lipu "ma Mewika" la tenpo tu la ante li ni

737 bytes added en  2023-01-26
l
ilo li ante e nimi pi nasin lipu tan "ijo:" tawa "sitelen:"
(nimi)
l (ilo li ante e nimi pi nasin lipu tan "ijo:" tawa "sitelen:")
(2 intermediate revisions by 2 users not shown)
linja nanpa 3: linja nanpa 3:
|nimi mama=United States of America
|nimi mama=United States of America
|ma=
|ma=
|len ma=[[ijo:Flag_of_the_United_States.svg|150px]]
|len ma=[[sitelen:Flag_of_the_United_States.svg|150px]]
|sitelen lawa=[[ijo:Greater_coat_of_arms_of_the_United_States.svg|100px]]
|sitelen lawa=[[sitelen:Greater_coat_of_arms_of_the_United_States.svg|100px]]
|kalama musi ma=''The Star-Spangled Banner''<br>(len sitelen pi mun suno)<br>[[ijo:"The Star-Spangled Banner" - Choral with band accompaniment - United States Army Field Band.oga]]
|kalama musi ma=''The Star-Spangled Banner''<br>(len sitelen pi mun suno)<br>[[sitelen:"The Star-Spangled Banner" - Choral with band accompaniment - United States Army Field Band.oga]]
|ma tomo lawa=[[ma tomo Wasinton]]
|ma tomo lawa=[[ma tomo Wasinton]]
|mute jan la ma tomo suli=[[ma tomo Nujo]]
|mute jan la ma tomo suli=[[ma tomo Nujo]]
linja nanpa 13: linja nanpa 13:
|ISO 3166=US
|ISO 3166=US
|ma suli=[[ma Amelika lete]]
|ma suli=[[ma Amelika lete]]
|sitelen ma=[[ijo:USA_orthographic.svg|200px]]
|sitelen ma=[[sitelen:USA_orthographic.svg|200px]]
|jan lawa=[[jan So Patan]]
|jan lawa=[[jan So Patan]]
|mani=[[mani Tala pi ma Mewika]] ($) (USD)
|mani=[[mani Tala pi ma Mewika]] ($) (USD)
}}
}}
{{kon ante|ma lawa|[[ma suli]]|[[ma Amelika]]}}
{{kon ante|ma lawa|[[ma suli]]|[[ma Amelika]]}}
{{nimi ijo|'''ma Mewika'''|United States of America|toki Inli}} anu {{nimi ijo|'''ma Juwese'''|USA}} li [[ma lawa]] suli lon [[ma Amelika]]. ona li jo e [[ma Mewika#ma lili|ma lili mute]] e ma tomo lawa wan e ma lili weka mute e ma lili mute pi [[kulupu nanpa wan pi ma Mewika]]. ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. [[ma tomo Sisi]] li ma tomo lawa. mute jan la [[ma tomo Nujo]] li nanpa wan.
{{nimi ijo|'''ma Mewika'''|United States of America|toki Inli}} anu {{nimi ijo|'''ma Juwese'''|USA}} li [[ma lawa]] suli lon [[ma Amelika]]. ona li lon poka pi [[ma Kanata]] pi [[ma Mesiko]] pi [[telo Alansi]] pi [[telo Pasipi]]. ona li jo e [[ma Mewika#ma lili|ma lili mute]] e ma tomo lawa wan e ma lili weka mute e ma lili mute pi [[kulupu nanpa wan pi ma Amelika|kulupu nanpa wan pi ma Mewika]]. [[ma tomo Sisi]] li ma tomo lawa. mute jan la [[ma tomo Nujo]] li nanpa wan.
 
ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. tenpo ni la, ona li [[ma wawa]] suli nanpa wan lon ma ali. jan pi ma Mewika ken anu e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante.<ref>[https://www.britannica.com/place/United-States/Native-Americans#ref78004 People of the United States - Immigration] - ''[[lipu sona Pitanika|Encyclopedia Britannica]]''</ref> taso, jan li pali ante tawa jan pi kulupu ante. ike mute li kama tan ni. jan mute li jo e mani mute. taso jan mute li jo e mani lili.<ref>[https://www.upi.com/Top_News/US/2018/06/22/UN-report-With-40M-in-poverty-US-most-unequal-developed-nation/8671529664548/?spt=su U.N. report: With 40M in poverty, U.S. most unequal developed nation] - ''UPI.com''</ref>


==nimi==
==nimi==
linja nanpa 24: linja nanpa 26:


==tenpo pini==
==tenpo pini==
[[ijo:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|250px|mama pi ma Mewika li sitelen e [[toki pi lawa sin]].]]
[[sitelen:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|250px|mama pi ma Mewika li sitelen e [[toki pi lawa sin]].]]
tenpo pi pini mute la kulupu nanpa wan pi ma Amelika li kama lon ma Amelika tan [[ma Sipi]]<!--Siberia-->. tenpo pi pini lili la kulupu [[ma Elopa|Elopa]] li kama. ma mute pi ma Elopa li wile lanpan ma lon ma Amelika. [[ma Juke]] li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi [[telo Alansi]]. ni li ma Mewika sin. taso jan pi kama tawa ma Mewika la ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke li [[utala pi ante suli pi ma Mewika|utala e ona]]. tenpo sike 1776 la, jan pi ma Mewika li toki e ni: ona li lawa e ma ona. [[mama pi ma Mewika]] li pali e [[lipu lawa suli pi ma Mewika|lipu lawa suli]] e [[lawa pi ken jan lon ma Mewika|lawa pi ken jan]].
tenpo pi pini mute la kulupu nanpa wan pi ma Amelika li kama lon ma Amelika tan [[ma Sipi]]<!--Siberia-->. tenpo pi pini lili la kulupu [[ma Elopa|Elopa]] li kama. ma mute pi ma Elopa li wile lanpan ma lon ma Amelika. [[ma Juke]] li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi [[telo Alansi]]. ni li ma Mewika sin. taso jan pi kama tawa ma Mewika la ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke li [[utala pi ante suli pi ma Mewika|utala e ona]]. tenpo sike 1776 la, jan pi ma Mewika li toki e ni: ona li lawa e ma ona. [[mama pi ma Mewika]] li pali e [[lipu lawa suli pi ma Mewika|lipu lawa suli]] e [[lawa pi ken jan lon ma Mewika|lawa pi ken jan]].


linja nanpa 32: linja nanpa 34:


kulupu Mewika li pilin ike mute tawa [[ma Sesesele]]. [[utala lete]] la ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. ma Mewika li utala lon [[ma Anku]] li lon [[ma Wije]] tan ni. jan pi ma Mewika li tawa [[kon mun]] tawa [[mun mi]]. kulupu utala pi ma Mewika li kama suli mute li kama wawa mute li utala e ma ante. utala lete li pini lon tenpo sike nanpa 1991 tan ni: ma Sesesele li pakala.
kulupu Mewika li pilin ike mute tawa [[ma Sesesele]]. [[utala lete]] la ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. ma Mewika li utala lon [[ma Anku]] li lon [[ma Wije]] tan ni. jan pi ma Mewika li tawa [[kon mun]] tawa [[mun mi]]. kulupu utala pi ma Mewika li kama suli mute li kama wawa mute li utala e ma ante. utala lete li pini lon tenpo sike nanpa 1991 tan ni: ma Sesesele li pakala.
jan li lawa e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante. taso kulupu li ante mute. ike mute li tan ni. kulupu wawa li moli e jan tan kulupu pi wawa lili li poki e ona li ike e sijelo ona.


==nasin lawa==
==nasin lawa==
ma Mewika li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu suli tu pi nasin lawa]]. ona li kulupu Democrat li kulupu Republican. jan lawa pi ma Mewika li [[jan So Paten]]. jan So Paten li jan pi kulupu Democrat. tenpo pini la [[jan Tana Tun]] li jan lawa. jan Tana Tun li jan pi kulupu Republican.  
ma Mewika li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu suli tu pi nasin lawa]]. ona li {{nimi ijo|[[kulupu Temoka]]|Democratic Party}} li {{nimi ijo|[[kulupu Wepupikan]]|Republican Party}}. jan lawa pi ma Mewika li [[jan So Paten]]. jan So Paten li jan pi kulupu Democrat. tenpo pini la [[jan Tana Tun]] li jan lawa. jan Tana Tun li jan pi kulupu Republican.  


==esun en mani==
==esun en mani==
mani pi ma Mewika (nimi pi [[toki Inli]]: ''Dollar''; sitelen: $; nimi pi [[kulupu ISO|ISO]]-4217: USD) li mani suli taso lon ma Mewika. lipu lawa pi sike mani pi tenpo sike 1792 li pali e mani pi ma Mewika. sina kipisi e mani pi ma Mewika la, ona li pali e mani lili pi ma Mewika ([[toki Inli]]: ''Cent''). mani lili 100 pi ma Mewika li lon mani 1 pi ma Mewika . lipu lawa ni li kin pali e nasin pi pali e sike mani pi mani pi ma Mewika. lipu pi mani pi ma Mewika li tan kulupu mani suli pi ma Mewika. tenpo meso la, nimi ona li monsi laso ([[toki Inli]]: ''Greenback'') tan ni: ona li laso mute.
[[mani Tala pi ma Mewika]] (nimi pi [[toki Inli]]: ''Dollar''; sitelen: $; nimi pi [[kulupu ISO|ISO]]-4217: USD) li mani suli taso lon ma Mewika. lipu lawa pi sike mani pi tenpo sike 1792 li pali e mani pi ma Mewika. sina kipisi e mani pi ma Mewika la, ona li pali e mani lili pi ma Mewika ([[toki Inli]]: ''Cent''). mani lili 100 pi ma Mewika li lon mani 1 pi ma Mewika . lipu lawa ni li kin pali e nasin pi pali e sike mani pi mani pi ma Mewika. lipu pi mani pi ma Mewika li tan kulupu mani suli pi ma Mewika. tenpo meso la, nimi ona li monsi laso ([[toki Inli]]: ''Greenback'') tan ni: ona li laso mute.


[[ijo:United States one dollar bill, obverse.jpg|thumb|lipu mani wan pi mani Mewika]]
[[sitelen:United States one dollar bill, obverse.jpg|thumb|lipu mani wan pi mani Mewika]]


==jan==
==jan==
ma Mewika li jo e jan mute. kulupu nanpa wan pi ma Mewika li lon ma Mewika tan tenpo pini auli. jan pi selo walo li kama sona e ma Amelika la jan pi selo walo en jan pi selo pimeja li kama. jan mute li kama tan [[ma Elopa]]. toki Inli li toki nanpa wan pi ma Mewika. jan mute mute lon ma Mewika li alasa e [[nasin sewi Kolisu]].
ma Mewika li jo e jan mute. kulupu nanpa wan pi ma Mewika li lon ma Mewika tan tenpo pini suli. jan pi selo walo li kama sona e ma Amelika la jan pi selo walo en jan pi selo pimeja li kama. jan mute li kama tan [[ma Elopa]]. toki Inli li toki nanpa wan pi ma Mewika. jan mute mute lon ma Mewika li alasa e [[nasin sewi Kolisu]].
 
==ma==


==ma lili ==
=== ma lili ===
ma Mewika li jo e ma lili mute:
ma Mewika li jo e ma lili mute:
*[[ma Ajowa]] (IA)
*[[ma Ajowa]] (IA)
linja nanpa 75: linja nanpa 77:
*[[ma Nepaka]] (NE)
*[[ma Nepaka]] (NE)
*[[ma Niwata]] (NV)
*[[ma Niwata]] (NV)
*[[ma Nokawolana]] (NC)
*[[ma Nokewalana]] (NC)
*[[ma Notakota]] (ND)
*[[ma Notakota]] (ND)
*[[ma lili Nujo]] (NY)
*[[ma lili Nujo]] (NY)
linja nanpa 86: linja nanpa 88:
*[[ma Owekan|ma Okan]] (OR)
*[[ma Owekan|ma Okan]] (OR)
*[[ma Pensiwenja]] (PA)
*[[ma Pensiwenja]] (PA)
*[[ma Sakawolana]] (SC)
*[[ma Sakewalana]] (SC)
*[[ma Satakota]] (SD)
*[[ma Satakota]] (SD)
*[[ma Sosa]] (GA)
*[[ma Sosa]] (GA)
linja nanpa 99: linja nanpa 101:
*[[ma Wikansen]] (WI)
*[[ma Wikansen]] (WI)


== ma ante ==
=== ma ante ===


*[[ma tomo Wasinton|ma Sisi (ma tomo Wasinton)]] (DC)
*[[ma tomo Wasinton|ma Sisi (ma tomo Wasinton)]] (DC)
*[[ma Kawan]] (GU)
*[[ma Kawan]] (GU)
*[[ma Petoliko]] (PR)
*[[ma Petoliko]] (PR)
==tan sona==
<references/>


[[kulupu:ma Mewika|*]]
[[kulupu:ma Mewika|*]]
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]]
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]]
{{ma Mewika}}
{{ma Mewika}}
2,710

edits