lipu "ma Sonko" la tenpo tu la ante li ni

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
lNo edit summary
lNo edit summary
 
(11 intermediate revisions by 6 users not shown)
linja nanpa 2: linja nanpa 2:
|nimi ma          = ma Sonko
|nimi ma          = ma Sonko
|nimi mama        = 中国
|nimi mama        = 中国
|len ma          = [[ijo:Flag of China.svg|border|130px]]
|len ma          = [[sitelen:Flag of China.svg|border|130px]]
|sitelen lawa    = [[ijo:National_Emblem_of_the_People%27s_Republic_of_China (2).svg|101x85px]]
|sitelen lawa    = [[sitelen:National_Emblem_of_the_People%27s_Republic_of_China (2).svg|101x85px]]
|kalama musi ma  = 义勇军进行曲 ([[kalama musi pi kulupu utala wile]]) [[ijo:March of the Volunteers instrumental.ogg|center]]
|kalama musi ma  = 义勇军进行曲 ([[kalama musi pi kulupu utala wile]]) [[sitelen:March of the Volunteers instrumental.ogg|center]]
|sitelen ma      = [[ijo:CHN_orthographic.svg|220px]]
|sitelen ma      = [[sitelen:CHN_orthographic.svg|220px]]
|ma tomo lawa    = [[ma tomo Pesin]]
|ma tomo lawa    = [[ma tomo Pesin]]
|toki lawa        = [[toki Sonko]]
|toki lawa        = [[toki Sonko]]
linja nanpa 14: linja nanpa 14:
|ISO 3166        = CN}}
|ISO 3166        = CN}}
{{pini ala}}
{{pini ala}}
{{nimi ijo|'''ma Sonko'''|中国|toki Sonko}} li [[ma]] lon [[ma Asija]].  
{{nimi ijo|'''ma Sonko'''|中国, Zhōngguó|toki Sonko}} li [[ma]] lon [[ma Asija]].  


ma Sonko li lon poka pi ma mute; [[ma Soson]] en [[ma Losi]] en [[ma Monkolu]] en [[ma Kasatan]] en [[ma Kilisa]] en [[ma Tosiki]] en [[ma Akanisan]] en [[ma Pakisan]] en [[ma Palata]] en [[ma Nepalu]] en [[ma Tuku]] en [[ma Mijanma]] en [[ma Lajo]] en [[ma Wije]] li lon poka ona. nanpa jan en esun<ref>[https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April World Economic Outlook Database, April 2020] IMF</ref> la, ma Sonko li suli nanpa wan. suli ma la, ma Sonko li nanpa tu wan lon ma ale. tenpo ni la, ma Sonko li kama [[ma wawa]].<ref>[https://www.thetrumpet.com/15672-the-rise-of-china-as-a-superpower THE RISE OF CHINA AS A SUPERPOWER | theTrumpet.com]</ref><ref>[https://www.csis.org/analysis/china-and-united-states-cooperation-competition-andor-conflict China and the United States: Cooperation, Competition, and/or Conflict | Center for Strategic and International Studies]</ref>
ma Sonko li lon poka pi ma mute; [[ma Soson]] en [[ma Losi]] en [[ma Monkolu]] en [[ma Kasatan]] en [[ma Kilisa]] en [[ma Tosiki]] en [[ma Akanisan]] en [[ma Pakisan]] en [[ma Palata]] en [[ma Nepalu]] en [[ma Tuku]] en [[ma Mijanma]] en [[ma Lajo]] en [[ma Wije]] li lon poka ona. ona li lon poka pi [[telo Pasipi]] kin. nanpa jan en esun<ref>[https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April World Economic Outlook Database, April 2020] IMF</ref> la, ma Sonko li suli nanpa wan. suli ma la, ma Sonko li nanpa tu wan lon ma ale. tenpo ni la, ma Sonko li kama [[ma wawa]].<ref>[https://www.theatlantic.com/international/archive/2020/10/what-kind-superpower-will-china-be/616580/ What Kind of Superpower Will China Be? - the Atlantic]</ref><ref>[https://www.csis.org/analysis/china-and-united-states-cooperation-competition-andor-conflict China and the United States: Cooperation, Competition, and/or Conflict | Center for Strategic and International Studies]</ref>


tenpo pini suli la, [[kulupu jan suli]] en [[kulupu lawa]] li lon ma Sonko. taso, ma lawa Sonko pi tenpo ni li kama lon tenpo sike 1949 kin. kulupu lawa pi ma Sonko li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu wan taso pi nasin lawa]]. jan mute li toki e ni: ona li [[nasin lawa pi jan ale]] ala.<ref>[https://books.google.co.uk/books?id=6TnSAQAAQBAJ&redir_esc=y Nathan, Andrew J.; Diamond, Larry; Plattner, Marc F. (2013) Will China Democratize?]</ref><ref>[https://www.ft.com/content/cb2c8578-adb4-11e7-aab9-abaa44b1e130 Under Xi Jinping, China is turning back to dictatorship | Financial Times]</ref>
tenpo pini suli la, [[kulupu jan suli]] en [[kulupu lawa]] li lon ma Sonko. taso, ma lawa Sonko pi tenpo ni li kama lon tenpo sike 1949 kin. kulupu lawa pi ma Sonko li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu wan taso pi nasin lawa]]. jan mute li toki e ni: ona li [[nasin lawa pi jan ale]] ala.<ref>[https://books.google.co.uk/books?id=6TnSAQAAQBAJ&redir_esc=y Nathan, Andrew J.; Diamond, Larry; Plattner, Marc F. (2013) Will China Democratize?]</ref><ref>[https://www.ft.com/content/cb2c8578-adb4-11e7-aab9-abaa44b1e130 Under Xi Jinping, China is turning back to dictatorship | Financial Times]</ref>


len sitelen pi ma Sonko li loje li jo e mun jelo nanpa luka.
len sitelen pi ma Sonko li loje li jo e [[mun]] jelo pi mute luka.
 
==nimi==
nimi "Sonko" lon [[toki pona]] li kama tan nimi ''Zhōngguó'' (中国) lon [[toki Sonko]]. kon pi nimi ni li "[[ma lawa]] insa" anu "ma lawa {{nimi|meso}}". taso, toki ante li kepeken nimi ante. toki mute pi [[kulupu toki Palata Elopa]] li kepeken nimi tan nimi ni pi [[toki Sankita]]: ''Cīna''.


==tenpo pini==
==tenpo pini==
tenpo pini la, [[kulupu lawa mama]] li lawa e ma Sonko. tenpo mute la ma Sonko li pakala li kama wan. jan lawa nanpa wan pi ma Sonko wan li [[jan Sin Se Jun]]. {{lipu li ala|ma Tasin|Qing dynasty}} li [[kulupu lawa mama]] nanpa pini. tenpo sike 1912 la ma Sonko li kama [[ma pi kulupu lawa]]. tenpo sike 1927 la [[utala insa]] li open. tenpo sike 1949 la [[kulupu Komintan]] li tawa [[ma Tawan]]. tenpo ni la ma Sonko li jo e [[lawa ma]] tu. wan li lon ma Sonko pi ma suli. wan ante li lon ma Tawan.
[[sitelen:Territories of Dynasties in China.gif|thumb|250px|tenpo mute la ante pi ma pi ma lawa Sonko (sitelen ni li pini lon tenpo sike 1912)]]
tenpo pini la, [[kulupu lawa mama]] li lawa e ma Sonko. jan li toki e ni: [[ma lawa]] nanpa wan lon ma Sonko li {{nimi ijo|ma pi kulupu lawa mama Sija|夏朝, Xiàcháo|toki Sonko}} li kama lon tenpo sike 2070 BCE anu tenpo poka. taso, sitelen toki ala li kama tan tenpo ni. sitelen toki li kama lon ma Sonko lon tenpo pi {{nimi ijo|kulupu lawa mama San|商朝, Shāng cháo}}. taso, sitelen ni li toki ala pi kulupu Sija.
 
tenpo mute la ma Sonko li pakala li kama wan. jan lawa nanpa wan pi ma Sonko wan li [[jan Sin Se Jun]]. ona li wan e ma Sonko lon tenpo sike 221 BCE. kulupu lawa mama ona li {{nimi ijo|kulupu lawa mama Sin|秦朝, Qín cháo}}. taso, [[lipu lawa]] en pali pi kulupu lawa ni li ike tawa jan mute. tan ni la, jan li weka e ona. [[tenpo utala]] li kama la, {{nimi ijo|kulupu lawa mama An|漢朝, Hàncháo}} li wan sin e ma Sonko.
 
{{lipu li ala|kulupu lawa Tasin|Qing dynasty}} li [[kulupu lawa mama]] nanpa pini. jan lawa pini ona li {{nimi ijo|[[jan Puje]]|溥儀, Puyi}}. tenpo sike 1912 la jan li weka e lawa pi kulupu mama. ma Sonko li kama [[ma pi kulupu lawa]]. tenpo sike 1927 la [[utala insa]] li open. tenpo sike 1949 la [[kulupu Komintan]] li tawa [[ma Tawan]]. tenpo ni la ma Sonko li jo e [[lawa ma]] tu. wan li lon ma Sonko pi ma suli. wan ante li lon ma Tawan.
 
==ma==
ma Sonko li ma suli mute. tan ni la, ona li jo e nasin ante mute pi [[kon ma]] lon ma ante ona. [[kulupu nena Imalaja]] li kipisi ma Sonko tan ma Palata tan ma Nepalu tan ma Tuku. [[kulupu nena]] ante li kipisi ona tan ma ante kin. [[ma Kopi|ma pi telo lili Kopi]] li kipisi ona tan ma Monku. jan mute mute pi ma Sonko li awen lon poka pi telo suli Pasipi.
 
===ma tomo===


==jan==
==jan==
jan 1,400,000,000 li lon ma Sonko. nanpa jan la ma Sonko li suli nanpa wan.
jan 1,400,000,000 li lon ma Sonko. nanpa jan la ma Sonko li suli nanpa wan.


ona li kulupu jan mute pi tan ante lon ma Sonko. {{nimi ijo|[[kulupu jan An]]|汉族}} li kulupu suli.
ona li kulupu jan mute pi tan ante lon ma Sonko. {{nimi ijo|[[kulupu jan An]]|汉族}} li kulupu suli. kulupu jan ante li lili. kulupu lawa pi ma Sonko li toki e ni: ma Sonko la, kulupu jan {{o nnp|56}} pi jo e [[kulupu jan pi tan sama|tan sama ona]] li lon.


jan mute pi ma Sonko li kepeken [[toki Sonko]]. taso, toki mute li lon ma Sonko.  
jan mute pi ma Sonko li kepeken [[toki Sonko]]. taso, toki ante mute li lon ma Sonko.  


==tan sona==
==tan sona==
linja nanpa 38: linja nanpa 51:


[[kulupu:ma Sonko]]
[[kulupu:ma Sonko]]
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]]
[[kulupu:ma Asija]]

Latest revision as of 2024-02-07T22:25:37

ma Sonko

中国

Flag of China.svg

len ma

National Emblem of the People's Republic of China (2).svg

sitelen lawa

kalama musi ma

义勇军进行曲 (kalama musi pi kulupu utala wile)

CHN orthographic.svg
ma tomo lawa ma tomo Pesin
toki lawa toki Sonko
toki ante toki Ju
toki Kantun
toki Min
toki Monko
toki Po
toki Wasun
toki Wiku
jan lawa jan Si Sinpin
mani mani Juwan (RMB)
ISO 3166 CN


Under construction icon-yellow.svg lipu ni li pini ala li wile e pali. sina ken pini e ona.

ma Sonko (toki Sonko: 中国, Zhōngguó) li ma lon ma Asija.

ma Sonko li lon poka pi ma mute; ma Soson en ma Losi en ma Monkolu en ma Kasatan en ma Kilisa en ma Tosiki en ma Akanisan en ma Pakisan en ma Palata en ma Nepalu en ma Tuku en ma Mijanma en ma Lajo en ma Wije li lon poka ona. ona li lon poka pi telo Pasipi kin. nanpa jan en esun[1] la, ma Sonko li suli nanpa wan. suli ma la, ma Sonko li nanpa tu wan lon ma ale. tenpo ni la, ma Sonko li kama ma wawa.[2][3]

tenpo pini suli la, kulupu jan suli en kulupu lawa li lon ma Sonko. taso, ma lawa Sonko pi tenpo ni li kama lon tenpo sike 1949 kin. kulupu lawa pi ma Sonko li jo e kulupu wan taso pi nasin lawa. jan mute li toki e ni: ona li nasin lawa pi jan ale ala.[4][5]

len sitelen pi ma Sonko li loje li jo e mun jelo pi mute luka.

nimi[o ante | o ante e toki ilo]

nimi "Sonko" lon toki pona li kama tan nimi Zhōngguó (中国) lon toki Sonko. kon pi nimi ni li "ma lawa insa" anu "ma lawa meso[nimi]". taso, toki ante li kepeken nimi ante. toki mute pi kulupu toki Palata Elopa li kepeken nimi tan nimi ni pi toki Sankita: Cīna.

tenpo pini[o ante | o ante e toki ilo]

tenpo mute la ante pi ma pi ma lawa Sonko (sitelen ni li pini lon tenpo sike 1912)

tenpo pini la, kulupu lawa mama li lawa e ma Sonko. jan li toki e ni: ma lawa nanpa wan lon ma Sonko li ma pi kulupu lawa mama Sija (toki Sonko: 夏朝, Xiàcháo) li kama lon tenpo sike 2070 BCE anu tenpo poka. taso, sitelen toki ala li kama tan tenpo ni. sitelen toki li kama lon ma Sonko lon tenpo pi kulupu lawa mama San (商朝, Shāng cháo). taso, sitelen ni li toki ala pi kulupu Sija.

tenpo mute la ma Sonko li pakala li kama wan. jan lawa nanpa wan pi ma Sonko wan li jan Sin Se Jun. ona li wan e ma Sonko lon tenpo sike 221 BCE. kulupu lawa mama ona li kulupu lawa mama Sin (秦朝, Qín cháo). taso, lipu lawa en pali pi kulupu lawa ni li ike tawa jan mute. tan ni la, jan li weka e ona. tenpo utala li kama la, kulupu lawa mama An (漢朝, Hàncháo) li wan sin e ma Sonko.

kulupu lawa Tasin li kulupu lawa mama nanpa pini. jan lawa pini ona li jan Puje (溥儀, Puyi). tenpo sike 1912 la jan li weka e lawa pi kulupu mama. ma Sonko li kama ma pi kulupu lawa. tenpo sike 1927 la utala insa li open. tenpo sike 1949 la kulupu Komintan li tawa ma Tawan. tenpo ni la ma Sonko li jo e lawa ma tu. wan li lon ma Sonko pi ma suli. wan ante li lon ma Tawan.

ma[o ante | o ante e toki ilo]

ma Sonko li ma suli mute. tan ni la, ona li jo e nasin ante mute pi kon ma lon ma ante ona. kulupu nena Imalaja li kipisi ma Sonko tan ma Palata tan ma Nepalu tan ma Tuku. kulupu nena ante li kipisi ona tan ma ante kin. ma pi telo lili Kopi li kipisi ona tan ma Monku. jan mute mute pi ma Sonko li awen lon poka pi telo suli Pasipi.

ma tomo[o ante | o ante e toki ilo]

jan[o ante | o ante e toki ilo]

jan 1,400,000,000 li lon ma Sonko. nanpa jan la ma Sonko li suli nanpa wan.

ona li kulupu jan mute pi tan ante lon ma Sonko. kulupu jan An (汉族) li kulupu suli. kulupu jan ante li lili. kulupu lawa pi ma Sonko li toki e ni: ma Sonko la, kulupu jan mute mute luka luka luka wan [nnp] pi jo e tan sama ona li lon.

jan mute pi ma Sonko li kepeken toki Sonko. taso, toki ante mute li lon ma Sonko.

tan sona[o ante | o ante e toki ilo]