lipu "ma Pilipina" la tenpo tu la ante li ni

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
(bold letters)
(25 intermediate revisions by 6 users not shown)
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
{{ma taso|ma = ma Pilipina|ma2 = Pilipinas|len = len Pilipina.svg|kalama musi lawa = Lupang Hinirang [[File:Lupang Hinirang instrumental.ogg]]|ma tomo lawa = [[ma tomo Manila]]|toki lawa = [[toki Pilipina]]<br>[[toki Inli]]|mani = [[mani Peso]]|sitelen = sitelen Pilipina.svg|sitelen ma = ma Pilipina.svg|nimi1=Pilipina|toki pi wan ma='''''toki 19''''' <div class="mw-customtoggle-myTable wikia-menu-button" style="display:inline-block;"><small>[o open/weka]</small></div><div class="mw-collapsible mw-collapsed" id="mw-customcollapsible-myTable">[[toki Akan]]<br>[[toki Iloko]]<br>[[toki Ipana]]<br>[[toki Ipatan]]<br>[[toki Jakan]]<br>[[toki Kalaja]]<br>[[toki Makintanaju]]<br>[[toki Malanaju]]<br>[[toki Pankasinan]]<br>[[toki Panpanko]]<br>[[toki Pikula]]<br>[[toki Sanpali]]<br>[[toki Sepu]]<br>[[toki Suku]]<br>[[toki Sulikaju]]<br>[[toki Takalo]]<br>[[toki Tapakano]]<br>[[toki Walaje]]<br></div>|kulupu nimi lawa=Maka-Diyos, Maka-tao, Makakalikasan at Makabansa|kulupu nimi lawa pi toki pona=tawa [[jan sewi]] en [[jan]] en [[nasin]] en [[ma]]|ma3=The Philippines|nimi2=Inli|jan=jan Pisaja (<span style="color:#006CB0;">33.7%</span>)<br>jan Takalo (<span style="color:#006CB0;">24.4%</span>)<br>jan Iloko (<span style="color:#006CB0;">8.4%</span>)<br>jan Pikula (<span style="color:#006CB0;">6.8%</span>)<br>jan ante (<span style="color:#006CB0;">26.2%%</span>)}}'''ma Pilipina''' li [[ma]] lon [[ma Asija]]. '''ma Pilipina''' li insa e [[ma lon telo]] 7,641. kulupu pi ma Pilipina li ma {{luka|Luzon|Luson}} li ma {{luka|Visayas|Pisaja}} li ma {{luka|Mindanao|Mintanaju}}. mute jan pi nanpa wan lon ma Pilipina li [[ma tomo Keson]].
{{poki sona ma
|nimi ma= ma Pilipina
|nimi mama= Pilipinas
|ma= ma Asija
|len ma=[[ijo:Flag of the Philippines.svg|border|130px]]
|sitelen lawa=[[File:Coat_of_arms_of_the_Philippines.svg|101x85px]]
|toki lawa=[[toki Pilipina]], [[toki Inli]]
|toki ante=[[toki Akan]], [[toki Iloko]], [[toki Ipana]], [[toki Ipatan]], [[toki Jakan]], [[toki Kalaja]], [[toki Makintanaju]], [[toki Malanaju]], [[toki Pankasinan]], [[toki Panpanko]], [[toki Pikula]], [[toki Sanpali]], [[toki Sepu]], [[toki Suku]]
|nasin lawa=
|ISO 3166=PH
|mani=mani Peso
|ma tomo lawa=[[ma tomo Manila]]
|kalama musi ma= Lupang Hinirang <br> [[File:Lupang Hinirang instrumental.ogg]]
|sitelen ma=[[File:PHL_orthographic.svg|200px]]
|toki anpa pi sitelen ma=
}}
'''ma Pilipina''' li [[ma]] lon [[ma Asija]]. '''ma Pilipina''' li insa e [[ma lon telo]] 7,641. kulupu pi ma Pilipina li ma {{luka|Luzon|Luson}} li ma {{luka|Visayas|Pisaja}} li ma {{luka|Mindanao|Mintanaju}}. mute jan pi nanpa wan lon ma Pilipina li [[ma tomo Keson]].


[[toki lawa]] pi ma Pilipina li [[toki Pilipina]] li [[toki Inli]]. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa li toki {{luka|Tagalog|Takalo}} li toki {{luka|Cebuano|Sepu}} li toki {{luka|Ilocano|Iloko}} li toki {{luka|Ilonggo|Ilonko}} li toki {{luka|Bicolano|Pikula}} li toki {{luka|Waray|Walaje}} li toki {{luka|Pampango|Panpanko}} li toki {{luka|Pangasinense|Pankasinan}}.
[[toki lawa]] pi ma Pilipina li [[toki Pilipina]] li [[toki Inli]]. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa li toki {{luka|Tagalog|Takalo}} li toki {{luka|Cebuano|Pisaja}} li toki {{luka|Ilocano|Iloko}} li toki {{luka|Ilonggo|Ilonko}} li toki {{luka|Bicolano|Pikula}} li toki {{luka|Waray|Walaje}} li toki {{luka|Pampango|Panpanko}} li toki {{luka|Pangasinense|Pankasinan}}.


toki Pilipina la nimi ona li ''Pilipinas''. toki Inli la nimi ona li ''Philippines''. mani Pilipina li mani ''Peso''. ma Pilipina li poka e [[telo suli]]. ma Pilipina li seli. [[ma tomo lawa]] pi ma Pilipina li [[ma tomo Manila]]. tenpo pini la [[ma Mewika]] en [[ma Epanja]] li lawa e ma Pilipina.
toki Pilipina la nimi ona li ''Pilipinas''. toki Inli la nimi ona li ''Philippines''. mani Pilipina li mani ''Peso''. ma Pilipina li poka e [[telo suli]]. ma Pilipina li seli. [[ma tomo lawa]] pi ma Pilipina li [[ma tomo Manila]]. tenpo pini la [[ma Mewika]] en [[ma Epanja]] li lawa e ma Pilipina.


== '''tenpo pini pi ma Pilipina''' ==
== tenpo pini pi ma Pilipina ==
[[File:sitelen pi supa kiwen Lakuna.jpg|thumb|172x172px|sitelen pi supa kiwen {{luka|Laguna|Lakuna}} li sitelen pi tenpo suli nanpa wan lon ma Pilipina.]]
[[File:sitelen pi supa kiwen Lakuna.jpg|thumb|172x172px|sitelen pi supa kiwen {{luka|Laguna|Lakuna}} li sitelen pi tenpo suli nanpa wan lon ma Pilipina.|link=Special:FilePath/sitelen_pi_supa_kiwen_Lakuna.jpg]]
tenpo open la jan {{luka|Negrito|Nekito}} li kama lon ma Pilipina. jan {{luka|Austronesia|Asonesija}} li kama kin tan [[ma Tawan]]. ona mute li pali e [[kulupu jan]] mute. toki Pilipina la ni li '''"''barangay"'''''. jan [[ma Sonko|Sonko]] en jan [[ma Palata|Palata]] en jan [[Alapi]] li tawa ma ni. ma ni li kama '''ma esun suli'''.
tenpo open la jan {{luka|Negrito|Nekito}} li kama lon ma Pilipina. jan {{luka|Austronesia|Asonesija}} li kama kin tan [[ma Tawan]]. ona mute li pali e [[kulupu jan]] mute. toki Pilipina la ni li '''"''barangay"'''''. jan [[ma Sonko|Sonko]] en jan [[ma Palata|Palata]] en jan [[Alapi]] li tawa ma ni. ma ni li kama '''ma esun suli'''.


=== '''tenpo pi lawa [[ma Epanja|Epanja]]''' ===
=== '''tenpo pi lawa [[ma Epanja|Epanja]]''' ===


tenpo sike 1521 la jan {{luka|Punaju Makajasi|Ferdinand Magellan}} li kama li pana e ma Pilipina tawa [[ma Epanja]] li moli lon utala {{luka|Mactan|Matan}}. tenpo sike 1565 la jan {{luka|Miguel Legazpi|Mike Lekapi}} li kama e lawa [[ma Epanja|Epanja]].   
tenpo sike 1521 la jan {{luka|Punaju Makajasi|Ferdinand Magellan}} li kama li pana e ma Pilipina tawa [[ma Epanja]] li moli lon utala {{luka|Mactan|Matan}}. tenpo sike 1565 la jan {{luka|Miguel Legazpi|Mike Lekapi}} li kama e lawa Epanja.   
 
ma Pilipina li lon anpa ma {{luka|New Spain|Nuwapanja}} li kama ma esun suli pi {{luka|west|lon suno weka}}. tomo tawa telo {{luka|Galleon|Kalejon}} Manila li pali. tenpo lon insa tenpo sike 1565-1815 la tenpo sike ale la ni li tawa ma tomo {{luka|Acapulco|Akapuko}} li tawa [[ma tomo Manila]].


[[ma Epanja]] li pini e utala mute. utala tawa [[ma Netelan]] en utala tawa [[nasin sewi Silami|jan pi nasin sewi Silami]] li {{luka|decrease|lili}} mute e mani. [[ma Piten]] li lawa e ma tomo Manila lon insa tenpo sike 1762-1764 tan ni: [[ma Epanja|''ma Epanja'']]'' li {{luka|allied|linja pona}} e [[ma Kanse]].'' taso [[ma Epanja]] li lawa sin e ma Pilipina kin tan [https://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Paris_(1763) lipu pi pilin sama].  
ma Pilipina li lon anpa ma {{luka|New Spain|Nuwapanja}}.


[[ma Mesiko]] li weka e lawa [[ma Epanja|Epanja]] la ma Pilipina li kama lon anpa ma tomo {{luka|Madrid|Mateli}}. ni li kama e ni: '''''jan lawa li ike e wawa'''''. [[ma Epanja]] li ken ala mama e ma Pilipina lon insa tenpo sike 1850''.''
[[ma Mesiko]] li weka e lawa [[ma Epanja|Epanja]] la ma Pilipina li kama lon anpa ma tomo {{luka|Madrid|Mateli}}. jan lawa Epanja li kama ike e wawa ona. ma Epanja li ken ala mama e ma Pilipina lon insa tenpo sike 1850.


{{luka|3 priests|jan 3 pi pali sewi}} li moli tan ni: ''jan lawa li pilin sona e ni: ona mute li open e utala.'' {{luka|FIlipino nationalism|pilin wawa Pilipina}} li kama. jan {{luka|José Rizal|Ose Lisala}} li sitelen e ni: ''jan lawa li ike e wawa.'' taso [[ma Epanja]] li '''moli e jan Lisala'''. jan {{luka|Antesa Ponipasijo|Andrés Bonifacio}} li open e '''kulupu utala pi {{luka|secret|sona pimeja}}'''. '''nimi ni li Katipunan'''. kulupu ni li open e '''utala pi lawa Pilipina'''. [[tenpo suno]] 12 pi [[tenpo mun]] 6/1898 la ma Pilipina li weka e lawa Epanja lon [[ma tomo Kapite]]. tenpo sike 1898 la utala pi [[ma Epanja]] en [[ma Mewika]] li kama.   
jan 3 pi pali sewi li moli. pilin wawa Pilipina li kama. jan {{luka|José Rizal|Ose Lisala}} li sitelen e ni: ''jan lawa li ike e wawa.'' taso [[ma Epanja]] li '''moli e jan Lisala'''. jan {{luka|Antesa Ponipasijo|Andrés Bonifacio}} li open e '''kulupu utala pi {{luka|secret|sona pimeja}}'''. '''nimi ni li Katipunan'''. kulupu ni li open e '''utala pi lawa Pilipina'''. [[tenpo suno]] 12 pi [[tenpo mun]] 6/1898 la ma Pilipina li weka e lawa Epanja lon [[ma tomo Kapite]]. tenpo sike 1898 la utala pi [[ma Epanja]] en [[ma Mewika]] li kama.   


=== '''tenpo pi lawa [[ma Mewika|Mewika]]''' ===
=== '''tenpo pi lawa [[ma Mewika|Mewika]]''' ===
linja nanpa 40: linja nanpa 54:
tenpo sike 2016 la jan {{luka|Rodrigo Duterte|Loliko Tutete}} li kama jan lawa. tenpo pini la ona li jan lawa pi ma tomo {{luka|Davao|Tapaju}}. ona li wawa e {{luka|relation|linja}} tawa [[ma Sonko]] en [[ma Losi]]. ona li open e kulupu {{luka|against|utala tawa}} [[ilo nasa]]. {{luka|terrorist group|kulupu pakala}} {{luka|Maute|Majute}} li utala lon ma tomo {{luka|Marawi|Malawi}}. taso utala ni li pini lon tenpo suno 23/8/2020.
tenpo sike 2016 la jan {{luka|Rodrigo Duterte|Loliko Tutete}} li kama jan lawa. tenpo pini la ona li jan lawa pi ma tomo {{luka|Davao|Tapaju}}. ona li wawa e {{luka|relation|linja}} tawa [[ma Sonko]] en [[ma Losi]]. ona li open e kulupu {{luka|against|utala tawa}} [[ilo nasa]]. {{luka|terrorist group|kulupu pakala}} {{luka|Maute|Majute}} li utala lon ma tomo {{luka|Marawi|Malawi}}. taso utala ni li pini lon tenpo suno 23/8/2020.


== '''ma''' ==
== ma ==
{| cellpadding=4 cellspacing=0 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
{| cellpadding=4 cellspacing=0 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|- style="vertical-align:bottom;border:1px solid darkgray;"
|- style="vertical-align:bottom;border:1px solid darkgray;background: #efefef;"
|kulupu ma
|style="border:1px solid darkgray;border-style: none solid none none;"| kulupu ma
|wan ma
|style="border:1px solid darkgray;border-style: none solid none none;"| wan ma
|nimi lawa
|style="border:1px solid darkgray;border-style: none solid none none;"| nimi lawa
|-
|-
| rowspan="8" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;" |ma Luson
| rowspan="8" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;background: #dff0df;" |ma Luson
| colspan="2" |wan ma lawa
| colspan="2" |wan ma lawa
|-
|-
linja nanpa 70: linja nanpa 84:
|wan ma V
|wan ma V
|-
|-
| rowspan="3" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;" |ma Pisaja
| rowspan="3" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;background: #dfdff0;" |ma Pisaja
|suno pini Pisaja
|suno pini Pisaja
|wan ma VI
|wan ma VI
linja nanpa 80: linja nanpa 94:
|wan ma VIII
|wan ma VIII
|-
|-
| rowspan="6" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;" |ma Mintanaju
| rowspan="6" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;background: #f0f0df;" |ma Mintanaju
|ma nena Senpanka
|ma nena Senpanka
|wan ma IX
|wan ma IX
linja nanpa 99: linja nanpa 113:
|wan ma lawa Pansamolo pi Mintanaju SIlami
|wan ma lawa Pansamolo pi Mintanaju SIlami
|}
|}
{{ma Asija}}
{{toki ante|
{{toki ante|
[[wikipedia:af:Filippyne|af]] -
[[wikipedia:af:Filippyne|af]] -
linja nanpa 122: linja nanpa 137:
[[wikipedia:zh-tw:&#33778;&#24459;&#36051;|zh-tw]]
[[wikipedia:zh-tw:&#33778;&#24459;&#36051;|zh-tw]]
}}
}}
[[Category:ma Asija]]
 
[[Category:ma]]
 
[[Category:ma lon telo]]
[[kulupu:ma Asija]]
[[kulupu:ma]]
[[kulupu:ma lon telo]]
[[kulupu:lipu ni li tan lipu Panton la o lukin]]

Revision as of 2021-10-15T10:44:13

ma Pilipina

Pilipinas

ma Asija
Flag of the Philippines.svg

len ma

Coat of arms of the Philippines.svg

sitelen lawa

kalama musi ma

Lupang Hinirang

PHL orthographic.svg
ma tomo lawa ma tomo Manila
toki lawa toki Pilipina, toki Inli
toki ante toki Akan, toki Iloko, toki Ipana, toki Ipatan, toki Jakan, toki Kalaja, toki Makintanaju, toki Malanaju, toki Pankasinan, toki Panpanko, toki Pikula, toki Sanpali, toki Sepu, toki Suku
mani mani Peso
ISO 3166 PH

ma Pilipina li ma lon ma Asija. ma Pilipina li insa e ma lon telo 7,641. kulupu pi ma Pilipina li ma kipisi:luka li ma kipisi:luka li ma kipisi:luka. mute jan pi nanpa wan lon ma Pilipina li ma tomo Keson.

toki lawa pi ma Pilipina li toki Pilipina li toki Inli. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka.

toki Pilipina la nimi ona li Pilipinas. toki Inli la nimi ona li Philippines. mani Pilipina li mani Peso. ma Pilipina li poka e telo suli. ma Pilipina li seli. ma tomo lawa pi ma Pilipina li ma tomo Manila. tenpo pini la ma Mewika en ma Epanja li lawa e ma Pilipina.

tenpo pini pi ma Pilipina

sitelen:sitelen pi supa kiwen Lakuna.jpg
sitelen pi supa kiwen kipisi:luka li sitelen pi tenpo suli nanpa wan lon ma Pilipina.

tenpo open la jan kipisi:luka li kama lon ma Pilipina. jan kipisi:luka li kama kin tan ma Tawan. ona mute li pali e kulupu jan mute. toki Pilipina la ni li "barangay". jan Sonko en jan Palata en jan Alapi li tawa ma ni. ma ni li kama ma esun suli.

tenpo pi lawa Epanja

tenpo sike 1521 la jan kipisi:luka li kama li pana e ma Pilipina tawa ma Epanja li moli lon utala kipisi:luka. tenpo sike 1565 la jan kipisi:luka li kama e lawa Epanja.

ma Pilipina li lon anpa ma kipisi:luka.

ma Mesiko li weka e lawa Epanja la ma Pilipina li kama lon anpa ma tomo kipisi:luka. jan lawa Epanja li kama ike e wawa ona. ma Epanja li ken ala mama e ma Pilipina lon insa tenpo sike 1850.

jan 3 pi pali sewi li moli. pilin wawa Pilipina li kama. jan kipisi:luka li sitelen e ni: jan lawa li ike e wawa. taso ma Epanja li moli e jan Lisala. jan kipisi:luka li open e kulupu utala pi kipisi:luka. nimi ni li Katipunan. kulupu ni li open e utala pi lawa Pilipina. tenpo suno 12 pi tenpo mun 6/1898 la ma Pilipina li weka e lawa Epanja lon ma tomo Kapite. tenpo sike 1898 la utala pi ma Epanja en ma Mewika li kama.

tenpo pi lawa Mewika

ma Epanja li pana e ma Pilipina tawa ma Mewika. ma Pilipina en ma Mewika li utala. ma Mewika li moli e jan Pilipina mute. ma kipisi:luka li utala e ma Mewika. taso ma Mewika li kama lawa e ma kipisi:luka. ma Mewika li kipisi:luka e ma Pilipina la ma Mewika li pali e kipisi:luka.

ma Mewika li pana e lawa lili tawa ma Pilipina. jan kipisi:luka li kama jan lawa li ken e kipisi:luka. meli li kipisi:luka.

utala suli pi nanpa tu

ma Nijon li lawa e ma Pilipina. kulupu utala kipisi:luka li utala e lawa Nijon. ma Nijon li pali e ike utala mute. tu ni li kipisi:luka li kipisi:luka. wawa utala Mewika li weka e lawa Nijon.

tenpo pi lawa Pilipina

jan kipisi:luka li pini e utala Upalapa li open e tomo kipisi:luka tawa jan ale. tenpo sike 1965 la jan kipisi:luka li kama jan lawa Pilipina.

tenpo pi lawa Mako

tenpo sike 4 pi nanpa 1 la kipisi:luka Pilipina li suli pi nanpa 1 lon ma Asija. mani la ma Pilipina li kama suli. tenpo pi pini pi tenpo sike 4 la ijo li kama ike. jan Mako en jan olin ona li ike e wawa e mani. ma Pilipina li lon anpa pi kipisi:luka. tenpo sike 1986 la jan Mako li kama jan lawa kin. taso ni li kipisi:luka. kipisi:luka li tawa e jan Mako e kipisi:luka ona tawa ma Awawi li kama e ni: jan kipisi:luka li lawa.

tenpo pi lawa Pilipina sin

ni mute li ike tawa kama suli Pilipina: ma Pilipina li kipisi:luka kipisi:luka. wawa ike li mute. jan mute li kipisi:luka. jan kipisi:luka li utala. nena suli kipisi:luka li pana e ko seli.

tenpo sike 2016 la jan kipisi:luka li kama jan lawa. tenpo pini la ona li jan lawa pi ma tomo kipisi:luka. ona li wawa e kipisi:luka tawa ma Sonko en ma Losi. ona li open e kulupu kipisi:luka ilo nasa. kipisi:luka kipisi:luka li utala lon ma tomo kipisi:luka. taso utala ni li pini lon tenpo suno 23/8/2020.

ma

kulupu ma wan ma nimi lawa
ma Luson wan ma lawa
wan ma Iloko wan ma I
wan ma Kolijela
anpa nena Kakajan wan ma II
insa Luson wan ma III
wan ma Kalapalison wan ma IV-A
wan ma Mimalopa wan ma IV-E
wan ma Pikula wan ma V
ma Pisaja suno pini Pisaja wan ma VI
insa Pisaja wan ma VII
suno open Pisaja wan ma VIII
ma Mintanaju ma nena Senpanka wan ma IX
lete Mintanaju wan ma X
wan ma Tapaju wan ma XI
wan ma Sokosasen wan ma XII
wan ma Kalaka wan ma XIII
wan ma Pansamolo wan ma lawa Pansamolo pi Mintanaju SIlami

af - da - de - en - eo - es - et - fr - he - ja - ms - nl - no - pl - pt - ru - sl - sv - tl - zh-cn - zh-tw