1
edit
No edit summary |
(mi ante e sitelen ma tan toki Inli tawa toki pona.) |
||
(47 intermediate revisions by 17 users not shown) | |||
linja nanpa 1: | linja nanpa 1: | ||
ma Isale li lon [[ma Asija]]. ma tomo lawa ona li [[ma tomo | {{poki sona ma| | ||
toki lawa pi ma Isale li [[toki Iwisi]]. | | nimi ma = ma Isale | ||
| nimi mama = ישראל <br> إسرائيل | |||
| ma = | |||
| len ma = [[sitelen:Flag of Israel.svg|border|130px]] | |||
| sitelen lawa = [[sitelen:Emblem of Israel.svg|101px]] | |||
| kalama musi ma = הַתִּקְוָה <br> (wile) <br> [[sitelen:Hatikvah instrumental.ogg]] | |||
| ma tomo lawa = [[ma tomo Jelusalawin]] (toki ken lili) | |||
| toki lawa = [[toki Iwisi]] | |||
| toki ante = [[toki Alapi]] | |||
| nasin sewi = | |||
| nasin lawa = | |||
| mani = [[mani Seke sin]] (₪) (ILS) | |||
| tenpo = UTC+2 | |||
| ISO 3166 = | |||
| sitelen ma = [[sitelen:ISR orthographic.svg|220px]] | |||
| toki anpa pi sitelen ma = | |||
| lipu ilo = https://www.gov.il/ | |||
}} | |||
{{nimi ijo|'''ma Isale'''|ישראל, Yīsrāʾēl|toki Iwisi}} li ma lon [[ma Asija pi pini suno]]. ona li lon poka pi [[ma Lunpan]] pi [[ma Utun]] pi [[ma Sulija]] pi [[ma Masu]] pi [[ma Pilisin]]. ma tomo lawa ona li [[ma tomo Jelusalawin]]. taso lawa pi ma mute li pilin sama ni: ma Isale li lawa ala e ma tomo Jelusalawin. [[toki lawa]] pi ma Isale li toki Iwisi. tenpo pini la, toki Alapi li toki lawa kin, taso ona li weka lon tenpo sike 2018.<ref>[https://www.nytimes.com/2018/07/18/world/middleeast/israel-passes-national-home-law.html "Israel Passes 'National Home' Law, Drawing Ire of Arabs"] - ''New York Times''</ref> | |||
ma Isale la, kulupu suli tu li lon. ni li kulupu jan Isale (anu [[kulupu jan Jejuta]]) li kulupu jan Pilisin (anu [[kulupu jan Alapi]]). kulupu jan Pilisin li kepeken [[toki Alapi]]. ona mute li lon [[nasin sewi Isilan]]. kulupu jan Isale li kepeken [[toki Iwisi]]. ona mute li lon [[nasin sewi Juta]]. ma Isale pi tenpo ni li kama lon tenpo sike 1948 tan ni: jan li wile e ma mama pi [[kulupu jan Jejuta]]. pini tawa ni la, ma ni li jo e nimi Pilisin li jo e kulupu jan Alapi lon ona. kulupu ni tu li wile e ma ni la, utala li kama. tenpo ni la, ma ni li kipisi. jan Pilisin li lawa e [[ma palisa Kasa]] e [[ma pi poka telo pi pini suno]]. ni li ma lawa Pilisin pi tenpo ni. | |||
==nimi== | |||
{{nimi ijo|nimi Isale|ישראל}} li tan [[toki Iwisi]]. [[lipu pi kama lon]] la, nimi Isale li tan {{nimi ijo|''lawa''|שׂרה|ipa=/sara/}} li tan {{nimi ijo|''sewi''|אל|ipa=él}}. ni li tan ni: [[jan Jako]] li utala e jan pi sijelo ala, li kama pona. ni la, sewi li pana e nimi sin tawa ona. nimi ni li nimi Isale. | |||
jan lili pi jan Isale li tawa [[ma Masu majuna|ma Misalin]] li kama kulupu suli. kulupu ni li kama jo e nimi ni: kulupu Isale. ni li nimi pi [[kulupu jan Jejuta]] ale. | |||
==tenpo pini== | |||
<gallery> | |||
ijo:12 Tribes of Israel Map(tp).svg|kulupu jan pi ma Isale. | |||
</gallery> | |||
[[kulupu jan Jejuta]] li kama tan [[ma Kanan]]. [[ma Kanan]] li lon [[ma Asija pi pini suno]] li lon poka [[telo suli Mesitelane]]. kulupu jan ante li tan [[ma Kanan]] li [[kulupu jan Poniki]]. | |||
{{nimi ijo|[[lipu pi tawa weka]]|שמות}} la, [[jan Mose]] li lawa e kulupu jan Isale lon [[ma Masu]]. | |||
[[lipu Pipija]] la, [[jan Salu]] li jan lawa nanpa wan pi ma wan Isale. jan Salu li moli la, [[jan Tawi]] li kama lawa. jan Tawi li lanpan e [[ma tomo Jelusalawin]]. ma tomo Jelusalawin li kama ma tomo lawa. jan Solomon li kama jan lawa. jan Solomon li pali e tomo sewi nanpa wan lon ma tomo Jelusalawin. jan Solomon li moli la, kulupu jan pi [[poka open pi open suno]] li weka. nimi pi ma lawa lon poka open pi open suno li ''ma Isale'' anu ''ma Samelin''. tenpo sin la, [[kulupu jan Samelin]] li kama tan ma Samelin. kulupu jan pi [[poka pini pi open suno]] li kama ''ma Jejuta''. | |||
tenpo sike 750 BCE la, [[kulupu jan Asulu]] li pakala li lanpan e poka open pi open suno. jan mute li weka e poka open pi open suno li tawa ma Jejuta lon poka pini pi open suno. tenpo sike 587 BCE la, jan pi [[ma tomo Papili|ma Papili]] li lanpan e ma Jejuta li tawa e jan mute pi kulupu Jejuta tawa ma tomo Papili. | |||
[[ma Loma]] li weka e jan mute pi kulupu Jejuta tan ma ona li moli e ona. ni li kama e ni: jan pi kulupu Jejuta li lon ma mute ante lon [[ma Elopa]] lon [[ma Asija]] lon [[ma Apika]]. | |||
===nasin Sijon en ma Isale=== | |||
<gallery> | |||
ijo:UN_Palestine_Partition_Versions_1947.jpg|toki pi ma mute wan | |||
</gallery> | |||
[[nasin Sijon]] la jan Jejuta li tawa ma Pilisin. [[utala suli nanpa wan]] la [[ma Juke]] li kama lawa e ona lon tenpo sike 1920. [[utala suli nanpa tu]] en [[moli suli Sowa]] la jan mute pi kulupu Jejuta li tawa ma Pilisin. | |||
tenpo sike 1947 la, [[ma mute wan]] li toki e ni: ma Pilisin o kipisi. | |||
tenpo sike 1948 la, ma Isale li toki e [[toki pi lawa sin|lawa sin]]. [[jan Pen Kulijon]] li [[jan lawa|jan nanpa wan pi lawa ma]] pi ma Isale. [[ma Masu]] en [[ma Sulija]] en [[ma Utun]] en [[ma Ilakija]] li open utala e ma Isale. utala ni la, jan 700,000 pi ma Pilisin li weka tan tomo ona. tenpo ni la, jan ni li ken ala kama lon tomo ona. | |||
tenpo mute la ma Isale li utala e ma lon poka Isale. tenpo sike 1979, ma Masu en ma Isale li toki e toki pi [[utala ala]] li [[pini utala]]. tenpo sike 1994 la, ma Utun en ma Isale li toki kin. | |||
==tan suno== | |||
<references/> | |||
{{kipisi:ma Asija}} | |||
[[kulupu:ma Asija pi pini suno]] | |||
[[kulupu:ma Isale]] | |||
[[kulupu:lipu ni li tan lipu Panton la o lukin]] |
edit