2,710
edits
(nimi pi ma lili) |
l (ilo li ante e nimi pi nasin lipu tan "ijo:" tawa "sitelen:") |
||
(One intermediate revision by one other user not shown) | |||
linja nanpa 3: | linja nanpa 3: | ||
|nimi mama=United States of America | |nimi mama=United States of America | ||
|ma= | |ma= | ||
|len ma=[[ | |len ma=[[sitelen:Flag_of_the_United_States.svg|150px]] | ||
|sitelen lawa=[[ | |sitelen lawa=[[sitelen:Greater_coat_of_arms_of_the_United_States.svg|100px]] | ||
|kalama musi ma=''The Star-Spangled Banner''<br>(len sitelen pi mun suno)<br>[[ | |kalama musi ma=''The Star-Spangled Banner''<br>(len sitelen pi mun suno)<br>[[sitelen:"The Star-Spangled Banner" - Choral with band accompaniment - United States Army Field Band.oga]] | ||
|ma tomo lawa=[[ma tomo Wasinton]] | |ma tomo lawa=[[ma tomo Wasinton]] | ||
|mute jan la ma tomo suli=[[ma tomo Nujo]] | |mute jan la ma tomo suli=[[ma tomo Nujo]] | ||
linja nanpa 13: | linja nanpa 13: | ||
|ISO 3166=US | |ISO 3166=US | ||
|ma suli=[[ma Amelika lete]] | |ma suli=[[ma Amelika lete]] | ||
|sitelen ma=[[ | |sitelen ma=[[sitelen:USA_orthographic.svg|200px]] | ||
|jan lawa=[[jan So Patan]] | |jan lawa=[[jan So Patan]] | ||
|mani=[[mani Tala pi ma Mewika]] ($) (USD) | |mani=[[mani Tala pi ma Mewika]] ($) (USD) | ||
}} | }} | ||
{{kon ante|ma lawa|[[ma suli]]|[[ma Amelika]]}} | {{kon ante|ma lawa|[[ma suli]]|[[ma Amelika]]}} | ||
{{nimi ijo|'''ma Mewika'''|United States of America|toki Inli}} anu {{nimi ijo|'''ma Juwese'''|USA}} li [[ma lawa]] suli lon [[ma Amelika]]. ona li jo e [[ma Mewika#ma lili|ma lili mute]] e ma tomo lawa wan e ma lili weka mute e ma lili mute pi [[kulupu nanpa wan pi ma Mewika]]. ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. [[ma | {{nimi ijo|'''ma Mewika'''|United States of America|toki Inli}} anu {{nimi ijo|'''ma Juwese'''|USA}} li [[ma lawa]] suli lon [[ma Amelika]]. ona li lon poka pi [[ma Kanata]] pi [[ma Mesiko]] pi [[telo Alansi]] pi [[telo Pasipi]]. ona li jo e [[ma Mewika#ma lili|ma lili mute]] e ma tomo lawa wan e ma lili weka mute e ma lili mute pi [[kulupu nanpa wan pi ma Amelika|kulupu nanpa wan pi ma Mewika]]. [[ma tomo Sisi]] li ma tomo lawa. mute jan la [[ma tomo Nujo]] li nanpa wan. | ||
ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. tenpo ni la, ona li [[ma wawa]] suli nanpa wan lon ma ali. jan pi ma Mewika ken anu e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante.<ref>[https://www.britannica.com/place/United-States/Native-Americans#ref78004 People of the United States - Immigration] - ''[[lipu sona Pitanika|Encyclopedia Britannica]]''</ref> taso, jan li pali ante tawa jan pi kulupu ante. ike mute li kama tan ni. jan mute li jo e mani mute. taso jan mute li jo e mani lili.<ref>[https://www.upi.com/Top_News/US/2018/06/22/UN-report-With-40M-in-poverty-US-most-unequal-developed-nation/8671529664548/?spt=su U.N. report: With 40M in poverty, U.S. most unequal developed nation] - ''UPI.com''</ref> | |||
==nimi== | ==nimi== | ||
linja nanpa 24: | linja nanpa 26: | ||
==tenpo pini== | ==tenpo pini== | ||
[[ | [[sitelen:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|250px|mama pi ma Mewika li sitelen e [[toki pi lawa sin]].]] | ||
tenpo pi pini mute la kulupu nanpa wan pi ma Amelika li kama lon ma Amelika tan [[ma Sipi]]<!--Siberia-->. tenpo pi pini lili la kulupu [[ma Elopa|Elopa]] li kama. ma mute pi ma Elopa li wile lanpan ma lon ma Amelika. [[ma Juke]] li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi [[telo Alansi]]. ni li ma Mewika sin. taso jan pi kama tawa ma Mewika la ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke li [[utala pi ante suli pi ma Mewika|utala e ona]]. tenpo sike 1776 la, jan pi ma Mewika li toki e ni: ona li lawa e ma ona. [[mama pi ma Mewika]] li pali e [[lipu lawa suli pi ma Mewika|lipu lawa suli]] e [[lawa pi ken jan lon ma Mewika|lawa pi ken jan]]. | tenpo pi pini mute la kulupu nanpa wan pi ma Amelika li kama lon ma Amelika tan [[ma Sipi]]<!--Siberia-->. tenpo pi pini lili la kulupu [[ma Elopa|Elopa]] li kama. ma mute pi ma Elopa li wile lanpan ma lon ma Amelika. [[ma Juke]] li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi [[telo Alansi]]. ni li ma Mewika sin. taso jan pi kama tawa ma Mewika la ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke li [[utala pi ante suli pi ma Mewika|utala e ona]]. tenpo sike 1776 la, jan pi ma Mewika li toki e ni: ona li lawa e ma ona. [[mama pi ma Mewika]] li pali e [[lipu lawa suli pi ma Mewika|lipu lawa suli]] e [[lawa pi ken jan lon ma Mewika|lawa pi ken jan]]. | ||
linja nanpa 32: | linja nanpa 34: | ||
kulupu Mewika li pilin ike mute tawa [[ma Sesesele]]. [[utala lete]] la ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. ma Mewika li utala lon [[ma Anku]] li lon [[ma Wije]] tan ni. jan pi ma Mewika li tawa [[kon mun]] tawa [[mun mi]]. kulupu utala pi ma Mewika li kama suli mute li kama wawa mute li utala e ma ante. utala lete li pini lon tenpo sike nanpa 1991 tan ni: ma Sesesele li pakala. | kulupu Mewika li pilin ike mute tawa [[ma Sesesele]]. [[utala lete]] la ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. ma Mewika li utala lon [[ma Anku]] li lon [[ma Wije]] tan ni. jan pi ma Mewika li tawa [[kon mun]] tawa [[mun mi]]. kulupu utala pi ma Mewika li kama suli mute li kama wawa mute li utala e ma ante. utala lete li pini lon tenpo sike nanpa 1991 tan ni: ma Sesesele li pakala. | ||
==nasin lawa== | ==nasin lawa== | ||
ma Mewika li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu suli tu pi nasin lawa]]. ona li kulupu | ma Mewika li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu suli tu pi nasin lawa]]. ona li {{nimi ijo|[[kulupu Temoka]]|Democratic Party}} li {{nimi ijo|[[kulupu Wepupikan]]|Republican Party}}. jan lawa pi ma Mewika li [[jan So Paten]]. jan So Paten li jan pi kulupu Democrat. tenpo pini la [[jan Tana Tun]] li jan lawa. jan Tana Tun li jan pi kulupu Republican. | ||
==esun en mani== | ==esun en mani== | ||
mani pi ma Mewika (nimi pi [[toki Inli]]: ''Dollar''; sitelen: $; nimi pi [[kulupu ISO|ISO]]-4217: USD) li mani suli taso lon ma Mewika. lipu lawa pi sike mani pi tenpo sike 1792 li pali e mani pi ma Mewika. sina kipisi e mani pi ma Mewika la, ona li pali e mani lili pi ma Mewika ([[toki Inli]]: ''Cent''). mani lili 100 pi ma Mewika li lon mani 1 pi ma Mewika . lipu lawa ni li kin pali e nasin pi pali e sike mani pi mani pi ma Mewika. lipu pi mani pi ma Mewika li tan kulupu mani suli pi ma Mewika. tenpo meso la, nimi ona li monsi laso ([[toki Inli]]: ''Greenback'') tan ni: ona li laso mute. | [[mani Tala pi ma Mewika]] (nimi pi [[toki Inli]]: ''Dollar''; sitelen: $; nimi pi [[kulupu ISO|ISO]]-4217: USD) li mani suli taso lon ma Mewika. lipu lawa pi sike mani pi tenpo sike 1792 li pali e mani pi ma Mewika. sina kipisi e mani pi ma Mewika la, ona li pali e mani lili pi ma Mewika ([[toki Inli]]: ''Cent''). mani lili 100 pi ma Mewika li lon mani 1 pi ma Mewika . lipu lawa ni li kin pali e nasin pi pali e sike mani pi mani pi ma Mewika. lipu pi mani pi ma Mewika li tan kulupu mani suli pi ma Mewika. tenpo meso la, nimi ona li monsi laso ([[toki Inli]]: ''Greenback'') tan ni: ona li laso mute. | ||
[[ | [[sitelen:United States one dollar bill, obverse.jpg|thumb|lipu mani wan pi mani Mewika]] | ||
==jan== | ==jan== | ||
ma Mewika li jo e jan mute. kulupu nanpa wan pi ma Mewika li lon ma Mewika tan tenpo pini | ma Mewika li jo e jan mute. kulupu nanpa wan pi ma Mewika li lon ma Mewika tan tenpo pini suli. jan pi selo walo li kama sona e ma Amelika la jan pi selo walo en jan pi selo pimeja li kama. jan mute li kama tan [[ma Elopa]]. toki Inli li toki nanpa wan pi ma Mewika. jan mute mute lon ma Mewika li alasa e [[nasin sewi Kolisu]]. | ||
==ma== | |||
==ma lili == | === ma lili === | ||
ma Mewika li jo e ma lili mute: | ma Mewika li jo e ma lili mute: | ||
*[[ma Ajowa]] (IA) | *[[ma Ajowa]] (IA) | ||
linja nanpa 99: | linja nanpa 101: | ||
*[[ma Wikansen]] (WI) | *[[ma Wikansen]] (WI) | ||
== ma ante == | === ma ante === | ||
*[[ma tomo Wasinton|ma Sisi (ma tomo Wasinton)]] (DC) | *[[ma tomo Wasinton|ma Sisi (ma tomo Wasinton)]] (DC) | ||
*[[ma Kawan]] (GU) | *[[ma Kawan]] (GU) | ||
*[[ma Petoliko]] (PR) | *[[ma Petoliko]] (PR) | ||
==tan sona== | |||
<references/> | |||
[[kulupu:ma Mewika|*]] | [[kulupu:ma Mewika|*]] | ||
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]] | [[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]] | ||
{{ma Mewika}} | {{ma Mewika}} |