma Sisi]] ([[ma tomo Wasinton]]) (DC)
*[[ma Sosa]] (GA)
*[[ma Telawe]] (DE)
*[[ma Tenesi]] (TN)
*[[ma Tesa]] (TX)
*[[ma Usali]] (IN)
*[[ma Wasinton]] (WA)
*[[ma Wajomin]] (WY)
*[[ma Wemon]] (VT)
*[[ma Wesinja]] (VA)
*[[ma Wewesinja]] (WV)
*[[ma Wikansen]] (WI)
*[[ma Putowiso]] (PR)
*[[ma Kuwan]] (GU)
 
[[Category:ma Amelika lete|Mewika]]
[[Category:ma Mewika|*]]

Revision as of 2021-05-07T09:05:36

lipu ni li toki lon ma lawa. sina alasa e ma sina la, o lukin e lipu ni: ma Amelika

ma Mewika li ma suli lon ma Amelika. toki Inli la jan li nimi e ona the United States of America. tu ona la ma tu pi mute 50, en ma tomo lawa wan, en ma telo suli luka, en ma 326 pi kulupu Mewika-Intajan li jo e lawa taso ona. kin ma telo lili mute li lon. ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. ma tomo Sisi e ma lawa. mute kulupu la ma tomo Nu-Joko li nanpa wan.

pini suli la kulupu majuna Amelika li kama lon ma Amelika tan ma Sipi. pini lili la kulupu Elopa li kama. ma Juke li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi telo Alansi. ni li ma Mewika sin. taso ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke, li utala e ona. kulupu Mewika li tawa telo Pasipi, li weka e kulupu Mewika-Intajan tan tomo ona, li pali e ma tu sin. jan li ken poki e jan ante. jan mute li pilin ike tawa ni. taso jan mute li pilin pona tawa ni. ma tu li utala. ma pi poki ala li anpa e ma poki. jan li ken ala poki e jan. taso lawa li awen ken poki e jan, li awen ken lawa e pali ona.

kulupu Mewika li pilin ike mute tawa ma Esese. ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala e ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. jan Mewika li tawa kon mun, tawa mun "mun". kulupu utala pi ma Mewika li suli mute, li wawa mute, li utala e ma ante.

jan li lawa e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute, li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante. taso kulupu li sama ante. ike mute li tan ni. kulupu wawa li moli e jan tan kulupu pi wawa lili, li poki e ona, li ike e sijelo ona.