toki Kinla

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search

toki Kinla (anu toki Kinli, toki Kinla: Cymraeg [kəmˈraːiɡ] anu y Gymraeg [ə ɡəmˈraːiɡ], toki Inli: Welsh [wɛlʃ]) li toki lon ma Kinli lon ma Wata. kulupu toki Kelite li jo e toki Kele pi ma Alan e toki Kele pi ma Alapa e toki Kele pi ma Man e toki Keneweke Kemun e toki Peton.

jan li toki Kinla
toki Kinla

Cymraeg

kalama [kəmˈraːiɡ]
ma ma Kinla
kulupu toki Palata Elopa
nasin sitelen sitelen Lasina
nanpa toki
ISO 639-1 cy
ISO 639-2 wel (B)

cym (T)

ISO 639-3 cym
Glottolog wels1247
Linguasphere 50-ABA


kalama en sitelen[o ante | o ante e toki ilo]

toki Kinla li kepeken sitelen Lasin. sitelen pi toki Kinla li sitelen e kalama ona.

kalama pini[o ante | o ante e toki ilo]

lupa sinpin uta kiwen uta nena meso uta poka uta monsi pi nena insa uta supa sewi kiwen uta supa sewi ko uta insa pi palisa lawa lupa monsi uta
nena sinpin /m̥/ - mh /m/ - m /n̥/ - nh /n/ - n /ŋ̊/ - ngh /ŋ/ - ng
pini toki /p/ - p /b/ - b /t/ - t /d/ - d (/tʃ/) - tsi, tsh (/dʒ/) - j /k/ - c /ɡ/ - g
telo /f/ - ff /v/ - f /θ/ - th /ð/ - dd /s/ - s (/z/) - z, s /ɬ/ - ll /ʃ/ - si, sh, s /χ/ - ch /h/ - h
telo lon ilo uta /r̥/ - rh /r/ - r
kepeken wawa lili /l/ - l y - /j/ (ʍ) w - /w/

ona lon insa poki () li lon toki Kinla ale ala anu lon toki Kinla sin taso. toki pi weka ona li lon. jan mute li wile weka e ona.

kalama open[o ante | o ante e toki ilo]

sinpin meso monsi
lili suli lili suli lili suli
sewi /ɪ/ - i /i(ː)/ - i, î, ï /ɨ̞/ - u, y /ɨː/ - u, y, û, ŷ /ʊ/ - w /u(ː)/ - w ŵ
meso /ɛ/ - e /e(ː)/ - e ê /ə/ - y /ɔ/ - o /o(ː)/ - o, ô
anpa /a/ - a /aː/ - a, â

kalama /ɨ̞/ en kalama /ɨː/ li lon poka tawa ma Asika pi ma Kinli taso. lon poka tawa ma Antasika la, ona ale li kama kalama /ɪ/ li kama kalama /i(ː)/. lon poka tawa ma Antasika la, sitelen <u, y, û, ŷ> li lon kalama /ɪ, i(:)/ kin.


sitelen <^> li suli e kalama. toki Kinla la, nimi ona li tô bach li supa sewi tomo lili.


sitelen <ï> li lon kalama /i/ tu li kama kalama /i:/.

kalama open tu[o ante | o ante e toki ilo]

kalama nanpa tu
kalama nanpa wan sinpin meso monsi
sewi /ʊi/ - wy, ŵy /ʊɨ/ - wy, ŵy /ɨu/ - uw, yw /ɪu/ - iw
meso /ɛi/ - ei, /ɔi/ - oi /eɨ/ - eu, /ɔɨ/ - oe /əu/ - yw, /ɛu/ - ew, /ɔu/ - ow
anpa /ai/ - ai, /a:i/ - ae /aɨ/ - au, /aːɨ/ - ae /au/ - aw,

lon poka tawa ma Antasika la, kalama /ɨ/ ale li kama kalama /i/ anu kalama /ɪ/. sitelen <u, y> li kama lon kalama /i, ɪ/.

wawa lon insa nimi[o ante | o ante e toki ilo]

toki Kinla la, nimi ale la, jan li wawa e kipisi nimi nanpa tu tan pini.

nanpa pi kipisi nimi nimi pi toki Kinla nimi pi toki pona
1 e /'e:/ ona
2 blino /'blino/ lape
3 anifail /a'nivail/ soweli
4 ysgrifennu /əsgri'veni/ sitelen
5 cyfrifiaduron /kəvrifia'diron/ ilo sona
6 cyfrifiaduredig /kəvrifiadi'redɪg/ nasin pi ilo sona

nimi[o ante | o ante e toki ilo]

nimi[o ante | o ante e toki ilo]

  • wy - /'ʊi/ - selo waso pi insa pi waso sin
  • carreg - /ka'rɛg/ - kiwen
  • iaith - /'iaiθ/- toki (sama ni: toki Kinli, toki pona)
  • siarad - /ʃa'rad/- toki (sama ni: mi en sina li toki)
  • rhyw - /'r̥ɨu/ - unpa
  • anifail - /ani'vail/ - soweli
  • pry cop(yn) - /prɨ̞'kop(ɪn)/ - pipi pi noka mute
  • cyfrifiadur - /kəvriv'ia:dɨ̞r/- ilo sona
  • draig - /'draig/ - akesi suli pi seli uta
  • coch - /'ko:χ/ anu /kɔχ/- loje
  • cwm - /'kʊm/ - ma lon anpa pi nena tu
  • cysgu - /kəs'gɨ̞/ - lape
  • blino - /'blino/ anu /'bli:no/ - pilin lape
  • cwts / cwtsh - /'kʊtʃ/ - jo luka olin
  • pwdu / pwdi - /pʊ'di/ - utala toki pi pilin ike suli pi kalama suli pi jan lili

nimi pi toki pona pi toki Kinla[o ante | o ante e toki ilo]

mute lili nimi lon toki pona li kama tan toki Kinla.

  • glas / las - /'glas/ anu /'gla:s/ anu /'las/ anu /'la:s/ - laso (laso telo, laso kasi), pona a (gorau-glas), ma pi jan ala (glaswyllt).
  • de - /de:/ - teje (poka pi luka wawa pi jan mute), poka tawa ma Antasika.

nimi pi toki ala[o ante | o ante e toki ilo]

nimi ni li ken ala lon toki. jan li toki e ona lon poka toki anu lon ona taso.

  • ych a fi - /əχa'fi/ - [ni li] jaki a.
  • hisht / hist /hɪʃt/- o toki ala.
  • siwmae / swmae / shwmae - toki!

kama ante pi kalama nanpa wan nimi[o ante | o ante e toki ilo]

toki Kinla la, kalama/sitelen nanpa wan li ken kama ante li nimi treigladau pi toki Kinla. ni li sama toki Kele pi ma Alan. taso nasin ona li ante. ona li suli.

nasin pi ante kalama
ante ala wawa ala nena sinpin kon mute
p b mh /m̥/ ph /f/
t d nh /n̥/ th /θ/
c /k/ g ngh /ŋ̊/ ch /χ/
b f/v/ m
d dd/ð/ n
g [weka] ng /ŋ/
m f/v/
ll /ɬ/ l
rh /r̥/ r
ts /t͡ʃ/ j /d͡ʒ/

tan pi ante ni li mute a. taso tan li ni: ona li pona e toki li telo e toki. nimi pi ma Kinla li ken ante lon toki ante pi toki Kinla. ona li sama ni:

nimi 'Kinla' - Cymru
toki Kinla toki pona kpk nasin pi toki Kinla toki pona
Mae Cymru yn mawr! li Cinli lon-insa suli! ma Kinli li suli!
Rydw i'n dod o Gymru. li mi lon-insa kama tan Ginli. mi kama tan ma Kinli.
Mae hi yng Nghymru. li ona(meli) lon-insa Nghinli. ona li lon ma Kinli.
Mae'n ddiogel ymweld â Chymru. li'[ona]lon-insa awen lukin la Chinli. ma Kinli li awen li open. jan li ken kama.

kon pi nimi 'Kinla' li sama li nimi pi ma Kinli lon toki ni ale. taso ona li ante tawa lukin li ante tawa kute lon ona ale

ijo wan en ijo mute[o ante | o ante e toki ilo]

jan li wile toki e mute ijo la, nasin mute li lon toki Kinla. tenpo mute la, sitelen < -au > li lon li mute e ijo. taso ni li wan ala.

nasin pi kama mute toki Kinla toki pona
wan tu mute
+au athrawes n/a athrawesau jan meli pi pana sona
[a kama e] +iau llais n/a lleisiau kalama pi mu jan
+on meddyg n/a meddygon jan miskikeke
kama a, +eu] +on cân n/a caneuon kalama musi
+ion dyn n/a dynion jan mije
+i tref n/a trefi kulupu/ma tomo
[a kama e] +oedd iaith n/a ieithoedd toki
+od baban n/a babanod jan lili sin
+ed merch n/a merched jan lili meli
+edd bys n/a bysedd palisa lili luka/noka
[a kama e] +ydd gwlad n/a gwledydd ma (sama ni: ma Kinla)
+feydd amgeuddfa n/a amgeuddfeydd tomo lukin pi ijo majuna
[a kama e] +iaid anifail n/a anifeiliad soweli
-en coeden n/a coed kasi suli
-yn pysgodyn n/a pysgod kala
[i kama wn] ci n/a cwn soweli pi awen tomo
[a kama e, e kama y] bachgen n/a bechgyn jan lili mije
dyw- [ll kama l + aw kama o] llaw dywlo llawiau anu llawau anu llawoedd luka

nanpa pini la, mute lili pi nimi pi toki Kinla li ken kama tu taso. ni la, nimi 'dau/dyw' li kama lon nanpa wan.

ijo li lon poki [ ] la, ona li nasin pi nimi ni taso. ken la, nasin ni li sama lon nimi ante. taso nasin ni li nasa la, tan li lon ala.

ken la, nasin pi kama mute tu li lon nimi lon poka ante pi ma Kinla. nimi cacen (pan suwi wan) li ken kama nimi 'cacenni' li ken kama nimi 'cacennau'.

toki Kinla toki pona
ci soweli pi awen tomo
cwn soweli mute pi awen tomo
un ci soweli wan pi awen tomo
dau gi soweli tu pi awen tomo
tri chi soweli tu wan pi awen tomo
pedwar ci soweli tu tu pi awen tomo

toki Kinla la, jan li wile nanpa e mute ijo la, jan li toki e nimi wan ona.

meli en mije en tonsi[o ante | o ante e toki ilo]

toki Kinla la, kule meli en kule mije li wawa lon toki.

nimi ona pi meli ala pi mije ala li lon ala. jan ale en ijo ale li e (ona mije) anu hi (ona meli). nimi li meli anu mije la, mute lili la, kalama anu sitelen lon ona li pana e kule ona.

nanpa[o ante | o ante e toki ilo]

nanpa Alapi toki pona toki Kinli
sin majuna ijo nanpa N nanpa+sitelen lili
mije meli mije meli mije meli mije meli
1/6 kipisi luka wan chweched ken ala
1/5 kipisi luka pumed
1/4 kipisi tu tu chwater
1/3 kipisi tu wan traean
1/2 kipisi tu hanner
1 wan un cyntaf 1af
2 tu dau dwy dau dwy ail 2ail
3 tu wan tri tair tri tair trydydd trydedd 3ydd 3edd
4 tu tu pedwar pedair pedwar pedair pedwerydd pedweredd 4ydd 4edd
5 luka pump pumed 5ed
6 luka wan chwech chweched 6ed
7 luka tu saith saithfed 7ed
8 luka tu wan wyth wythfed 8ed
9 luka tu tu naw nawfed 9ed
10 luka luka deg degfed 10ed
11 luka luka wan un deg un un ar ddeg unfed ar ddeg 11eg
12 luka luka tu un deg dau un deg dwy deuddeg deuddegfed 12fed
13 luka luka tu wan un deg tri un deg tair tri ar ddeg tair ar ddeg trydydd ar ddeg trydedd ar ddeg 13eg
14 luka luka tu tu un deg pedwar un deg pedair pedwar ar ddeg pedair ar ddeg pedwerydd ar ddeg pedweredd ar ddeg 14eg
15 luka luka luka un deg pump pymtheg pymthegfed 15fed
...
18 luka luka luka tu wan un deg wyth deunaw deunaefed 18fed
...
20 mute dau ddeg dwy ddeg ugain ugeinfed 20fed
21 mute wan dau ddeg un dwy ddeg un un ar hugain unfed ar hugain 21ain
...
30 mute luka luka tri deg tair deg deg ar hugain degfed ar hugain 30ain
31 mute luka luka wan tri deg un tair deg un un ar ddeg ar hugain unfed ar ddeg ar hugain 31ain
...
40 mute mute pedwar deg pedair deg deugain deugainfed 40fed
...
50 mute mute luka luka pump deg hanner cant [kipisi tu ale] hanner cantfed 50fed
...
60 mute mute mute chwe deg trigain tairgain trigainfed tairgainfed 60fed
...
100 ale cant canfed 100fed
...
200 ale ale dau gant dwy gant dau gant dwy gant dau ganfed dwy ganfed 200fed
...
300 ale ale ale tri chant tair chant tri chant tair chant tri chanfed tair chanfed 300fed
...
1,000 o luka luka e ale mil milfed 1,000fed
...
10,000 o ale e ale deng mil deg milfed 10,000fed
..
100,000 o luka luka o ale e ale mwnt can mil can milfed 100,000fed
...
1x106 1,000,000 o ale o ale e ale miliwn miliyenfed 1,000,000fed
...
1x109

1,000,000,000

o luka luka o ale o ale e ale biliwn biliyenfed 1,000,000,000fed

toki Kinla lon utala[o ante | o ante e toki ilo]

tenpo utala la jan li kepeken toki pi sona lili tan ni: jan pi kulupu utala ante li sona ala. tenpo pi utala suli nanpa tu la jan utala pi ma Kinla li toki kepeken toki Kinla.