sina ante e lipu "ma Isale"

{{poki sona ma|
| nimi ma                 = ma Isale
| nimi mama               = ישראל <br> إسرائيل 
| ma                      =
| len ma                  = [[sitelen:Flag of Israel.svg|border|130px]]
| sitelen lawa            = [[sitelen:Emblem of Israel.svg|101px]]
| kalama musi ma          = הַתִּקְוָה <br> (wile) <br> [[sitelen:Hatikvah instrumental.ogg]] 
| ma tomo lawa            = [[ma tomo Jelusalawin]] (toki ken lili)
| toki lawa               = [[toki Iwisi]]
| toki ante               = [[toki Alapi]]
| nasin sewi              =
| nasin lawa              =
| mani                    = [[mani Seke sin]] (₪) (ILS)
| tenpo                   = UTC+2
| ISO 3166                = 
| sitelen ma              = [[sitelen:ISR orthographic.svg|220px]]
| toki anpa pi sitelen ma =
| lipu ilo                = https://www.gov.il/
}}
{{nimi ijo|'''ma Isale'''|ישראל, Yīsrāʾēl|toki Iwisi}} li ma lon [[ma Asija pi pini suno]]. ona li lon poka pi [[ma Lunpan]] pi [[ma Utun]] pi [[ma Sulija]] pi [[ma Masu]] pi [[ma Pilisin]]. ma tomo lawa ona li [[ma tomo Jelusalawin]]. taso lawa pi ma mute li pilin sama ni: ma Isale li lawa ala e ma tomo Jelusalawin. [[toki lawa]] pi ma Isale li toki Iwisi. tenpo pini la, toki Alapi li toki lawa kin, taso ona li weka lon tenpo sike 2018.<ref>[https://www.nytimes.com/2018/07/18/world/middleeast/israel-passes-national-home-law.html "Israel Passes 'National Home' Law, Drawing Ire of Arabs"] - ''New York Times''</ref> 

ma Isale la, kulupu suli tu li lon. ni li kulupu jan Isale (anu [[kulupu jan Jejuta]]) li kulupu jan Pilisin (anu [[kulupu jan Alapi]]). kulupu jan Pilisin li kepeken [[toki Alapi]]. ona mute li lon [[nasin sewi Isilan]]. kulupu jan Isale li kepeken [[toki Iwisi]]. ona mute li lon [[nasin sewi Juta]]. ma Isale pi tenpo ni li kama lon tenpo sike 1948 tan ni: jan li wile e ma mama pi [[kulupu jan Jejuta]]. pini tawa ni la, ma ni li jo e nimi Pilisin li jo e kulupu jan Alapi lon ona. kulupu ni tu li wile e ma ni la, utala li kama. tenpo ni la, ma ni li kipisi. jan Pilisin li lawa e [[ma palisa Kasa]] e [[ma pi poka telo pi pini suno]]. ni li ma lawa Pilisin pi tenpo ni.

==nimi==
{{nimi ijo|nimi Isale|ישראל}} li tan [[toki Iwisi]]. [[lipu pi kama lon]] la, nimi Isale li tan {{nimi ijo|''lawa''|שׂרה|ipa=/sara/}} li tan {{nimi ijo|''sewi''|אל|ipa=él}}. ni li tan ni: [[jan Jako]] li utala e jan pi sijelo ala, li kama pona. ni la, sewi li pana e nimi sin tawa ona. nimi ni li nimi Isale. 

jan lili pi jan Isale li tawa [[ma Masu majuna|ma Misalin]] li kama kulupu suli. kulupu ni li kama jo e nimi ni: kulupu Isale. ni li nimi pi [[kulupu jan Jejuta]] ale. 

==tenpo pini==
<gallery>
ijo:12 Tribes of Israel Map(tp).svg|kulupu jan pi ma Isale.
</gallery>

[[kulupu jan Jejuta]] li kama tan [[ma Kanan]]. [[ma Kanan]] li lon [[ma Asija pi pini suno]] li lon poka [[telo suli Mesitelane]]. kulupu jan ante li tan [[ma Kanan]] li [[kulupu jan Poniki]].

{{nimi ijo|[[lipu pi tawa weka]]|שמות}} la, [[jan Mose]] li lawa e kulupu jan Isale lon [[ma Masu]].

[[lipu Pipija]] la, [[jan Salu]] li jan lawa nanpa wan pi ma wan Isale. jan Salu li moli la, [[jan Tawi]] li kama lawa. jan Tawi li lanpan e [[ma tomo Jelusalawin]]. ma tomo Jelusalawin li kama ma tomo lawa. jan Solomon li kama jan lawa. jan Solomon li pali e tomo sewi nanpa wan lon ma tomo Jelusalawin. jan Solomon li moli la, kulupu jan pi [[poka open pi open suno]] li weka. nimi pi ma lawa lon poka open pi open suno li ''ma Isale'' anu ''ma Samelin''. tenpo sin la, [[kulupu jan Samelin]] li kama tan ma Samelin. kulupu jan pi [[poka pini pi open suno]] li kama ''ma Jejuta''.

tenpo sike 750 BCE la, [[kulupu jan Asulu]] li pakala li lanpan e poka open pi open suno. jan mute li weka e poka open pi open suno li tawa ma Jejuta lon poka pini pi open suno. tenpo sike 587 BCE la, jan pi [[ma tomo Papili|ma Papili]] li lanpan e ma Jejuta li tawa e jan mute pi kulupu Jejuta tawa ma tomo Papili.

[[ma Loma]] li weka e jan mute pi kulupu Jejuta tan ma ona li moli e ona. ni li kama e ni: jan pi kulupu Jejuta li lon ma mute ante lon [[ma Elopa]] lon [[ma Asija]] lon [[ma Apika]].

===nasin Sijon en ma Isale===
<gallery>
ijo:UN_Palestine_Partition_Versions_1947.jpg|toki pi ma mute wan
</gallery>

[[nasin Sijon]] la jan Jejuta li tawa ma Pilisin. [[utala suli nanpa wan]] la [[ma Juke]] li kama lawa e ona lon tenpo sike 1920. [[utala suli nanpa tu]] en [[moli suli Sowa]] la jan mute pi kulupu Jejuta li tawa ma Pilisin.

tenpo sike 1947 la, [[ma mute wan]] li toki e ni: ma Pilisin o kipisi.

tenpo sike 1948 la, ma Isale li toki e [[toki pi lawa sin|lawa sin]]. [[jan Pen Kulijon]] li [[jan lawa|jan nanpa wan pi lawa ma]] pi ma Isale. [[ma Masu]] en [[ma Sulija]] en [[ma Utun]] en [[ma Ilakija]] li kama utala e ma Isale. utala ni la, jan 700,000 pi ma Pilisin li weka tan tomo ona. tenpo ni la, jan ni li ken ala kama lon tomo ona.

tenpo mute la ma Isale li utala e ma lon poka Isale. tenpo sike 1979, ma Masu en ma Isale li toki e toki pi [[utala ala]]. tenpo sike 1994 la, ma Utun en ma Isale li toki kin.

==tan suno==
<references/>

{{kipisi:ma Asija}}

[[kulupu:ma Asija pi pini suno]]
[[kulupu:ma Isale]]
[[kulupu:lipu ni li tan lipu Panton la o lukin]]