149
edits
l (lipu lili) |
lNo edit summary |
||
(40 intermediate revisions by 12 users not shown) | |||
linja nanpa 1: | linja nanpa 1: | ||
{{poki sona ma | |||
[[ | |nimi ma = ma Sonko | ||
[[ | |nimi mama = 中国 | ||
|len ma = [[sitelen:Flag of China.svg|border|130px]] | |||
|sitelen lawa = [[sitelen:National_Emblem_of_the_People%27s_Republic_of_China (2).svg|101x85px]] | |||
|kalama musi ma = 义勇军进行曲 ([[kalama musi pi kulupu utala wile]]) [[sitelen:March of the Volunteers instrumental.ogg|center]] | |||
|sitelen ma = [[sitelen:CHN_orthographic.svg|220px]] | |||
|ma tomo lawa = [[ma tomo Pesin]] | |||
|toki lawa = [[toki Sonko]] | |||
|toki ante = [[toki Ju]]<br>[[toki Kantun]]<br>[[toki Min]]<br>[[toki Monko]]<br>[[toki Po]]<br>[[toki Wasun]] <!--Zhuang/Vahcuengh--><br>[[toki Wiku]] | |||
|jan lawa = [[jan Si Sinpin]] | |||
|mani = [[mani Juwan]] (RMB) | |||
|nasin lawa= | |||
|ISO 3166 = CN}} | |||
{{pini ala}} | |||
{{nimi ijo|'''ma Sonko'''|中国, Zhōngguó|toki Sonko}} li [[ma]] lon [[ma Asija]]. | |||
ma Sonko li poka | ma Sonko li lon poka pi ma mute; [[ma Soson]] en [[ma Losi]] en [[ma Monkolu]] en [[ma Kasatan]] en [[ma Kilisa]] en [[ma Tosiki]] en [[ma Akanisan]] en [[ma Pakisan]] en [[ma Palata]] en [[ma Nepalu]] en [[ma Tuku]] en [[ma Mijanma]] en [[ma Lajo]] en [[ma Wije]] li lon poka ona. ona li lon poka pi [[telo Pasipi]] kin. nanpa jan en esun<ref>[https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April World Economic Outlook Database, April 2020] IMF</ref> la, ma Sonko li suli nanpa wan. suli ma la, ma Sonko li nanpa tu wan lon ma ale. tenpo ni la, ma Sonko li kama [[ma wawa]].<ref>[https://www.theatlantic.com/international/archive/2020/10/what-kind-superpower-will-china-be/616580/ What Kind of Superpower Will China Be? - the Atlantic]</ref><ref>[https://www.csis.org/analysis/china-and-united-states-cooperation-competition-andor-conflict China and the United States: Cooperation, Competition, and/or Conflict | Center for Strategic and International Studies]</ref> | ||
jan | tenpo pini suli la, [[kulupu jan suli]] en [[kulupu lawa]] li lon ma Sonko. taso, ma lawa Sonko pi tenpo ni li kama lon tenpo sike 1949 kin. kulupu lawa pi ma Sonko li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu wan taso pi nasin lawa]]. jan mute li toki e ni: ona li [[nasin lawa pi jan ale]] ala.<ref>[https://books.google.co.uk/books?id=6TnSAQAAQBAJ&redir_esc=y Nathan, Andrew J.; Diamond, Larry; Plattner, Marc F. (2013) Will China Democratize?]</ref><ref>[https://www.ft.com/content/cb2c8578-adb4-11e7-aab9-abaa44b1e130 Under Xi Jinping, China is turning back to dictatorship | Financial Times]</ref> | ||
ma Sonko li | len sitelen pi ma Sonko li loje li jo e [[mun]] jelo pi mute luka. | ||
==nimi== | |||
[[ | nimi "Sonko" lon [[toki pona]] li kama tan nimi ''Zhōngguó'' (中国) lon [[toki Sonko]]. kon pi nimi ni li "[[ma lawa]] insa" anu "ma lawa {{nimi|meso}}". taso, toki ante li kepeken nimi ante. toki mute pi [[kulupu toki Palata Elopa]] li kepeken nimi tan nimi ni pi [[toki Sankita]]: ''Cīna''. | ||
[[ | |||
[[ | ==tenpo pini== | ||
[[ | [[sitelen:Territories of Dynasties in China.gif|thumb|250px|tenpo mute la ante pi ma pi ma lawa Sonko (sitelen ni li pini lon tenpo sike 1912)]] | ||
[[ | tenpo pini la, [[kulupu lawa mama]] li lawa e ma Sonko. jan li toki e ni: [[ma lawa]] nanpa wan lon ma Sonko li {{nimi ijo|ma pi kulupu lawa mama Sija|夏朝, Xiàcháo|toki Sonko}} li kama lon tenpo sike 2070 BCE anu tenpo poka. taso, sitelen toki ala li kama tan tenpo ni. sitelen toki li kama lon ma Sonko lon tenpo pi {{nimi ijo|kulupu lawa mama San|商朝, Shāng cháo}}. taso, sitelen ni li toki ala pi kulupu Sija. | ||
[[ | |||
[[ | tenpo mute la ma Sonko li pakala li kama wan. jan lawa nanpa wan pi ma Sonko wan li [[jan Sin Se Jun]]. ona li wan e ma Sonko lon tenpo sike 221 BCE. kulupu lawa mama ona li {{nimi ijo|kulupu lawa mama Sin|秦朝, Qín cháo}}. taso, [[lipu lawa]] en pali pi kulupu lawa ni li ike tawa jan mute. tan ni la, jan li weka e ona. [[tenpo utala]] li kama la, {{nimi ijo|kulupu lawa mama An|漢朝, Hàncháo}} li wan sin e ma Sonko. | ||
[[ | |||
[[ | {{lipu li ala|kulupu lawa Tasin|Qing dynasty}} li [[kulupu lawa mama]] nanpa pini. jan lawa pini ona li {{nimi ijo|[[jan Puje]]|溥儀, Puyi}}. tenpo sike 1912 la jan li weka e lawa pi kulupu mama. ma Sonko li kama [[ma pi kulupu lawa]]. tenpo sike 1927 la [[utala insa]] li open. tenpo sike 1949 la [[kulupu Komintan]] li tawa [[ma Tawan]]. tenpo ni la ma Sonko li jo e [[lawa ma]] tu. wan li lon ma Sonko pi ma suli. wan ante li lon ma Tawan. | ||
[[ | |||
[[ | ==ma== | ||
[[ | ma Sonko li ma suli mute. tan ni la, ona li jo e nasin ante mute pi [[kon ma]] lon ma ante ona. [[kulupu nena Imalaja]] li kipisi ma Sonko tan ma Palata tan ma Nepalu tan ma Tuku. [[kulupu nena]] ante li kipisi ona tan ma ante kin. [[ma Kopi|ma pi telo lili Kopi]] li kipisi ona tan ma Monku. jan mute mute pi ma Sonko li awen lon poka pi telo suli Pasipi. | ||
[[ | |||
[[ | ===ma tomo=== | ||
[[ | |||
[[ | ==jan== | ||
[[ | jan 1,400,000,000 li lon ma Sonko. nanpa jan la ma Sonko li suli nanpa wan. | ||
[[ | |||
[[ | ona li kulupu jan mute pi tan ante lon ma Sonko. {{nimi ijo|[[kulupu jan An]]|汉族}} li kulupu suli. kulupu jan ante li lili. kulupu lawa pi ma Sonko li toki e ni: ma Sonko la, kulupu jan {{o nnp|56}} pi jo e [[kulupu jan pi tan sama|tan sama ona]] li lon. | ||
[[ | |||
[[ | jan mute pi ma Sonko li kepeken [[toki Sonko]]. taso, toki ante mute li lon ma Sonko. | ||
[[ | |||
[[ | ==tan sona== | ||
[[ | <references /> | ||
}} | {{ma Asija}} | ||
[[ | |||
[[ | |||
[[kulupu:ma Sonko]] | |||
[[kulupu:ma Asija]] |
edits