ma Juke

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
Edit-clear.svg lipu ni li wile e pali. sina ken pona e ona.
ma Juke

United Kingdom

Flag of the United Kingdom.svg

len ma

Royal Coat of Arms of the United Kingdom.svg

sitelen lawa

kalama musi ma

God Save the King
(mama sewi o awen e mije lawa)

Europe-UK (orthographic projection).svg
ma Juke (laso pimeja) lon ma
ma tomo lawa ma tomo Lontan
toki lawa toki Inli
toki ante toki Suko
toki Suko pi ma Ula
toki Kinli
toki Kenu
toki Kalike
toki Alan
jan lawa jan lawa Sa nanpa tu wan
jan Wisi Suna
mani mani Pun (GBP)
ISO 3166 GB
lipu ilo https://www.gov.uk/

ma Juke (toki Inli: United Kingdom, "ma wan pi jan lawa mama") li ma lon telo suli Alansi, lon kulupu ma Piten, lon poka pi ma suli pi ma Elopa. ma Juke li jo e ma lili tu tu: e ma Inli e ma Sukosi e ma Kinli e ma Alan lete. ma Alan lete li lon poka pi ma lawa Alan.

ma tomo lawa ona li ma tomo Lontan. jan lawa pi ma Juke li jan lawa Sa nanpa tu wan li jan Lisi Suna. ma Inli li ma pi suli nanpa wan lon ma Juke. jan mute pi ma Sukosi en ma Alan lete li wile ma ona tawa pali e ni: kama weka pi kulupu ma Juke.[1][2] tenpo pini la, ma Juke li lawa e ma mute ante. tan ni, jan mute pi ma mute li toki e toki Inli. taso, ma ni li kama weka. taso, ma Juke li jo e wawa kin lon tenpo ni.

tenpo ni la ma Kinla en ma Sukosi en ma Alan lete li jo e kulupu lawa lili. taso ma Inli li jo ala e ni. tan ni la jan mute pi ma Sukosi anu ma Kinla anu ma Alan lete li ken pali e ijo tawa ma Inli. taso ma Inli li ken ala pali e ni tawa ona mute.

nimi[o ante | o ante e toki ilo]

nimi "ma Juke" lon toki pona li kama tan kalama pi nimi lili UK lon toki Inli. nimi suli ona li United Kingdom. kon pi nimi ni li "ma wan pi jan lawa mama" lon toki pona. taso mute la, jan li kepeken e nimi "Piten", anu Britain lon toki Inli. taso, ma ali pi ma Juke li lon ala ma Piten suli. jan mute pi ma Alan lete li pilin e ni: ona li jan pi ma Piten. taso, jan mute ante li pilin e ni: ona li jan pi ma Alan taso.

jan mute li sona ala e ni: ma Inli en ma Juke li ante. ona li tan ni: ma Inli li suli nanpa wan li jo e wawa mute lon ma Juke.

tenpo pini[o ante | o ante e toki ilo]

jan nanpa wan li kama tawa kulupu ma Piten lon tenpo pini suli. tenpo wan la, nasin jan en toki pi kulupu toki Kelita li kama tawa ma Piten tan ma suli Elopa.

tenpo sike nanpa 43 la, ma Loma li lanpan e kipisi pi ma Piten. lawa pi ma Loma li weka la, kulupu jan pi kulupu toki Kemani li tawa ma Piten. kulupu jan ni li kama toki e toki Inli pi tenpo pini (Old English). ona li kama e kulupu jan Inli. toki pi kulupu Kelita pi tenpo pini li kama toki Kinli li kama toki Kenu. tawa pi kulupu jan Inli li wawa e ona tawa ma palisa pi ma Piten lon suno pini.

lipu len pi ma tomo Paje li pana sitelen pi lanpan ma tan kulupu Noman

ma Inli li kama wan lon tenpo sike nanpa 927. tenpo sike nanpa 1066 la, kulupu jan Noman li lanpan e ma Inli. jan Wilijun pi lanpan ma li jan lawa nanpa wan pi ma Inli tan ma Noman. nimi mute pi toki Kanse li kama lon toki Inli. taso tenpo mute la, kulupu lawa Noman li kama wan e kulupu jan Inli li kama toki e toki Inli. ma Inli li lanpan e ma Kinli ali li lanpan e ma Alan kipisi. ona li pali tawa anpa ma Sukosi kin, taso ona li pakala. ma Inli li jo e ma lon ma Kanse tan tenpo pi ma Noman kin. taso, ma lawa Kanse li lanpan e ma ni lon utala pi tenpo mute (toki Inli: Hundred Years' War). lon tenpo ni, ma Sukosi li open e kulupu pona lon ma Kanse. tenpo sike nanpa 1348 la, ike sijelo Puponi li kama tawa ma Inli lon "moli pimeja" li moli e jan mute mute a.

kulupu pi tenpo sike mute nanpa 16 la, jan mute lon ma Elopa li pilin ike tawa kulupu sewi Katolika. ona li open e nasin sewi Potesu. tenpo sama la, jan lawa Enwi nanpa luka tu wan pi ma Inli li wile e ni: meli olin ona o kama meli olin ona ala. taso, kulupu Katolika li toki e ni tawa ona: jan li ken ala weka e wan olin. tan ni la, ona li weka e kulupu Katolika li open e kulupu sewi sin pi ma Inli lon tenpo sike nanpa 1534. ni li open pi nasin sewi Ankikan. ona li utala e tomo sewi pi kulupu Katolika. tan ni la, tenpo utala pi nasin sewi li kama lon kulupu ma Piten.

tenpo sike nanpa 1603 la, jan lawa Sen nanpa luka wan pi ma Sukosi li kama jan lawa pi ma Inli tan ni: jan lawa Elisepe pi ma Inli li moli. jan Elisepe li jo ala e jan lili. jan Sen li nanpa wan lon linja lawa tawa lawa pi ma Inli. taso, ma Sukosi en ma Inli li awen e kulupu lawa ante. jan lawa Sen li alasa e nasin sewi Potesu. tenpo sike nanpa 1606, jan mute pi nasin sewi Potesu tan ma Inli tan ma Sukosi li kama tawa lon e ma Use lon ma Alan. ona li lanpan ma mute tan jan pi ma Alan. jan Sen li wile lawa ma Alan kepeken nasin ni: weka e nasin kulupu pi ma Alan. utala pi jan Katolika pi jan Potesu lon ma Use li open. tenpo sin ni la, ante ni li lon kin.

tenpo sama la, ma Inli li kama lawa e ma lon ma Amelika. ni li open pi ma lawa suli Piten. tan ni la, kulupu utala telo pi ma Inli li kama wawa. tenpo sike nanpa 1639 la, tenpo pi utala suli li open lon kulupu ma Piten. ma Inli la, jan li weka e kulupu mama lawa li moli e jan lawa Sa nanpa wan. taso tenpo sike nanpa 1660 la, kulupu mama lawa li kama sin. jan lawa Sa nanpa tu (mije lili pi jan lawa Sa nanpa wan) li kama jan lawa sin. taso, wawa pi jan lawa mama li kama lili.[3] tenpo sike 1707, kulupu lawa pi ma Sukosi pi ma Inli li wan li kama ma lawa wa. ni li open pi ma Juke.

ma[o ante | o ante e toki ilo]

kulupu lawa[o ante | o ante e toki ilo]

jan[o ante | o ante e toki ilo]

tan sona[o ante | o ante e toki ilo]