lipu "ma Sonko" la tenpo tu la ante li ni

806 bytes added en  2022-08-14
no edit summary
No edit summary
No edit summary
linja nanpa 14: linja nanpa 14:
|ISO 3166        = CN}}
|ISO 3166        = CN}}
{{pini ala}}
{{pini ala}}
{{nimi ijo|'''ma Sonko'''|中国|toki Sonko}} li [[ma]] lon [[ma Asija]].  
{{nimi ijo|'''ma Sonko'''|中国, Zhōngguó|toki Sonko}} li [[ma]] lon [[ma Asija]].  


ma Sonko li lon poka pi ma mute; [[ma Soson]] en [[ma Losi]] en [[ma Monkolu]] en [[ma Kasatan]] en [[ma Kilisa]] en [[ma Tosiki]] en [[ma Akanisan]] en [[ma Pakisan]] en [[ma Palata]] en [[ma Nepalu]] en [[ma Tuku]] en [[ma Mijanma]] en [[ma Lajo]] en [[ma Wije]] li lon poka ona. nanpa jan en esun<ref>[https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April World Economic Outlook Database, April 2020] IMF</ref> la, ma Sonko li suli nanpa wan. suli ma la, ma Sonko li nanpa tu wan lon ma ale. tenpo ni la, ma Sonko li kama [[ma wawa]].<ref>[https://www.theatlantic.com/international/archive/2020/10/what-kind-superpower-will-china-be/616580/ What Kind of Superpower Will China Be? - the Atlantic]</ref><ref>[https://www.csis.org/analysis/china-and-united-states-cooperation-competition-andor-conflict China and the United States: Cooperation, Competition, and/or Conflict | Center for Strategic and International Studies]</ref>
ma Sonko li lon poka pi ma mute; [[ma Soson]] en [[ma Losi]] en [[ma Monkolu]] en [[ma Kasatan]] en [[ma Kilisa]] en [[ma Tosiki]] en [[ma Akanisan]] en [[ma Pakisan]] en [[ma Palata]] en [[ma Nepalu]] en [[ma Tuku]] en [[ma Mijanma]] en [[ma Lajo]] en [[ma Wije]] li lon poka ona. nanpa jan en esun<ref>[https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April World Economic Outlook Database, April 2020] IMF</ref> la, ma Sonko li suli nanpa wan. suli ma la, ma Sonko li nanpa tu wan lon ma ale. tenpo ni la, ma Sonko li kama [[ma wawa]].<ref>[https://www.theatlantic.com/international/archive/2020/10/what-kind-superpower-will-china-be/616580/ What Kind of Superpower Will China Be? - the Atlantic]</ref><ref>[https://www.csis.org/analysis/china-and-united-states-cooperation-competition-andor-conflict China and the United States: Cooperation, Competition, and/or Conflict | Center for Strategic and International Studies]</ref>
linja nanpa 21: linja nanpa 21:


len sitelen pi ma Sonko li loje li jo e mun jelo nanpa luka.
len sitelen pi ma Sonko li loje li jo e mun jelo nanpa luka.
==nimi==
nimi "Sonko" lon [[toki pona]] li kama tan nimi ''Zhōngguó'' (中国) lon [[toki Sonko]]. kon pi nimi ni li "[[ma lawa]] insa" anu "ma lawa {{nimi|meso}}". taso, toki ante li kepeken nimi ante. toki mute pi [[kulupu toki Palata Elopa]] li kepeken nimi tan nimi ni pi [[toki Sankita]]: ''Cīna''.


==tenpo pini==
==tenpo pini==
tenpo pini la, [[kulupu lawa mama]] li lawa e ma Sonko. jan li toki e ni: [[ma lawa]] nanpa wan lon ma Sonko li {{nimi ijo|ma pi kulupu lawa mama Sija|夏朝, Xiàcháo|toki Sonko}} li kama lon tenpo sike 2070 BCE anu tenpo poka. taso, sitelen toki ala li kama tan tenpo ni. sitelen toki li kama lon ma Sonko lon tenpo pi {{nimi ijo|kulupu lawa mama San|商朝, Shāng Cháo}}. taso, sitelen ni li toki ala pi kulupu Sija.
tenpo pini la, [[kulupu lawa mama]] li lawa e ma Sonko. jan li toki e ni: [[ma lawa]] nanpa wan lon ma Sonko li {{nimi ijo|ma pi kulupu lawa mama Sija|夏朝, Xiàcháo|toki Sonko}} li kama lon tenpo sike 2070 BCE anu tenpo poka. taso, sitelen toki ala li kama tan tenpo ni. sitelen toki li kama lon ma Sonko lon tenpo pi {{nimi ijo|kulupu lawa mama San|商朝, Shāng cháo}}. taso, sitelen ni li toki ala pi kulupu Sija.
 
tenpo mute la ma Sonko li pakala li kama wan. jan lawa nanpa wan pi ma Sonko wan li [[jan Sin Se Jun]]. ona li wan e ma Sonko lon tenpo sike 221 BCE. kulupu lawa mama ona li {{nimi ijo|kulupu lawa mama Sin|秦朝, Qín cháo}}. taso, [[lipu lawa]] en pali pi kulupu lawa ni li ike tawa jan mute. tan ni la, jan li weka e ona. [[tenpo utala]] li kama la, {{nimi ijo|kulupu lawa mama An|漢朝, Hàncháo}} li wan sin e ma Sonko.


tenpo mute la ma Sonko li pakala li kama wan. jan lawa nanpa wan pi ma Sonko wan li [[jan Sin Se Jun]]. {{lipu li ala|kulupu lawa Tasin|Qing dynasty}} li [[kulupu lawa mama]] nanpa pini. jan lawa pini ona li {{nimi ijo|[[jan Puje]]|溥儀, Puyi}}. tenpo sike 1912 la jan li weka e lawa pi kulupu mama. ma Sonko li kama [[ma pi kulupu lawa]]. tenpo sike 1927 la [[utala insa]] li open. tenpo sike 1949 la [[kulupu Komintan]] li tawa [[ma Tawan]]. tenpo ni la ma Sonko li jo e [[lawa ma]] tu. wan li lon ma Sonko pi ma suli. wan ante li lon ma Tawan.
{{lipu li ala|kulupu lawa Tasin|Qing dynasty}} li [[kulupu lawa mama]] nanpa pini. jan lawa pini ona li {{nimi ijo|[[jan Puje]]|溥儀, Puyi}}. tenpo sike 1912 la jan li weka e lawa pi kulupu mama. ma Sonko li kama [[ma pi kulupu lawa]]. tenpo sike 1927 la [[utala insa]] li open. tenpo sike 1949 la [[kulupu Komintan]] li tawa [[ma Tawan]]. tenpo ni la ma Sonko li jo e [[lawa ma]] tu. wan li lon ma Sonko pi ma suli. wan ante li lon ma Tawan.


==jan==
==jan==
jan 1,400,000,000 li lon ma Sonko. nanpa jan la ma Sonko li suli nanpa wan.
jan 1,400,000,000 li lon ma Sonko. nanpa jan la ma Sonko li suli nanpa wan.


ona li kulupu jan mute pi tan ante lon ma Sonko. {{nimi ijo|[[kulupu jan An]]|汉族}} li kulupu suli.
ona li kulupu jan mute pi tan ante lon ma Sonko. {{nimi ijo|[[kulupu jan An]]|汉族}} li kulupu suli. kulupu jan ante li lili. kulupu lawa pi ma Sonko li toki e ni: ma Sonko la, kulupu jan {{o nnp|56}} pi jo e [[kulupu jan pi tan sama|tan sama ona]] li lon.


jan mute pi ma Sonko li kepeken [[toki Sonko]]. taso, toki mute li lon ma Sonko.  
jan mute pi ma Sonko li kepeken [[toki Sonko]]. taso, toki ante mute li lon ma Sonko.  


==tan sona==
==tan sona==
1,971

edits