ma Sakalin
ma Sakalin (toki Lusi: Сахали́н) li ma lon telo lon poka ma Asija. ona li lon ma Sakalin (ma lili pi ma Lusi). suli la, ona li nanpa wan lon ma Lusi. telo suli Nijon en telo suli Okot li lon poka ona. telo suli Tatal li tu e ma Asija e ona. jan nanpa 489 638 li lon ona. jan mute lon ma lon telo la, ona li nanpa wan lon ma Lusi.
nimi
nimi ona lon toki Lusi tan nimi pi nasin telo Amu lon toki Mantul "sakalan ula" (kiwen pi nasin telo pimeja). nimi ona lon toki Nijon "Kalaputo" (toki Nijon: 樺太廳) tan "kamuj kala puto a mosi" (toki Ain, "ma pi jan sewi pi nena"). nama ona lon toki Nijon sin li "Sakalin" (toki Nijon: サハリン). jan pi ma Sakalin en jan pi ma lon poka nasin telo Amu li nimi ona e "Ik mip".
tenpo pini
jan li lon ma Sakalin lon tenpo pini mute. jan li alasa e kala. kulupu jan Niwki li lon poka open pi open suno pi ona. kulupu jan Ain li lon poka pini pi open suno pi ona. kin kulupu jan Ewen en kulupu jan Oloki li kama tawa ona.
tenpo sike nanpa 1805 la, tomo tawa lon telo "Natesta" en jan lawa ona jan Iwan Klusenstein li kama tawa ma lon poka telo pi ma Sakalin. taso ona li pilin e ni: ma Sakalin li ma lon telo anu ma palisa. tenpo sike nanpa 1808 la, jan Tentsulo Matuta en jan Lintso Mamia tan ma Nijon li kama tawa ma Sakalin. ona sona e ni: ma Sakalin li ma lon telo. taso ma Sakalin li ma lon telo anu ma palisa lon sitelen ma lon tenpo mute. tenpo sike nanpa 1849 la, jan Kena Newelski kama tawa ma Sakalin. ona li sona tawa jan ali e ni: ma Sakalin li ma lon telo.
jan pi ma Lusi en jan pi ma Nijon kama tawa ona. ona li utala tan ona. ma Nijon li jo e poka pini pi open suno pi ona. ma Lusi li jo e poka open pi open suno pi ona. tenpo sike nanpa 1920 la, ma Nijoe li jo e ma Sakalin. taso ona li pana e poka open pi open suno pi ona tawa ma Lusi. ma Nijon li pana e ma Sakalin ali tawa ma Sesesele tan pini pi utala suli nanpa tu.