mi pona e nasin toki
(mi weka e pakala lili. mi la jan nanpa _ li ike tawa mi tawa sina tawa ona. kin la mi ante e nasa pi nimi pi) |
(mi pona e nasin toki) |
||
(4 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
linja nanpa 15: | linja nanpa 15: | ||
|kule kulupu=Palata Elopa | |kule kulupu=Palata Elopa | ||
}} | }} | ||
{{nimi ijo|'''toki Epanja'''|español|toki Epanja||ipa=}} anu {{nimi ijo|'''toki Katejano'''|castellano|toki Epanja||ipa=}} li toki pi [[kulupu toki Palata Elopa#toki mute tan toki Lasina|kulupu toki Loma]] tan [[ma Epanja]]. jan pi ma Epanja en jan mute pi [[ma Amelika seli]] li kepeken ona. taso ona li toki suli pi ma ale. | {{nimi ijo|'''toki Epanja'''|español|toki Epanja||ipa=}} anu {{nimi ijo|'''toki Katejano'''|castellano|toki Epanja||ipa=}} li nasin toki pi [[kulupu toki Palata Elopa#toki mute tan toki Lasina|kulupu toki Loma]] tan [[ma Epanja]]. jan pi ma Epanja en jan mute pi [[ma Amelika seli]] li kepeken ona. taso ona li toki suli pi ma ale. | ||
==nimi toki== | ==nimi toki== | ||
[[ | [[sitelen:Castellano-Español-es.png|thumb|nimi ''español'' lon kule laso en nimi ''castellano lon kule loje'']] | ||
nimi tu li lon. jan mute li kepeken nimi ''español''. taso jan ante li kepeken nimi ''castellano''. nimi ''español'' li tan nimi ''Hispaniola'' pi [[toki Lasina]]. nimi ''castellano'' li tan nimi pi {{nimi ijo|ma lawa Kasija|el reino de Castilla|toki Epanja||ipa=}}. | nimi tu li lon. jan mute li kepeken nimi ''español''. taso jan ante li kepeken nimi ''castellano''. nimi ''español'' li tan nimi ''Hispaniola'' pi [[toki Lasina]]. nimi ''castellano'' li tan nimi pi {{nimi ijo|ma lawa Kasija|el reino de Castilla|toki Epanja||ipa=}}. | ||
==kulupu pi toki Epanja== | ==kulupu pi toki Epanja== | ||
linja nanpa 27: | linja nanpa 25: | ||
== ma pi toki Epanja == | == ma pi toki Epanja == | ||
toki Epanja li toki | toki Epanja li toki nanpa wan lon ma ale ni. | ||
toki Epanja pi ma Amelika: | toki Epanja pi ma Amelika: | ||
* [[ma Alensina]] | * [[ma Alensina]] | ||
linja nanpa 50: | linja nanpa 49: | ||
* [[ma Epanja]] | * [[ma Epanja]] | ||
ma ante mute li toki e ni kin. taso toki Epanja li toki lawa ala lon ma ante ni. | jan pi ma ante mute li toki e ni kin. taso toki Epanja li [[nasin toki lawa|toki lawa]] ala lon ma ante ni. | ||
==kalama== | ==kalama== | ||
[[ | [[sitelen:Spanish vowel chart.svg|thumb|kalama open pi toki Epanja]] | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|+kalama open | |+kalama open | ||
linja nanpa 129: | linja nanpa 128: | ||
==sitelen pi toki Epanja == | ==sitelen pi toki Epanja == | ||
toki Epanja li sitelen | toki Epanja li kepeken sitelen Lasina. sitelen Lasina pi ale ala li lon toki Epanja: sitelen W en sitelen K li lon nimi pi toki ante taso. | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
!A | !A | ||
!B | !B | ||
!V | !V | ||
! colspan="2" |C | ! colspan="2" |C* | ||
!CH | !CH | ||
!D | !D | ||
!E | !E | ||
!F | !F | ||
! colspan="2" |G | ! colspan="2" |G* | ||
!GU | ! colspan="3" |GU* | ||
!GÜ | !GÜ | ||
! colspan="2" |H | ! colspan="2" |H*** | ||
!I | !I | ||
!J | !J | ||
linja nanpa 156: | linja nanpa 155: | ||
!CU/QU | !CU/QU | ||
! colspan="2" |R | ! colspan="2" |R | ||
!RR/R | !RR/R**** | ||
!S | !S | ||
!T | !T | ||
!U | !U | ||
!W | !W | ||
! colspan="4" |X | ! colspan="4" |X** | ||
!Y | !Y | ||
!Z | !Z | ||
linja nanpa 175: | linja nanpa 174: | ||
|g~ɣ | |g~ɣ | ||
|x~h | |x~h | ||
|gw/w | |||
|g | |g | ||
|gw | | colspan="2" |gw/w | ||
|ala | |ala | ||
|h | |h | ||
linja nanpa 204: | linja nanpa 204: | ||
|θ~s | |θ~s | ||
|} | |} | ||
<nowiki>*</nowiki> Ci en Ce li kalama e kalama (θ~s, x~h, g) taso Ca en Co en Cu li kalama e kalama wan (k, g~ɣ, gw/w), cC li kalama sama k, guC li kalama tawa [gu] en C, gC li ken kalama sama g en C anu j en C lon ma Epanja (lag li kalama tan [lax] anu [lag]). | |||
<nowiki>**</nowiki> X li kalama tan ks anu s (xi, xe) lon ma Epanja, taso lon ma Amelika, li ken kalama tan x~h en ʃ en ante anpa kalama (ks, s). | |||
<nowiki>***</nowiki> H li kalama tan ala taso mute nimi li jo e h lpi ni li kalama tan h (hobby). | |||
<nowiki>****</nowiki> R li kalama tan r lon open nimi, lon ante lon, r li sitelen tan rr (doble erre) | |||
sitelen pi toki Epanja: | sitelen pi toki Epanja: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
linja nanpa 209: | linja nanpa 217: | ||
!B | !B | ||
!C | !C | ||
!CH* | |||
!D | !D | ||
!E | !E | ||
linja nanpa 219: | linja nanpa 228: | ||
|be | |be | ||
|ce | |ce | ||
|che | |||
|de | |de | ||
|e | |e | ||
linja nanpa 224: | linja nanpa 234: | ||
|ge | |ge | ||
|hache | |hache | ||
|i | |||
|- | |||
|a | |||
|be | |||
|θe | |||
|tʃe | |||
|de | |||
|e | |||
|efe | |||
|xe | |||
|atʃe | |||
|i | |i | ||
|- | |- | ||
linja nanpa 229: | linja nanpa 250: | ||
!K | !K | ||
!L | !L | ||
!LL* | |||
!M | !M | ||
!N | !N | ||
linja nanpa 239: | linja nanpa 261: | ||
|ka | |ka | ||
|ele | |ele | ||
|elle | |||
|eme | |eme | ||
|ene | |ene | ||
linja nanpa 244: | linja nanpa 267: | ||
|o | |o | ||
|pe | |pe | ||
|cu | |cu/qu | ||
|- | |||
|xota | |||
|ka | |||
|ele | |||
|eʎe | |||
|eme | |||
|ene | |||
|eɲe | |||
|o | |||
|pe | |||
|ku | |||
|- | |- | ||
!R | !R | ||
!S | !S | ||
!T | ! colspan="2" |T | ||
!U | !U | ||
!V | !V | ||
linja nanpa 258: | linja nanpa 292: | ||
|erre | |erre | ||
|ese | |ese | ||
|te | | colspan="2" |te | ||
|u | |u | ||
|uve/ve | |uve/ve | ||
linja nanpa 265: | linja nanpa 299: | ||
|i griega/ye | |i griega/ye | ||
|zeta | |zeta | ||
|- | |||
|ere | |||
|ese | |||
| colspan="2" |te | |||
|u | |||
|uβe/βe | |||
|uβe doble/doble βe | |||
|ekis | |||
|i grieɣa/ʝe | |||
|θeta | |||
|} | |} | ||
<nowiki>*</nowiki> Ch en LL li lon ala tan sitelen, taso li jo e nimi ante tan c + h en l + l taso sina li ken toki e "ce ache" en "doble ele" la sina li wile kepeken ala e nimi ante. | |||
===sitelen kule=== | ===sitelen kule=== | ||
linja nanpa 291: | linja nanpa 336: | ||
tan k, jan li ken ante tan c en q, taso g li jo ala e ante sitelen, taso c, c li jo e q. ni li nasin tan ü. | tan k, jan li ken ante tan c en q, taso g li jo ala e ante sitelen, taso c, c li jo e q. ni li nasin tan ü. | ||
open luka | open luka li jo e sitelen kule Sinte ("Tilde") anu sitelen kule sewi ("acento agudo"). | ||
sitelen kule sewi li kepeken tan sona e wawa toki. | sitelen kule sewi li kepeken tan sona e wawa toki. | ||
linja nanpa 361: | linja nanpa 406: | ||
| colspan="2" |vosotres | | colspan="2" |vosotres | ||
|vuestre | |vuestre | ||
|- | |||
! colspan="2" |sina-ona* | |||
| colspan="4" |usted | |||
| colspan="4" |ustedes | |||
|- | |- | ||
! rowspan="4" |ona | ! rowspan="4" |ona | ||
linja nanpa 387: | linja nanpa 436: | ||
*toki tonsi li kepeken mute ala. | *toki tonsi li kepeken mute ala. | ||
*jan sina-ona li sama sina, taso pini pi nimi pali ona li sama nimi pali pi jan ona. jan li kepeken sina-ona la jan toki li anpa lili tawa jan kute lon kulupu. | |||
===jan nanpa tu tu=== | ===jan nanpa tu tu=== | ||
linja nanpa 648: | linja nanpa 698: | ||
Yo amaba a Juan: mi olin e ona Kuwan (taso lon tenpo ni mi olin ala e ona) | Yo amaba a Juan: mi olin e ona Kuwan (taso lon tenpo ni mi olin ala e ona) | ||
pali ni li tan pali kulupu nanpa wan la: nimi lili + nasa pini (ab) + ''kalama lili kin (a)'' + jan pini pi tenpo ni (taso - | pali ni li tan pali kulupu nanpa wan la: nimi lili + nasa pini (ab) + ''kalama lili kin (a)'' + jan pini pi tenpo ni (taso -o li kama tawa -a) | ||
pali ni li tan kulupu nanpa wan ala la: nimi lili + nasa pini (ía) + jan pini pi tempo ni (taso wan pi jan nanpa wan li ala (-)) | pali ni li tan kulupu nanpa wan ala la: nimi lili + nasa pini (ía) + jan pini pi tempo ni (taso wan pi jan nanpa wan li ala (-)) | ||
linja nanpa 976: | linja nanpa 1,026: | ||
! | ! | ||
!tenpo ni | !tenpo ni | ||
! | !tenpo kama | ||
!tenpo pino pi kama wan | !tenpo pino pi kama wan | ||
! | !tenpo pini pi awen wan | ||
!tenpo ken | |||
!pali pi tenpo wile 1 | |||
!pali pi tenpo wile 2 | |||
|- | |- | ||
!Yo | !Yo | ||
linja nanpa 985: | linja nanpa 1,038: | ||
|había | |había | ||
|hube | |hube | ||
|habría | |||
|haya | |||
|hubiera o hubiese | |||
|- | |- | ||
!Tú | !Tú | ||
linja nanpa 991: | linja nanpa 1,047: | ||
|habías | |habías | ||
|hubiste | |hubiste | ||
|habrías | |||
|hayas | |||
|hubieras o hubieses | |||
|- | |- | ||
!Él / Ella | !Él / Ella | ||
linja nanpa 997: | linja nanpa 1,056: | ||
|había | |había | ||
|hubo | |hubo | ||
|habría | |||
|haya | |||
|hubiera o hubiese | |||
|- | |- | ||
!Nosotr@s | !Nosotr@s | ||
linja nanpa 1,003: | linja nanpa 1,065: | ||
|habíamos | |habíamos | ||
|hubimos | |hubimos | ||
|habríamos | |||
|hayamos | |||
|hubiéramos o hubiésemos | |||
|- | |- | ||
! Vosotr@s | ! Vosotr@s | ||
linja nanpa 1,009: | linja nanpa 1,074: | ||
|habíais | |habíais | ||
|hubisteis | |hubisteis | ||
|habríais | |||
|hayáis | |||
|hubierais o hubieseis | |||
|- | |- | ||
!Ell@s | !Ell@s | ||
linja nanpa 1,015: | linja nanpa 1,083: | ||
|habían | |habían | ||
|hubieron | |hubieron | ||
|habrían | |||
|hayan | |||
|hubieran o hubiesen | |||
|} | |} | ||
linja nanpa 1,020: | linja nanpa 1,091: | ||
*'''toki!''' = ¡Hola! | *'''toki!''' = ¡Hola! | ||
*'''mi tawa.''' / '''tawa pona.''' = Adiós. | *'''mi tawa.''' / '''tawa pona.''' = Adiós. | ||
*'''mi wile e ___.''' = (Yo) Quiero ___. | *'''mi wile (e) ___.''' = (Yo) Quiero ___. | ||
*'''mute seme?''' = ¿Cuánto? | *'''mute seme?''' = ¿Cuánto? | ||
*'''tomo telo li lon seme?''' = ¿Dónde está el baño? | *'''tomo telo li lon seme?''' = ¿Dónde está el baño? | ||
*'''sina sona ala sona e toki pona?''' = ¿Habla usted toki pona? | *'''sina sona ala sona e toki pona?''' = ¿Habla usted toki pona? | ||
*'''mi sona ala.''' = No sé. | *'''mi sona ala.''' = No sé. | ||
*'''mi sona e ni.''' = Lo sé. | |||
*'''nimi sina li seme?''' = ¿Cómo te llamas? | *'''nimi sina li seme?''' = ¿Cómo te llamas? | ||
*'''nimi ona li seme?''' = ¿Cómo se llama (el/ella)? | |||
*'''nimi mi li ____.''' = Mi nombre es ____. / Me llamo ____. | *'''nimi mi li ____.''' = Mi nombre es ____. / Me llamo ____. | ||
*'''mi wile moku.''' = Tengo hambre. | *'''mi wile moku.''' = Tengo hambre. |