lipu "ma Lusi" la tenpo tu la ante li ni
Jump to navigation
Jump to search
no edit summary
No edit summary |
No edit summary |
||
| (7 intermediate revisions by 4 users not shown) | |||
| linja nanpa 1: | linja nanpa 1: | ||
{{poki sona ma | {{poki sona ma | ||
|nimi ma=ma Lusi | |nimi ma=ma Lusi | ||
|nimi mama=Россия | |nimi mama=Россия (Rossija) | ||
|len ma=[[ | |len ma=[[sitelen:Flag of Russia.svg|border|130px]] | ||
|sitelen lawa=[[File:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|101x85px]] | |sitelen lawa=[[File:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|101x85px]] | ||
|toki lawa=[[toki Lusi]] | |toki lawa=[[toki Lusi]] | ||
| linja nanpa 9: | linja nanpa 9: | ||
|ma tomo lawa=[[ma tomo Makuwa]] | |ma tomo lawa=[[ma tomo Makuwa]] | ||
|kalama musi ma= Государственный гимн Российской Федерации <br> ([[kalama musi lawa pi ma Lusi]]) <br> [[File:National Anthem of Russia (2000), instrumental, one verse.ogg]] | |kalama musi ma= Государственный гимн Российской Федерации <br> ([[kalama musi lawa pi ma Lusi]]) <br> [[File:National Anthem of Russia (2000), instrumental, one verse.ogg]] | ||
|sitelen ma=[[ | |sitelen ma=[[sitelen:Russian Federation 2014 (orthographic projection) - verde claro.svg|220px]] | ||
|toki anpa pi sitelen ma=ma Lusi lon sike ma (laso)|ma=|ma suli=|toki ante=|nasin lawa=|jan lawa=[[jan Wasimi Pusin]]}} | |toki anpa pi sitelen ma=ma Lusi lon sike ma (laso)|ma=|ma suli=|toki ante=|nasin lawa=|jan lawa=[[jan Wasimi Pusin]]|mute jan la ma tomo suli=}} | ||
{{nimi ijo|'''ma Lusi'''|Россия|toki Lusi}} li ma pi [[ma Elasija]]. suli ma la ma Lusi li suli nanpa wan lon ma ale. | {{nimi ijo|'''ma Lusi anu ma Losi'''|Россия|toki Lusi||ipa=}} li ma pi [[ma Elasija]]. suli ma la ma Lusi li suli nanpa wan lon ma ale. | ||
== tenpo pini == | == tenpo pini == | ||
| linja nanpa 21: | linja nanpa 21: | ||
tenpo sike kama la jan lili li kama lawa e ma Lusi. jan lawa Ole (Олег) li suli e ma Lusi li kama e ni: ma Kije (toki Lusi: Киев, toki Ukawina: Kиїв) li ma lawa pi ma Lusi. (tenpo pini ni la ma Kije li ma tomo wan ala.) ma Lusi li utala e [[ma Pasileja Loma]] li pali e lipu nasin pi utala ala. | tenpo sike kama la jan lili li kama lawa e ma Lusi. jan lawa Ole (Олег) li suli e ma Lusi li kama e ni: ma Kije (toki Lusi: Киев, toki Ukawina: Kиїв) li ma lawa pi ma Lusi. (tenpo pini ni la ma Kije li ma tomo wan ala.) ma Lusi li utala e [[ma Pasileja Loma]] li pali e lipu nasin pi utala ala. | ||
tenpo pini ni la jan Lusi li jo e nasin sewi Lowan pi sewi mute. tenpo sike nanpa 988 la jan lawa Wasimi suli (Владимир Великий) li pali e ni: nasin sewi Kolisu pi ma Pasileja Loma li nasin sewi lawa pi ma Lusi. ma Lusi en ma Pasileja Loma li esun mute | tenpo pini ni la jan Lusi li jo e nasin sewi Lowan pi sewi mute. tenpo sike nanpa 988 la jan lawa Wasimi suli (Владимир Великий) li pali e ni: nasin sewi Kolisu pi ma Pasileja Loma li nasin sewi lawa pi ma Lusi. tenpo pini ni la ma Lusi en ma Pasileja Loma li esun mute. | ||
jan lawa Jalosa sona (Ярослав Мудрый) li pali e lipu nasin lawa pi ma Lusi. nimi ona li "toki lon Lusi" (Русская правда). lipu ni li toki e ni: kulupu seme li lon? pali seme li ike? jan li pali e ijo ike la kulupu lawa li pali e seme tawa ona? jan lawa Jalosa li moli ja jan lawa tu wan li kama li tu e ma. | jan lawa Jalosa sona (Ярослав Мудрый) li pali e lipu nasin lawa pi ma Lusi. nimi ona li "toki lon Lusi" (Русская правда). lipu ni li toki e ni: kulupu seme li lon? pali seme li ike? jan li pali e ijo ike la kulupu lawa li pali e seme tawa ona? jan lawa Jalosa li moli ja jan lawa tu wan li kama li tu e ma. | ||
| linja nanpa 41: | linja nanpa 41: | ||
tenpo sike nanpa 1462 la jan Iwan suli nanpa tu wan (Иван III Великий) li lawa e ma Makuwa li suli e ona li wawa e ona. ona li kama "jan lawa pi ma Lusi ale" nanpa wan. | tenpo sike nanpa 1462 la jan Iwan suli nanpa tu wan (Иван III Великий) li lawa e ma Makuwa li suli e ona li wawa e ona. ona li kama "jan lawa pi ma Lusi ale" nanpa wan. | ||
[[sitelen:Facial Chronicle - b.16, p. 462 - Great standing on the Ugra.jpg|thumb|200px|jan pi ma Lusi li utala e jan Monko lon tenpo sike 1480]] | |||
tenpo sike nanpa 1480 la ma Lusi li anpa e ma Monko li weka e lawa pi ma Monko tan ona. | tenpo sike nanpa 1480 la ma Lusi li anpa e ma Monko li weka e lawa pi ma Monko tan ona. | ||
| linja nanpa 64: | linja nanpa 65: | ||
=== tenpo pi ma Sesesele === | === tenpo pi ma Sesesele === | ||
tenpo open la jan Wasimi Lenin (Владимир Ленин) li lawa e ma Sesesele. ona li wile e ni: ma ale li ante e nasin lawa ona tawa nasin sama. taso ma Sesesele li jo e wawa lili lon tenpo pini ni. ona li wile suli e wawa pi ma Sesesele. taso ona li wile toki pona tawa ma ante li wile esun tawa ma ante. ona li kama e ni: [[ma tomo Makuwa]] li ma tomo lawa pi ma Sesesele. | [[sitelen:Lenin halka hitap ederken.jpg|thumb|jan Lenin li toki tawa jan lon tenpo sike 1917]] | ||
tenpo open la [[jan Wasimi Lenin]] (Владимир Ленин) li lawa e ma Sesesele. ona li wile e ni: ma ale li ante e nasin lawa ona tawa nasin sama. taso ma Sesesele li jo e wawa lili lon tenpo pini ni. ona li wile suli e wawa pi ma Sesesele. taso ona li wile toki pona tawa ma ante li wile esun tawa ma ante. ona li kama e ni: [[ma tomo Makuwa]] li ma tomo lawa pi ma Sesesele. | |||
nasin ona la nasin sewi ale li ike. ona li utala e kulupu pi nasin sewi Kolisu pi ma Sesesele. | nasin ona la nasin sewi ale li ike. ona li utala e kulupu pi nasin sewi Kolisu pi ma Sesesele. | ||
| linja nanpa 70: | linja nanpa 72: | ||
ona li wile ante mute a nasin pi ma Sesesele. kulupu pi nasin wawa ona li ike e jan mute tawa ni. | ona li wile ante mute a nasin pi ma Sesesele. kulupu pi nasin wawa ona li ike e jan mute tawa ni. | ||
tenpo moli ona li poka la jan Lenin li pali e sitelen mute. sitelen wan la ona li toki e ni: jan lawa ken seme li pona anu ike? sitelen ni la [[jan | tenpo moli ona li poka la jan Lenin li pali e sitelen mute. sitelen wan la ona li toki e ni: jan lawa ken seme li pona anu ike? sitelen ni la [[jan Josi Salin]] (Иосиф Сталин) li ike mute. taso ona li moli la jan ante li kulupu lawa li open utala. utala ni li pini la jan Talin li kama lawa nanpa wan. | ||
jan Talin li wile suli e wawa pi ma Sesesel, li pali e mute tawa ni. taso ona li anpa e jan mute li moli e jan mute li poki e jan mute tawa ni. ona li toki insa e ni: "jan suli li wile ike e mi". tawa ni la ona li weka e wawa pi jan suli pi kulupu utala li weka e toki tan jan pi sona len. | jan Talin li wile suli e wawa pi ma Sesesel, li pali e mute tawa ni. taso ona li anpa e jan mute li moli e jan mute li poki e jan mute tawa ni. ona li toki insa e ni: "jan suli li wile ike e mi". tawa ni la ona li weka e wawa pi jan suli pi kulupu utala li weka e toki tan jan pi sona len. | ||
tenpo sike 1939 la [[ma Tosi]] la [[jan Ato Itola]] (Adolf Hitler) li lawa. jan Itola li wile moli e jan pakala e jan pi [[nasin sewi Jejuta]] e [[jan tonsi|tonsi]], e [[jan kule]] e jan pi [[nasin kulupu]] li wile suli e ma Tosi li wile anpa e jan pi ma ante. taso kulupu lawa pi ma Sesesele li wile toki pona tawa ma Tosi li wile esun tawa ma Tosi. ona tu li pali e lipu pi utala ala pi jan Moloto en jan Lipento (пакт Молотова-Риббентропа / Deutsch-sowjetischer Nichtangriffspakt). lipu ni li jo e wan sin. ona li toki e ni: ma Tosi en ma Sesesele li tu e [[ma Posuka]] li pana e [[ma Lawi]] e [[ma | tenpo sike 1939 la [[ma Tosi]] la [[jan Ato Itola]] (Adolf Hitler) li lawa. jan Itola li wile moli e jan pakala e jan pi [[nasin sewi Jejuta]] e [[jan tonsi|tonsi]], e [[jan kule]] e jan pi [[nasin kulupu]] li wile suli e ma Tosi li wile anpa e jan pi ma ante. taso kulupu lawa pi ma Sesesele li wile toki pona tawa ma Tosi li wile esun tawa ma Tosi. ona tu li pali e lipu pi utala ala pi jan Moloto en jan Lipento (пакт Молотова-Риббентропа / Deutsch-sowjetischer Nichtangriffspakt). lipu ni li jo e wan sin. ona li toki e ni: ma Tosi en ma Sesesele li tu e [[ma Posuka]] li pana e [[ma Lawi]] e [[ma Esi]] e [[ma Sumi]] e [[ma Pesalapija]] tawa ma Sesesele li pana e [[ma Lijatuwa]] tawa ma Tosi. | ||
ma Sesesele li utala e ma poka mute li kama jo e ma mute. ona li utala e ma Sumi. taso kulupu utala pi ma Sumi li anpa e kulupu utala pi ma Sesesele. ona li ante e nasin pi ma poka mute tawa nasin kulupu li pali e kulupu lawa wan. | ma Sesesele li utala e ma poka mute li kama jo e ma mute. ona li utala e ma Sumi. taso kulupu utala pi ma Sumi li anpa e kulupu utala pi ma Sesesele. ona li ante e nasin pi ma poka mute tawa nasin kulupu li pali e kulupu lawa wan. | ||
| linja nanpa 90: | linja nanpa 92: | ||
tenpo sike nanpa 1979 la, ma Sesesele li open utala lon [[ma Akanisan]]. kulupu lawa pi ma Akanisan en kulupu utala pi ma Sesesele li utala e jan utala Musaki (مجاهد / mujāhid) pi ma Akanisan en ma ante. ma Mewika en ma Sonko en ma ante pi kulupu Neto li utala ala lon ma Akanisan. taso, ona li pana e mani, e ilo utala tawa jan utala Musaki. tenpo sike 10 la, ma Sesesele li lon utala ni, li anpa e ala. | tenpo sike nanpa 1979 la, ma Sesesele li open utala lon [[ma Akanisan]]. kulupu lawa pi ma Akanisan en kulupu utala pi ma Sesesele li utala e jan utala Musaki (مجاهد / mujāhid) pi ma Akanisan en ma ante. ma Mewika en ma Sonko en ma ante pi kulupu Neto li utala ala lon ma Akanisan. taso, ona li pana e mani, e ilo utala tawa jan utala Musaki. tenpo sike 10 la, ma Sesesele li lon utala ni, li anpa e ala. | ||
tenpo sike nanpa 1982 la, jan Pesene li moli. jan Juli Antopo (Юрий Андропов) li kama jan lawa. taso, ona li jan pi tenpo lon suli, li moli lon tenpo mun 15. jan Konsantin Senenko (Константин Черненко) li kama jan lawa. sama la, ona li jan pi tenpo lon suli, li moli lon tenpo mun 11. tenpo sike nanpa 1985 la, jan | tenpo sike nanpa 1982 la, jan Pesene li moli. jan Juli Antopo (Юрий Андропов) li kama jan lawa. taso, ona li jan pi tenpo lon suli, li moli lon tenpo mun 15. jan Konsantin Senenko (Константин Черненко) li kama jan lawa. sama la, ona li jan pi tenpo lon suli, li moli lon tenpo mun 11. tenpo sike nanpa 1985 la, [[jan Mikije Kopeso]] (Михаил Горбачёв) li kama jan lawa. | ||
jan Kopaso li wile ante mute e nasin pi ma Sesesele. ona li wile suli e ken pali pi ma Sesesele, li wile pona e lon jan, li wile suli e ken jan. | jan Kopaso li wile ante mute e nasin pi ma Sesesele. ona li wile suli e ken pali pi ma Sesesele, li wile pona e lon jan, li wile suli e ken jan. | ||
| linja nanpa 98: | linja nanpa 100: | ||
ona li pali e ni: jan li ken esun e ijo, e pali. tenpo mute pi ma Sesesele ja, jan li ken pali lon tomo pali pi kulupu lawa taso. ona li pana e wan pi nasin esun tawa nasin pi ma Sesesele tan ni: nasin pi tenpo pini li pali ike. ona li toki e ijo ni: "tenpo pini la, kulupu lawa Sesesele li pali e ike tawa jan mute, li lili e ken pi jan mute. mi pana e ken ale tawa ona." ona li pali e ni: jan en kulupu li ken toki ike, li ken toki utala e ijo ale pi kulupu Sesesele. | ona li pali e ni: jan li ken esun e ijo, e pali. tenpo mute pi ma Sesesele ja, jan li ken pali lon tomo pali pi kulupu lawa taso. ona li pana e wan pi nasin esun tawa nasin pi ma Sesesele tan ni: nasin pi tenpo pini li pali ike. ona li toki e ijo ni: "tenpo pini la, kulupu lawa Sesesele li pali e ike tawa jan mute, li lili e ken pi jan mute. mi pana e ken ale tawa ona." ona li pali e ni: jan en kulupu li ken toki ike, li ken toki utala e ijo ale pi kulupu Sesesele. | ||
taso, ma selo pi ma Sesesele la, ijo ante li kama. tenpo sike nanpa 1988 la, kulupu lawa pi ma | taso, ma selo pi ma Sesesele la, ijo ante li kama. tenpo sike nanpa 1988 la, kulupu lawa pi ma Esi li toki wawa e ijo ni: "mi wile ala anpa tawa ma Sesesele." ma Lawi en ma Lijatuwa li toki e ijo sama lon tenpo sike kama. jan Kopaso li pali e nasin sin pi kulupu ma. nasin sin la, ma li jo e ken mute, li ken jo e nasin ona. taso, ma tu wan ni li wile ala lon kulupu ni. kulupu lawa pi ma Sesesele li toki e ni: ma Etonija en ma Lawi en ma Lijatuwa li lon ala ma Sesesele. | ||
tenpo sike nanpa 1991 la, ma ale ante pi ma Sesesele li toki e ni: "mi wile pali e kulupu sin." taso, kulupu Kekasepe (ГКЧП) pi jan utala li kama lon, li wile e ni: o weka e jan Kopaso tawa lawa pi ma Sesesele. ona li pana e ilo utala tawa ma tomo Makuwa en ma tomo Leninka (nimi pi tenpo ni: ma tomo Pite). taso, jan pi ma tomo ni li utala e kulupu ni. kulupu Kekasepe li wile ala utala e jan pi ma ona, li tu, li kama anpa. taso, tan ni la, ma ale ante li wile ala kama tawa kulupu sin. kulupu Sesesele li tu, li kama ma ante 15. | tenpo sike nanpa 1991 la, ma ale ante pi ma Sesesele li toki e ni: "mi wile pali e kulupu sin." taso, kulupu Kekasepe (ГКЧП) pi jan utala li kama lon, li wile e ni: o weka e jan Kopaso tawa lawa pi ma Sesesele. ona li pana e ilo utala tawa ma tomo Makuwa en ma tomo Leninka (nimi pi tenpo ni: ma tomo Pite). taso, jan pi ma tomo ni li utala e kulupu ni. kulupu Kekasepe li wile ala utala e jan pi ma ona, li tu, li kama anpa. taso, tan ni la, ma ale ante li wile ala kama tawa kulupu sin. kulupu Sesesele li tu, li kama ma ante 15. | ||
| linja nanpa 113: | linja nanpa 115: | ||
tenpo sike nanpa 2008 la, tenpo pi jan Pusin li weka. jan Pusin li wile e ni: jan Mitoli Mewete (Дмитрий Медведев) li jan lawa sin, li toki pona e ona. tenpo pi wile jan la, jan Mewete li kama jan lawa. | tenpo sike nanpa 2008 la, tenpo pi jan Pusin li weka. jan Pusin li wile e ni: jan Mitoli Mewete (Дмитрий Медведев) li jan lawa sin, li toki pona e ona. tenpo pi wile jan la, jan Mewete li kama jan lawa. | ||
tenpo sike sama la, ma Lusi en ma Katelo li utala. ma Usa Ileton (Хуссар Ирыстон / სამხრეთ ოსეთის / Южная Осетия) li wan pi ma Katelo. taso, jan pi ma ni li wile ala e ni. tenpo suno nanpa 1 pi tenpo mun nanpa 8 la, jan utala pi ma Usa Ileton li pana wawa e ilo moli suli tawa ma Katelo. ma Katelo li open utala. tenpo suno nanpa 7 la, kulupu utala Katelo li tawa ma Usa Ileton, li kama lawa e ma tomo Sinwali (Цхинвал / ცხინვალი). tenpo suno nanpa 8 la, kulupu utala Lusi li tawa ma Katelo, li open utala. kulupu lawa Lusi li toki e ijo ni: "mi wile awen e jan Usa Ileton". tenpo suno nanpa 12 la, utala li pini. ma Katelo li kama anpa, li pali e ni: ma Lusi li pana e jan utala Lusi tawa ma Usa Ileton en ma Apani (Аԥсны / Абхазия). ma Katelo li lawa ala e ona. | tenpo sike sama la, ma Lusi en [[ma Katelo]] li utala. ma Usa Ileton (Хуссар Ирыстон / სამხრეთ ოსეთის / Южная Осетия) li wan pi ma Katelo. taso, jan pi ma ni li wile ala e ni. tenpo suno nanpa 1 pi tenpo mun nanpa 8 la, jan utala pi ma Usa Ileton li pana wawa e ilo moli suli tawa ma Katelo. ma Katelo li open utala. tenpo suno nanpa 7 la, kulupu utala Katelo li tawa ma Usa Ileton, li kama lawa e ma tomo Sinwali (Цхинвал / ცხინვალი). tenpo suno nanpa 8 la, kulupu utala Lusi li tawa ma Katelo, li open utala. kulupu lawa Lusi li toki e ijo ni: "mi wile awen e jan Usa Ileton". tenpo suno nanpa 12 la, utala li pini. ma Katelo li kama anpa, li pali e ni: ma Lusi li pana e jan utala Lusi tawa ma Usa Ileton en ma Apani (Аԥсны / Абхазия). ma Katelo li lawa ala e ona. | ||
tenpo sike nanpa 2012 la, tenpo pi jan Mewete li weka. jan Pusin li kama lon tenpo pi wile jan. tenpo pi wile jan la, ona li kama jan lawa. taso, tenpo ni la, jan mute li toki e ni: nasin pi tenpo pi wile jan ni li ike. | tenpo sike nanpa 2012 la, tenpo pi jan Mewete li weka. jan Pusin li kama lon tenpo pi wile jan. tenpo pi wile jan la, ona li kama jan lawa. taso, tenpo ni la, jan mute li toki e ni: nasin pi tenpo pi wile jan ni li ike. | ||
tenpo sike nanpa 2014 la, ante pi nasin lawa li lon [[ma Ukawina]]. tenpo pini la, jan lawa li pona tawa kulupu lawa Lusi. jan lawa sin li wile jo e nasin ona, li wile ala e ni: ma Lusi li ante e ona. taso, ni li ike tawa kulupu lawa Lusi. ona li pana e kulupu pi jan utala tawa ma Kilin (''Qırım / Крым / Крим''), li kama lawa e ma ni. ona li pali e toki pi wile jan ni: "sina wile ala wile wan pi ma Lusi?". kulupu lawa Lusi la, jan mute li toki e ni: "mi wile". taso, ma Ukawina li toki e ni: "jan utala sina li lon ma Kilin. jan li ken ala toki e wile lon sina tan ni." ma mute ante li toki e ni: "nasin mi la, ma Kilin li wile ma Ukawina. ma Lusi li kama jo ike e ona." | tenpo sike nanpa 2014 la, ante pi nasin lawa li lon [[ma Ukawina]]. tenpo pini la, jan lawa li pona tawa kulupu lawa Lusi. jan lawa sin li wile jo e nasin ona, li wile ala e ni: ma Lusi li ante e ona. taso, ni li ike tawa kulupu lawa Lusi. ona li pana e kulupu pi jan utala tawa [[ma Kilin]] (''Qırım / Крым / Крим''), li kama lawa e ma ni. ona li pali e toki pi wile jan ni: "sina wile ala wile wan pi ma Lusi?". kulupu lawa Lusi la, jan mute li toki e ni: "mi wile". taso, ma Ukawina li toki e ni: "jan utala sina li lon ma Kilin. jan li ken ala toki e wile lon sina tan ni." ma mute ante li toki e ni: "nasin mi la, ma Kilin li wile ma Ukawina. ma Lusi li kama jo ike e ona." tenpo ni li open pi [[utala pi ma Lusi pi ma Ukawina]]. | ||
tenpo sike nanpa 2022 la, kulupu lawa pi ma Lusi li toki e ni tawa [[kulupu utala]] ona: o tawa insa e ma Ukawina, o weka e kulupu lawa ona. ma mute li pini esun lon ma Lusi tan utala ni. | |||
tenpo ni la, jan lawa pi ma Lusi li jan Wasimi Pusin (Владимир Путин). | tenpo ni la, jan lawa pi ma Lusi li jan Wasimi Pusin (Владимир Путин). | ||
| linja nanpa 125: | linja nanpa 129: | ||
=== ma lili === | === ma lili === | ||
[[ | [[sitelen:Federal subjects of Russia (by number).png]] | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|+ | |+ | ||