sina ante e lipu "toki Apasiso"

{{poki sona toki|nimi toki=toki Apasiso|nimi mama=xapaitíiso|kulupu toki=Mula|kalama=[ʔàpài̯ˈtʃîːsò]|ma=[[ma Pasila]]|nasin sitelen=[[sitelen Lasina]]|ISO 639-3=myp|Glottolog=pira1253}}

'''toki Apasiso''' ([[toki Potuke]] la ''pirarrã'' anu ''pirahã'') li toki tan ma Pasila. ona li kama tan [[kulupu toki Mula]] li toki lon taso pi kulupu toki ni. kulupu jan Ijasiwiwi (toki Apasiso la ''Hi'aiti'ihi'') li toki Apasiso. jan ni li toki Apasiso taso la toki Apasiso li awen lon.

jan Tenje Epele pi sona toki li kama sona e kulupu jan Ijasiwiwi e toki Apasiso.

== kalama ==
jan mute pi sona toki li toki e sona ante tan ni: jan pi toki Apasiso li toki la kalama toki li ken sama kalama ante.

=== kalama open ===
{| class="wikitable"
!
!sinpin
!monsi
|-
!sewi
|i
| rowspan="2" |o
|-
!anpa
|a
|}

=== kalama pini ===
{| class="wikitable"
! colspan="2" |
!sinpin
!insa
!monsi
!lupa
|-
! rowspan="2" |pini
!<small>kalama ala</small>
|p
|t
|(k)
|ʔ <x>
|-
!<small>kalama</small>
|b ~ m
| colspan="2" |ɡ ~ n
|
|-
! colspan="2" |kon 
|
| colspan="2" |s ~ h
|h
|}

* toki meli la, kalama /h/ li sama kalama /s/
* jan Tenje Epele la, kalama [k] li sama kulupu kalama /hi/

toki Apasiso li jo e kalama toki lili. toki Owawi li jo e nanpa sama. taso, nanpa a li sona ala. nasin toki mute li lon. o lukin e ni:

* /b/ [b, ʙ, m]: open la, kalama /b/ li kalama [m]. kalama /bo/ li sama kalama [ʙo].
* /ɡ/ [ɡ, n, ɺ͡ɺ̼]: open la, kalama /g/ li kalama [n]. kalama [ɺ͡ɺ̼] li lon. taso, nasin mute lili pi kepeken ona li lon.
* /s/ [s, h]: toki meli la, kalama /hi/ li kama kalama [si].
* /k/ [k, p, h, ʔ]: toki mije la, kalama [k] en kalama [ʔ] lon open li sama. 

nasin mute la, jan Tenje Epele li toki e ni: nasin mute li lon. ni la, [k] ken kalama /hi/.

== nimi ==

=== nanpa ===
tenpo 1986 la, jan Tanje Epele li toki e ni: nanpa la, toki Apasiso li jo e nimi tu: ona li jo e wan (''hói'') e tu (''hoí),'' (o lukin e ni: kule kalama taso li ante). taso, tenpo 2005 la ona li toki e ni: toki Apasiso la, nimi nanpa li lon ala. kon pi nimi ''hói'' li "(nanpa) lili". kon pi nimi ''hoí'' li "mute/nanpa suli".

jan Makel Fan en jan ante li wile sona e ni: ni li lon anu seme. ona li pana e linja len wan li toki e ni tawa jan Ijasiwiwi: linja len pi nanpa seme li lon. jan Ijasiwiwi li toki e nimi nanpa la, jan pi sona toki li pana e linja len sin. pini la, linja len luka luka li lon. lon la, ''hói'' li wan, ''hoí'' li tu. linja mute li lon la, jan Ijasiwiwi li toki e ''hoí'' lon poka pi nimi "mute".

tenpo poka la, jan pi sona toki li pana e linja len luka luka. jan Ijasiwiwi li toki e nimi nanpa la, jan pi sona toki li weka e linja len wan. pini la, linja len luka wan li lon la, jan Ijasiwiwi li kepeken nimi ''hói''. linja len tu wan li lon la, jan Ijasiwiwi ale li kepeken e nimi ni.

sona la, jan Michael Frank en jan pona ona li toki e ni: ken la, ''hói'' en ''hoí'' li jo ala e kon wan taso. ken la, kon li telo li ante tan ni: nanpa ijo li ante.

=== kule ===
toki Apasiso li jo e nimi kule tu taso. toki pi nanpa lili la, ni li lon. toki Apasiso li jo e nimi kule ni taso: walo en pimeja. jan Ijasiwiwi li wile toki e kule loje la, ona li kepeken nimi pi ijo ante. ni la, "loje" li "kule pi telo insa sijelo".