ma Mewika

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
Edit-clear.svg lipu ni li wile e pali. sina ken pona e ona.
ma Mewika

United States of America

Flag of the United States.svg

len ma

 Greater coat of arms of the United States.svg

sitelen lawa

kalama musi ma

The Star-Spangled Banner
(len sitelen pi mun suno)

USA orthographic.svg
ma tomo lawa ma tomo Wasinton
mute jan la
ma tomo suli 		ma tomo Nujo
ma suli ma Amelika lete
toki lawa ala (lon lipu lawa)
toki Inli (lon)
toki ante toki Epanja
jan lawa jan Tana Tan
mani mani Mewika ($) (USD)
ISO 3166 US
lipu ni li toki lon ma lawa. sina wile sona lon ma suli la o lukin e lipu "[[ma Amelika]]".

ma Mewika (toki Inli: United States of America) anu ma Juwese (USA) li ma lawa suli lon ma Amelika. ona li lon poka pi ma Kanata pi ma Mesiko pi telo Alansi pi telo Pasipi. ona li jo e ma lili mute e ma tomo lawa wan e ma lili weka mute e ma lili mute pi kulupu nanpa wan pi ma Mewika. ma tomo Sisi li ma tomo lawa. mute jan la ma tomo Nujo li nanpa wan.

ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. tenpo ni la, ona li ma wawa suli nanpa wan lon ma ali. jan pi ma Mewika ken anu e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante.[1] taso, jan li pali ante tawa jan pi kulupu ante. ike mute li kama tan ni. jan mute li jo e mani mute. taso jan mute li jo e mani lili.[2]

nimi[o ante | o ante e toki ilo]

toki Inli la, nimi suli pi ma Mewika li "United States of America" (wan pi ma mute pi ma Mewika). taso toki Inli la, nimi lili pi ma Mewika li sama e ma Amelika (America). ni li tan ni: nimi pi ma lawa Mewika li kama tan ma suli ona. tenpo mute la, jan li kepeken nimi lili lili tan sitelen open pi nimi suli pi ma Mewika: US anu USA. nimi "Juwese" lon toki pona li kama tan nimi lili ni.

tenpo pini[o ante | o ante e toki ilo]

mama pi ma Mewika li sitelen e toki pi lawa sin.

tenpo pi pini mute la kulupu nanpa wan pi ma Amelika li kama lon ma Amelika tan ma Sipi. tenpo pi pini lili la kulupu Elopa li kama. ma mute pi ma Elopa li wile lanpan ma lon ma Amelika. ma Juke li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi telo Alansi. ni li ma Mewika sin. taso jan pi kama tawa ma Mewika la ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke li utala e ona. tenpo sike 1776 la, jan pi ma Mewika li toki e ni: ona li lawa e ma ona. mama pi ma Mewika li pali e lipu lawa suli e lawa pi ken jan.

kulupu Mewika li kama suli li tawa e telo Pasipi li weka e kulupu Mewika Insijan tan tomo ona. tenpo sike 1861 la, ma Mewika li kama tu. ni li tan ni: jan li ken poki e jan ante. jan mute li pilin ike tawa ni. taso jan mute li pilin pona tawa ni. kulupu tu li utala. ma pi poki ala li anpa e ma poki. jan li ken ala poki e jan. taso lawa li awen ken e poki jan li awen ken e lawa pi pali ona.

ma Mewika li utala lon utala suli nanpa wan. tenpo open pi utala suli nanpa tu la ma Mewika li utala ala. taso ma Nijon li pakala e ma tomo utala ona Pearl Harbor. tan ni la, ma Mewika li utala e ma Nijon e ma Tosi e ma Italija. ma Mewika en ma ante li anpa e ma Nijon e ma Tosi e ma Italija.

kulupu Mewika li pilin ike mute tawa ma Sesesele. utala lete la ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. ma Mewika li utala lon ma Anku li lon ma Wije tan ni. jan pi ma Mewika li tawa kon mun tawa mun poka. kulupu utala pi ma Mewika li kama suli mute li kama wawa mute li utala e ma ante. utala lete li pini lon tenpo sike nanpa 1991 tan ni: ma Sesesele li pakala.

nasin lawa[o ante | o ante e toki ilo]

ma Mewika li jo e kulupu suli tu pi nasin lawa. ona li kulupu Temoka (Democratic Party) li kulupu Wepupikan (Republican Party). jan lawa pi ma Mewika li jan So Paten li tan kulupu Temoka. tenpo pini la jan Tana Tun li jan lawa li tan kulupu Wepupikan.

esun en mani[o ante | o ante e toki ilo]

lipu mani wan pi mani Mewika

mani Mewika (nimi pi toki Inli: dollar; sitelen: $; nimi pi ISO-4217: USD) li mani suli taso lon ma Mewika. lipu lawa pi sike mani pi tenpo sike 1792 li pali e mani pi ma Mewika. sina kipisi e mani pi ma Mewika la, ona li pali e mani lili Mewika (toki Inli: cent). mani lili 100 pi ma Mewika li lon mani 1 pi ma Mewika . lipu lawa ni li kin pali e nasin pi pali e sike mani pi mani pi ma Mewika. lipu pi mani pi ma Mewika li tan kulupu mani suli pi ma Mewika. tenpo meso la, nimi ona li monsi laso (toki Inli: Greenback) tan ni: ona li laso mute.

jan[o ante | o ante e toki ilo]

ma Mewika li jo e jan mute. kulupu nanpa wan pi ma Mewika li lon ma Mewika tan tenpo pini suli. jan pi selo walo li kama sona e ma Amelika la jan pi selo walo en jan pi selo pimeja li kama. jan mute li kama tan ma Elopa. toki Inli li toki nanpa wan pi ma Mewika. jan mute mute lon ma Mewika li alasa e nasin sewi Kolisu.

jan lawa[o ante | o ante e toki ilo]

jan lawa pi ma Mewika
# jan lawa nimi mama tenpo sike kulupu jan lawa nanpa tu
1 jan So Wasinton George Washington 1789 - 1797 kulupu ala jan Son Etan John Adams
2 jan Son Etan John Adams 1797 - 1801 kulupu Peterali jan Toma Sepeson Thomas Jefferson
3 jan Toma Sepeson Thomas Jefferson 1801 - 1809 kulupu Demoka-Wepupikan jan Ewon Pa Aaron Burr en jan So Linton George Clinton
4 jan Sen Mesison James Madison 1809 - 1817 kulupu Demoka-Wepupikan jan So Linton George Clinton en jan Epi Kewi Elbridge Gerry
5 jan Sen Monwo James Monroe 1817 - 1825 kulupu Demoka-Wepupikan jan Tenije Si Tonkin Daniel D. Tompkins
6 jan Son Kinsi Atan John Quincy Adams 1825 - 1829 kulupu Demoka-Wepupikan en kulupu Nesona-Wepupukan jan Son Kalun John C. Calhoun
7 jan Enu Seson Andrew Jackson 1829 - 1837 kulupu Temoka jan Son Kalun John C. Calhoun en jan Masin Wen Puwen Martin Van Buren
8 jan Masin Wen Puwen Martin Van Buren 1837 - 1841 kulupu Temoka jan Wisa Mento Sonson Richard Mentor Johnson
9 jan Wilijan Enwi Ewison William Henry Harrison 1841 kulupu Wi jan Son Tala John Tyler
10 jan Son Tala John Tyler 1841 - 1845 kulupu Wi jan ala
11 jan Sen Po James K. Polk 1845 - 1849 kulupu Temoka jan So Tela George M. Dallas
12 jan Sekawi Telo Zachary Taylor 1849 - 1850 kulupu Wi jan Mila Pimo Millard Fillmore
13 jan Mila Pimo Millard Fillmore 1850 - 1853 kulupu Wi jan ala
14 jan Wanlin Pisa Franklin Pierce 1853 - 1857 kulupu Temoka jan Wilijan Kin William R. King
15 jan Sen Pukanan James Buchanan 1857 - 1861 kulupu Temoka jan Son Wekenwi John C. Breckinridge
16 jan Epajan Linkon Abraham Lincoln 1861 - 1865 kulupu Wepupikan en kulupu Nesona-Junjon jan Enipa Enlin Hannibal Hamlin en jan Enu Sonson Andrew Johnson
17 jan Enu Sonson Andrew Johnson 1865 - 1869 kulupu Nesona-Junjon en kulupu Temoka jan ala
18 jan Julisi Wen Ulysses S. Grant 1869 - 1877 kulupu Wepupikan jan Kala Kopa Schuyler Colfax en jan Enwi Wison Henry Wilson
19 jan Usapo E Rutherford B. Hayes 1877 - 1881 kulupu Wepupikan jan Wilijan Wila William A. Wheeler
20 jan Sen Kapi James A. Garfield 1881 kulupu Wepupikan jan Sesa Aso Chester A. Arthur
21 jan Sesa Asu Chester A. Arthur 1881 - 1885 kulupu Wepupikan jan ala
22 jan Owa Lilan Grover Cleveland 1885 - 1889 kulupu Temoka jan Toma Enwi Thomas A. Hendricks
23 jan Pensamin Ewison Benjamin Harrison 1889 - 1893 kulupu Wepupikan jan Liwa Moton Levi P. Morton
24 jan Owa Lilan Grover Cleveland 1893 - 1897 kulupu Temoka jan Ele Siwenson nanpa wan Adlai Stevenson I
25 jan Wilijan Makinli William McKinley 1897 - 1901 kulupu Wepupikan jan Kewe Opa Garret Hobart en jan Sijoto Osewe Theodore Roosevelt
26 jan Sijoto Osewe Theodore Roosevelt 1901 - 1909 kulupu Wepupikan jan Sa Pepen Charles W. Fairbanks
27 jan Wilijan Awa Te William Howard Taft" 1909 - 1913 kulupu Wepupikan jan Sen Seman James S. Sherman
28 jan Oto Wison Woodrow Wilson 1913 - 1921 kulupu Temoka jan Toma Masa Thomas R. Marshall
29 jan Owen Asin Warren G. Harding 1921 - 1923 kulupu Wepupikan jan Kawin Kuwi Calvin Coolidge
30 jan Kawin Kuwi Calvin Coolidge 1923 - 1929 kulupu Wepupikan jan Sa To Charles G. Dawes
31 jan Apa Uwa Herbert Hoover 1929 - 1933 kulupu Wepupikan jan Sa Kusi Charles Curtis
32 jan Wanlin Osewe Franklin D. Roosevelt 1933 - 1945 kulupu Temoka jan Son Nan Kana John Nance Garner en jan Enwi Wale Henry A. Wallace en jan Ewi Tuman Harry S. Truman
33 jan Ewi Tuman Harry S. Truman 1945 - 1953 kulupu Temoka jan Apen Pali Alben W. Barkley
34 jan Tuwa Asenawa Dwight D. Eisenhower 1953 - 1961 kulupu Wepupikan jan Wisa Nison Richard Nixon
35 jan Son Kenisi John F. Kennedy 1961 - 1963 kulupu Temoka jan Linton Sonson Lyndon B. Johnson
36 jan Linton Sonson Lyndon B. Johnson 1963 - 1969 kulupu Temoka jan Upa Anpi Hubert Humphrey
37 jan Wisa Nison Richard Nixon 1969 - 1974 kulupu Wepupikan jan Piwo Enju Spiro Agnew en jan Sewo Po Gerald Ford
38 jan Sewo Po Gerald Ford 1974 - 1977 kulupu Wepupikan jan Neson Okepela Nelson Rockefeller
39 jan Simi Kata Jimmy Carter 1977 - 1981 kulupu Temoka jan Wata Monte Walter Mondale
40 jan Wona Wekan Ronald Reagan 1981 - 1989 kulupu Wepupikan jan So Apa Waka Pu George Herbert Walker Bush
41 jan So Apa Waka Pu George H. W. Bush 1989 - 1993 kulupu Wepupikan jan Ten Kuwejo Dan Quayle
42 jan Pi Linton Bill Clinton 1993 - 2001 kulupu Temoka jan A Ko Al Gore
43 jan So Waka Pu George W. Bush 2001 - 2009 kulupu Wepupikan jan Si Seni Dick Cheney
44 jan Pawa Opama Barack Obama 2009 - 2017 kulupu Temoka jan So Paten Joe Biden
45 jan Tana Tan Donald Trump 2017 - 2021 kulupu Wepupikan jan Mi Pen Mike Pence
46 jan So Paten Joe Biden 2021 - 2025 kulupu Temoka jan Kamala Ewi Kamala Harris
47 jan Tana Tan Donald Trump 2025 - tenpo ni kulupu Wepupikan jan Sesi Wan J.D. Vance

ma[o ante | o ante e toki ilo]

ma Mewika la ma lili mute li lon. ma lili li ken lawa la ma 50 ni li lon.

ma lili lawa[o ante | o ante e toki ilo]

sitelen pi ma Mewika

ma ante[o ante | o ante e toki ilo]

ma tomo suli[o ante | o ante e toki ilo]

ma tomo Nujo li ma tomo suli nanpa wan lon ma Mewika.
ma tomo suli pi ma Mewika[3]
# ma tomo nimi mama ma lili nanpa jan
1 ma tomo Nujo New York ma Nujo 8 258 035
2 ma tomo Losansele anu ma tomo Ele Los Angeles "LA" ma Kaliponija 3 820 914
3 ma tomo Sikako Chicago ma Ilino 2 664 452
4 ma tomo Juson Houston ma Tesa 2 314 157
5 ma tomo Pinisi Phoenix ma Ewisona 1 650 070
6 ma tomo Pilatepija anu ma tomo Pili Philadelphia "Philly" ma Pensiwenija 1 550 542
7 ma tomo San Antonijo San Antonio ma Tesa 1 495 295
8 ma tomo San Sijeko San Diego ma Kaliponija 1 388 320
9 ma tomo Tala Dallas ma Tesa 1 302 868
10 ma tomo Sesonwi Jacksonville ma Lowita 985 843
11 ma tomo Asin Austin ma Tesa 979 882
12 ma tomo Poto Fort Worth ma Tesa 978 468
13 ma tomo San Ose San Jose ma Kaliponija 969 655
14 ma tomo Kolanpa Columbus ma Owajo 913 175
15 ma tomo Sale Charlotte ma Nokewalana 911 311
16 ma tomo Insijanepoli anu ma tomo Insi Indianapolis ma Insijena 879 293
17 ma tomo San Pansiko San Francisco ma Kaliponija 808 988
18 ma tomo Sijeto Seattle ma Wasintan 755 078
19 ma tomo Tenwa Denver ma Kalowato 716 577
20 ma tomo Okajoma Oklahoma City ma Okajoma 702 767

tan sona[o ante | o ante e toki ilo]

  1. ↑ People of the United States - Immigration - Encyclopedia Britannica
  2. ↑ U.N. report: With 40M in poverty, U.S. most unequal developed nation - UPI.com
  3. ↑ https://www.census.gov/data/tables/time-series/demo/popest/2020s-total-cities-and-towns.html
ma lili pi ma Mewika

ma Ajowa · ma Akanso · ma Alaka · ma Alapama · ma Awawi · ma Ewisona · ma Etajo · ma Ilino · ma Insijena · ma Juta · ma Kaliponija · ma Kanesika · ma Kansa · ma Kentaki · ma Kolowato · ma Lowita · ma Luwisijena · ma Masasusi · ma Men · ma Mewilan · ma Minisota · ma Misikin · ma Misisipi · ma Montana · ma Nepaka · ma Niwata · ma Nokawelana · ma Notakota · ma Nujo · ma Numesiko · ma Nusesi · ma Nuwanse · ma Okajoma · ma Otawan · ma Owajo · ma Okan · ma Pensiwenja · ma Sakawelana · ma Satakota · ma Sosa · ma Telawe · ma Tenesi · ma Tesa · ma Wajomin · ma Wasinton · ma Wemon · ma Wesinja · ma Wewesinja · ma Wikansen

tan https://wikipesija.org/index.php?title=ma_Mewika&oldid=37258