sina ante e lipu "jaki Kolona pi tenpo sike 2019"

[[ijo:SARS-CoV-2 (CDC-23312).png|thumb|200px|jaki Kolona nanpa 19]]
{{nimi ijo|'''jaki Kolona nanpa 19'''|Covid-19, Coronavirus|toki Inli}} li [[lili jaki]] ike e sijelo kon jan li ken moli e jan. ona li tawa mute e sijelo ante kepeken kon uta pi jan poka jaki. jaki ona li ike mute e jan pi suli mute li ike lili e jan lili. tenpo sike 2020 la, [[tawa pi ma ale pi jaki Kolona|ona li tawa sike e ma sike mi]].

==tenpo pini==

==== open ====

tenpo sike nanpa 2019 la, jan sona li kama sona e jaki ona lon {{lipu li ala|ma tomo Wajan|Wuhan}} lon [[ma Sonko]]. jan li pana e nimi "nanpa 19" tan, tenpo open ona li tenpo sike nanpa 2019. jan li sona ala e tan pi jaki ona. taso, jaki ona li ken tan soweli.

==== o awen lon tomo jan ====

tenpo open pi tenpo sike nanpa 2020 la, jaki ona li tawa e ma ale. tan ona la, jan mute li ken ala weka e tomo ona. kin la, tomo pali mute en tomo sona mute en tomo esun mute li pini. kin la, tenpo weka la jan mute li wile jo e [[len uta]] tan, jaki ona li tawa kepeken kon uta. pali pi kulupu lawa li ike tawa jan. tenpo seli la, jan li weka e tomo ona. taso, tenpo sama la, jaki ona li kama ike mute a.

==== ilo li pini e jaki ([[nimi:misikeke|misikeke]] pi jaki Kolona nanpa 19) ====

kulupu esun mute li pali e ilo ni: ona li pini e jaki. ilo li pali pi tenpo sike 2020. taso, jan mute li kama jo e ona lon tenpo sike 2021 tan ni: tenpo pini la jan li sona ala e ni: ilo li pona.

tenpo ni la jan mute li jo ala e ilo ni. jaki Kolona nanpa 19 li awen ike.

==ike sijelo==
[[File:Symptoms_of_coronavirus_disease_2019_4.0.svg|thumb|sitelen sona pi ike pi jaki Kolona (toki Inli)]]
ken la, jan ante li jo e ike ante tan jaki ni. tenpo mute la, jan li pilin ike lon lawa lon linja lawa lon ilo sijelo kon. ken la, ona li ike tawa pali kon. jan li ken jo e [[ko jaki]] telo.

ike suli la, ona li ken pana e [[telo sijelo loje]] lon uta li ken pakala e ilo sijelo.

ken la, ona li pakala e sijelo lon tenpo mute. ni li pini e weka jaki. jan li pana e nimi tawa ona: "jaki Kolona linja".

==ante==
tenpo ni la, jaki Kolona li jo e ante mute. ante ona li nimi kepeken wan sitelen pi [[toki Elina]].

[[kulupu:ike sijelo]]
[[kulupu:jaki lili]]
[[kulupu:jaki Kolona pi tenpo sike 2019]]
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]]