wan ijo Atomo

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
Helium atom QM.svg

wan ijo Atomo (toki Elena: ἄτομος, "ijo ni: ale li ken ala kipisi e ona") li wan lili ijo. ijo ale li jo e wan Atomo mute.

wan Atomo mute li lon. ijo ante li kama tan mute ante pi wan Atomo ante.

toki Elena la, nimi "Atomo" li toki e ni: "ale li ken ala tu e ijo ni". taso, tenpo ni la, sona ni li lon: wan Atomo li jo e wan ante mute. ijo li tu e wan Atomo, wawa mute li kama. wan ni li suli:

  • wan Poton (toki Elena: πρῶτον, "ijo nanpa wan") li pana e wawa sinpin wan, e suli wan.
  • wan Nuton (toki Inli: Neutron, "ijo pi nasin ala") li pana e wawa ala, e suli wan.
  • wan Eleton (toki Inli: Electron, "ijo pi wawa ilo") li pana e wawa monsi wan, e suli lili.

wan Atomo ante li jo e mute ante pi wan Poton, pi wan Nuton, pi wan Eleton.

mute pi wan Poton li ante e ni: kon suli ijo li seme?

mute pi wan Poton en wan Nuton li ante e ni: suli ijo li seme?

mute pi wan Poton en wan Eleton li ante e ni: wawa ijo li seme? ona en ijo seme li ken wan?

wan Atomo ante li wan, li pali e kulupu Molekula (toki Lasina: molecula, "suli ijo lili"). kepeken wan la, kulupu Molekula telo li jo e wan Atomo tu wan. ona li jo e wan Atomo 2 pi wan Poton 1 en wan Eleton 1, e wan Atomo 1 pi wan Poton 8 en wan Neton 8 en wan Eleton 16.