lipu "nasin sewi Puta" la tenpo tu la ante li ni

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
(mi pona e lipu)
(mi tawa e sitelen lawa (nimi "Tatakata" li kama tan seme?))
(10 intermediate revisions by 5 users not shown)
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
[[File:kiwen_jan_pi_jan_Puta.jpeg|thumb|240px|[[kiwen jan]] pi [[jan Puta]]]]nasin sewi Puta li [[nasin sewi]].[[ tenpo pini| tenpo pini]] la [[jan Puta]] li pana e nasin ni. nasin pi nasin sewi Puta li tu wan. nasin sewi Puta Selapata li lon [[ma Asija|ma Asija seli]]. nasin sewi Puta Mawajana li lon [[ma Asija|ma Asija lete]]. nasin sewi Puta Pasayana li lon [[ma Sipeto]] en [[ma Nijon]].
{{wile pali}}
[[ijo:P buddhism.svg|thumb|sitelen pi nasin sewi Puta.]]
'''nasin sewi Puta''' li [[nasin sewi]] tan jan Sitata Katama ([[jan Puta]], anu jan Tatakata). nasin sewi Puta li weka e pilin ike. jan pi nasin Puta li toki e ni: pilin ike li tan pilin wile, li jo ala. nimi ni li pilin Tuka (toki Sanki: Dukkha). tenpo pi wile pini la, mi mute li pini e sike Sansala (toki Sanki: Samsara), li kama moli ala, li kama lon ala.


nasin sewi Puta li suli nanpa tu tu lon [[ma ali|ma ale]].


==sona pana==
== ''ma Sansala''==
==='''sona lon tu tu''' li ni:===
ma Sansala (toki Sanki: Saṃsāra) li sike pi kama moli pi kama lon. jan ale li ken kama lon ma mute ni. taso, jan pi nasin Tatakata li pilin e ni: kon pi pini ala li lon ala. ale li ken pini. sewi Tatakata li weka tan ni, li weka e jan ante tan ni. mi mute li lon ma Sansala. ni tan la mi mute li pilin ike Tuka (Dukkha). kon Kanma (toki Sanki: Karma, toki Tanti: Kamma) li ante e ma pi jan li kama lon.
# [[pilin ike]] li lon. nimi ona li ''Tuka (''''dukkha'''')''
# [[tan]] pi pilin ike li lon. nimi ona li ''Samutaja (samudaya)''
# [[pini]] pi pilin ike li lon. nimi ona li ''Nilota (nirodha)''
# [[nasin]] pini pi pilin ike li lon. nimi ona li ''Maka (magga)''


==='''nasin sona Puta''' li ni:===
kon lon li ken kama lon:
# ''lukin pona'': o kama sona e sona lon tu tu.
* ma pi sewi Tewa (Deva)
# ''wile pona'': o wile pona e sona e sijelo e [[wile]] [[kulupu jan|kulupu]] kepeken nasin pona.
sewi Tewa li olin e lon. ona li jo e ale pi ona wile, li pilin pona mute. taso, ni li kama ike. tenpo pi ona li pini la, ona li kama anpa ma Sansala. sewi Tewa ken pana pona e jan, taso ona li ken ala pana e pini Nipana (Nirvana, Nibbana) tawa jan.
# ''toki pona'': o toki kepeken[[ ike]] ala kepeken [[mute]] ala kepeken sona lon.
* ma jan
# ''pali pona'': o [[pali]] pona. o pali ala tan pilin ike tawa jan ante.
jan taso li jo e lawa pona tawa ken kama sona e nasin Tama (Dharma). ni li kama lon pona mute a!
# ''nasin pona'': o[[ pakala ]] ala e sina e jan ante.
* ma pi sewi Asula (Asura)
# ''wile pali pona'': o pali tawa [[pona]].
sewi Asula li jan sewi pi pilin ike mute, li pilin seli, li wile utala e jan ante, li wile e mani e pona taso.
# ''sona pona'': o lukin kepeken sona sina e ni: ilo li ilo taso.
* ma soweli
# ''wile sona pona'': o [[sona]], o pana e sijelo mi sona.
soweli ken ala lawa e ona. jan lon sijelo ni li taso weka e kon ike Kanma.
* ma pi kon pi wile moku
kon ni li wile moku, taso ona ken ala moku e ijo. tan ni la ona li pilin ike mute a. ona li ken utala e jan, taso kon mute li taso wile e jan li pali pona.
* ma pi pilin ike mute
taso jan pi ike mute li lon ni. jan pi moli e ante li lon ni. jan pi unpa e jan pi wile ala li lon ni. tenpo mute la ona li lon ni. kon seli mute en kon lete mute li utala e jan lon ni.


==='''kama lon'''===
== ''ijo tu tu pi nasin sewi Tatakata'' ==
sina li wile sona e ijo tu tu pi nasin sewi Tatakata:


kama lon li nimi tawa jan Puta nimi. kama lon li "''Bodhi" ''lon [[toki Sankitu]]. jan pi kama lon li "''Buddha''" lon toki Sankitu. kama lon li pilin ni: sina kama sona. tenpo pi kama lon, jan Puta li weka sike lon. sike lon li ni: jan li lon ma li [[moli ]] lon ma.
* ale li jo e pilin ike
* pilin ike li tan wile
* pini pi pilin ike li lon
* pini pi pilin ike li lon ''nasin pona pi nasin sewi Puta.''


==='''wile pi sike lon'''===


wile pi sike lon li "''Karma''" lon toki Sankitu. jan Puta li toki e ni: "jan nasin o, wile pi sike lon li wile pali. sina wile la, sina pali kepeken [[sijelo]] en [[toki]] en [[sona]]" (''Nebbedhika Sutta''). jan Puta li toki kin e ni: "wile pi sike lon jan li jo e wile pi sike lon ona. jan ni li lon tan wile pi sike lon ona. jan ni li awen poka wile pi sike lon ona."
[[kulupu:nasin sewi]]
[[category:nasin sewi|Puta]]
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]]

Revision as of 2022-03-25T19:25:03

Edit-clear.svg lipu ni li wile e pali. sina ken pona e ona.
sitelen pi nasin sewi Puta.

nasin sewi Puta li nasin sewi tan jan Sitata Katama (jan Puta, anu jan Tatakata). nasin sewi Puta li weka e pilin ike. jan pi nasin Puta li toki e ni: pilin ike li tan pilin wile, li jo ala. nimi ni li pilin Tuka (toki Sanki: Dukkha). tenpo pi wile pini la, mi mute li pini e sike Sansala (toki Sanki: Samsara), li kama moli ala, li kama lon ala.


ma Sansala

ma Sansala (toki Sanki: Saṃsāra) li sike pi kama moli pi kama lon. jan ale li ken kama lon ma mute ni. taso, jan pi nasin Tatakata li pilin e ni: kon pi pini ala li lon ala. ale li ken pini. sewi Tatakata li weka tan ni, li weka e jan ante tan ni. mi mute li lon ma Sansala. ni tan la mi mute li pilin ike Tuka (Dukkha). kon Kanma (toki Sanki: Karma, toki Tanti: Kamma) li ante e ma pi jan li kama lon.

kon lon li ken kama lon:

  • ma pi sewi Tewa (Deva)

sewi Tewa li olin e lon. ona li jo e ale pi ona wile, li pilin pona mute. taso, ni li kama ike. tenpo pi ona li pini la, ona li kama anpa ma Sansala. sewi Tewa ken pana pona e jan, taso ona li ken ala pana e pini Nipana (Nirvana, Nibbana) tawa jan.

  • ma jan

jan taso li jo e lawa pona tawa ken kama sona e nasin Tama (Dharma). ni li kama lon pona mute a!

  • ma pi sewi Asula (Asura)

sewi Asula li jan sewi pi pilin ike mute, li pilin seli, li wile utala e jan ante, li wile e mani e pona taso.

  • ma soweli

soweli ken ala lawa e ona. jan lon sijelo ni li taso weka e kon ike Kanma.

  • ma pi kon pi wile moku

kon ni li wile moku, taso ona ken ala moku e ijo. tan ni la ona li pilin ike mute a. ona li ken utala e jan, taso kon mute li taso wile e jan li pali pona.

  • ma pi pilin ike mute

taso jan pi ike mute li lon ni. jan pi moli e ante li lon ni. jan pi unpa e jan pi wile ala li lon ni. tenpo mute la ona li lon ni. kon seli mute en kon lete mute li utala e jan lon ni.

ijo tu tu pi nasin sewi Tatakata

sina li wile sona e ijo tu tu pi nasin sewi Tatakata:

  • ale li jo e pilin ike
  • pilin ike li tan wile
  • pini pi pilin ike li lon
  • pini pi pilin ike li lon nasin pona pi nasin sewi Puta.