Open main menu
lipu tomo
lipu ante
o lon sijelo
ante
lipu Wikipesija li seme?
wile ala pi jan pali lipu
o alasa
sina ante e lipu "
ma Mewika
"
Warning:
You are not logged in. Your IP address will be publicly visible if you make any edits. If you
log in
or
create an account
, your edits will be attributed to your username, along with other benefits.
Anti-spam check. Do
not
fill this in!
{{wile pali}} {{poki sona ma|nimi ma=ma Mewika |nimi mama=United States of America |ma= |len ma=[[sitelen:Flag_of_the_United_States.svg|150px]] |sitelen lawa=[[sitelen:Greater_coat_of_arms_of_the_United_States.svg|100px]] |kalama musi ma=''The Star-Spangled Banner''<br>(len sitelen pi mun suno)<br>[[sitelen:"The Star-Spangled Banner" - Choral with band accompaniment - United States Army Field Band.oga]] |ma tomo lawa=[[ma tomo Wasinton]] |mute jan la ma tomo suli=[[ma tomo Nujo]] |toki lawa=ala (lon lipu lawa)<br>[[toki Inli]] (lon pali) |toki ante=[[toki Epanja]] |nasin lawa= |ISO 3166=US |ma suli=[[ma Amelika lete]] |sitelen ma=[[sitelen:USA_orthographic.svg|200px]] |jan lawa=[[jan So Patan]] |mani=[[mani Tala pi ma Mewika]] ($) (USD) }} {{kon ante|ma lawa|[[ma suli]]|[[ma Amelika]]}} {{nimi ijo|'''ma Mewika'''|United States of America|toki Inli}} anu {{nimi ijo|'''ma Juwese'''|USA}} li [[ma lawa]] suli lon [[ma Amelika]]. ona li lon poka pi [[ma Kanata]] pi [[ma Mesiko]] pi [[telo Alansi]] pi [[telo Pasipi]]. ona li jo e [[ma Mewika#ma lili|ma lili mute]] e ma tomo lawa wan e ma lili weka mute e ma lili mute pi [[kulupu nanpa wan pi ma Amelika|kulupu nanpa wan pi ma Mewika]]. [[ma tomo Sisi]] li ma tomo lawa. mute jan la [[ma tomo Nujo]] li nanpa wan. ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. tenpo ni la, ona li [[ma wawa]] suli nanpa wan lon ma ali. jan pi ma Mewika ken anu e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante.<ref>[https://www.britannica.com/place/United-States/Native-Americans#ref78004 People of the United States - Immigration] - ''[[lipu sona Pitanika|Encyclopedia Britannica]]''</ref> taso, jan li pali ante tawa jan pi kulupu ante. ike mute li kama tan ni. jan mute li jo e mani mute. taso jan mute li jo e mani lili.<ref>[https://www.upi.com/Top_News/US/2018/06/22/UN-report-With-40M-in-poverty-US-most-unequal-developed-nation/8671529664548/?spt=su U.N. report: With 40M in poverty, U.S. most unequal developed nation] - ''UPI.com''</ref> ==nimi== toki Inli la, nimi suli pi ma Mewika li {{nimi ijo|"''United States of America''"|wan pi ma mute pi ma Mewika}}. taso toki Inli la, nimi lili pi ma Mewika li sama e {{nimi ijo|[[ma Amelika]]|America}}. ni li tan ni: nimi pi ma lawa Mewika li kama tan [[ma suli]] ona. tenpo mute la, jan li kepeken nimi lili lili tan sitelen open pi nimi suli pi ma Mewika: ''US'' anu ''USA''. nimi "Juwese" lon [[toki pona]] li kama tan nimi lili ni. ==tenpo pini== [[sitelen:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|250px|mama pi ma Mewika li sitelen e [[toki pi lawa sin]].]] tenpo pi pini mute la kulupu nanpa wan pi ma Amelika li kama lon ma Amelika tan [[ma Sipi]]<!--Siberia-->. tenpo pi pini lili la kulupu [[ma Elopa|Elopa]] li kama. ma mute pi ma Elopa li wile lanpan ma lon ma Amelika. [[ma Juke]] li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi [[telo Alansi]]. ni li ma Mewika sin. taso jan pi kama tawa ma Mewika la ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke li [[utala pi ante suli pi ma Mewika|utala e ona]]. tenpo sike 1776 la, jan pi ma Mewika li toki e ni: ona li lawa e ma ona. [[mama pi ma Mewika]] li pali e [[lipu lawa suli pi ma Mewika|lipu lawa suli]] e [[lawa pi ken jan lon ma Mewika|lawa pi ken jan]]. kulupu Mewika li kama suli li tawa e [[telo Pasipi]] li weka e kulupu Mewika Insijan tan tomo ona. tenpo sike 1861 la, ma Mewika li kama tu. ni li tan ni: jan li ken [[jo jan|poki e jan ante]]. jan mute li pilin ike tawa ni. taso jan mute li pilin pona tawa ni. kulupu tu li utala. ma pi poki ala li anpa e ma poki. jan li ken ala poki e jan. taso lawa li awen ken e poki jan li awen ken e lawa pi pali ona. ma Mewika li utala lon [[utala suli nanpa wan]]. tenpo open pi [[utala suli nanpa tu]] la ma Mewika li utala ala. taso [[ma Nijon]] li pakala e ma tomo utala ona Pearl Harbor. tan ni la, ma Mewika li utala e ma Nijon e [[ma Tosi]] e [[ma Italija]]. ma Mewika en ma ante li anpa e ma Nijon e ma Tosi e ma Italija. kulupu Mewika li pilin ike mute tawa [[ma Sesesele]]. [[utala lete]] la ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. ma Mewika li utala lon [[ma Anku]] li lon [[ma Wije]] tan ni. jan pi ma Mewika li tawa [[kon mun]] tawa [[mun mi]]. kulupu utala pi ma Mewika li kama suli mute li kama wawa mute li utala e ma ante. utala lete li pini lon tenpo sike nanpa 1991 tan ni: ma Sesesele li pakala. ==nasin lawa== ma Mewika li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu suli tu pi nasin lawa]]. ona li {{nimi ijo|[[kulupu Temoka]]|Democratic Party}} li {{nimi ijo|[[kulupu Wepupikan]]|Republican Party}}. jan lawa pi ma Mewika li [[jan So Paten]]. jan So Paten li jan pi kulupu Democrat. tenpo pini la [[jan Tana Tun]] li jan lawa. jan Tana Tun li jan pi kulupu Republican. ==esun en mani== [[mani Tala pi ma Mewika]] (nimi pi [[toki Inli]]: ''Dollar''; sitelen: $; nimi pi [[kulupu ISO|ISO]]-4217: USD) li mani suli taso lon ma Mewika. lipu lawa pi sike mani pi tenpo sike 1792 li pali e mani pi ma Mewika. sina kipisi e mani pi ma Mewika la, ona li pali e mani lili pi ma Mewika ([[toki Inli]]: ''Cent''). mani lili 100 pi ma Mewika li lon mani 1 pi ma Mewika . lipu lawa ni li kin pali e nasin pi pali e sike mani pi mani pi ma Mewika. lipu pi mani pi ma Mewika li tan kulupu mani suli pi ma Mewika. tenpo meso la, nimi ona li monsi laso ([[toki Inli]]: ''Greenback'') tan ni: ona li laso mute. [[sitelen:United States one dollar bill, obverse.jpg|thumb|lipu mani wan pi mani Mewika]] ==jan== ma Mewika li jo e jan mute. kulupu nanpa wan pi ma Mewika li lon ma Mewika tan tenpo pini suli. jan pi selo walo li kama sona e ma Amelika la jan pi selo walo en jan pi selo pimeja li kama. jan mute li kama tan [[ma Elopa]]. toki Inli li toki nanpa wan pi ma Mewika. jan mute mute lon ma Mewika li alasa e [[nasin sewi Kolisu]]. ==ma== === ma lili === ma Mewika li jo e ma lili mute: *[[ma Ajowa]] (IA) *[[ma Akanso]] (AR) *[[ma Alaka]] (AK) *[[ma Alapama]] (AL) *[[ma Atajo]] (ID) *[[ma Awawi]] (HI) *[[ma Ewisona]] (AZ) *[[ma Ilino]] (IL) *[[ma Insijena]] (IN) *[[ma Juta]] (UT) *[[ma Kaliponija]] (CA) *[[ma Kanesika]] (CT) *[[ma Kense]] (KS) *[[ma Kentaki]] (KY) *[[ma Kolowato]] (CO) *[[ma Lowita]] (FL) *[[ma Luwisijena]] (LA) *[[ma Masasusi]] (MA) *[[ma Men]] (ME) *[[ma Mewilan]] (MD) *[[ma Minisota]] (MN) *[[ma Misikin]] (MI) *[[ma Misisipi]] (MS) *[[ma Misuwi]] (MO) *[[ma Montana]] (MT) *[[ma Nepaka]] (NE) *[[ma Niwata]] (NV) *[[ma Nokewalana]] (NC) *[[ma Notakota]] (ND) *[[ma lili Nujo]] (NY) *[[ma Numesiko]] (NM) *[[ma Nusesi]] (NJ) *[[ma Nuwanse]] (NH) *[[ma Okajoma]] (OK) *[[ma Otalan]] (RI) *[[ma Owajo]] (OH) *[[ma Owekan|ma Okan]] (OR) *[[ma Pensiwenja]] (PA) *[[ma Sakewalana]] (SC) *[[ma Satakota]] (SD) *[[ma Sosa]] (GA) *[[ma Telawe]] (DE) *[[ma Tenesi]] (TN) *[[ma Tesa]] (TX) *[[ma Wajomin]] (WY) *[[ma Wasinton]] (WA) *[[ma Wemon]] (VT) *[[ma Wesinja]] (VA) *[[ma Wewesinja]] (WV) *[[ma Wikansen]] (WI) === ma ante === *[[ma tomo Wasinton|ma Sisi (ma tomo Wasinton)]] (DC) *[[ma Kawan]] (GU) *[[ma Petoliko]] (PR) ==tan sona== <references/> [[kulupu:ma Mewika|*]] [[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]] {{ma Mewika}}
ante li seme:
o sona e ni: lipu Wikipesija la lipu lawa "o toki e nimi mi. o pana sama."
(
toki Inli
:
Creative Commons Attribution-ShareAlike (CC BY-SA)
)
nanpa 4.0
en lipu lawa CC BY-SA
nanpa 3.0
li lawa e ken pi sama toki. (
toki pona la ona li lon.
) jan li ken ante e toki sina, li ken pana e ona tawa jan ante. sina wile ala e ni la, o sitelen ala lon lipu ni. kin la sina toki e ni: toki sina ni li tan sina taso, anu tan lipu pi ken ale.
jan ante li wile ala la, o pana ala e toki ona tawa lipu ni!
o ala
mi sona ala e ante
(ona li open e lupa sin)
lipu ni li kepeken lipu kipisi ni:
kipisi:kon ante
(
o ante
)
kipisi:ma Mewika
(
o ante
)
kipisi:nimi ijo
(
o ante
)
kipisi:poki linja
(
o ante
)
kipisi:poki pi toki suli
(
o ante
)
kipisi:poki sona ma
(
o ante
)
kipisi:toki ante
(
o ante
)
kipisi:wile pali
(
o ante
)