lipu "ma Mewika" la tenpo tu la ante li ni

l
→‎ma ante: ma Sisi
No edit summary
l (→‎ma ante: ma Sisi)
 
(137 intermediate revisions by 43 users not shown)
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
'''ma Mewika''' li ma lon ma Amelika lete. ma ale la ma Mewika li ma pi wawa mute.
{{wile pali}}
{{poki sona ma
| nimi ma        = ma Mewika
| nimi mama      = United States of America
| ma            =
| len ma        = [[sitelen:Flag_of_the_United_States.svg|150px]]
| sitelen lawa  = [[sitelen:Greater_coat_of_arms_of_the_United_States.svg|100px]]
| kalama musi ma = ''The Star-Spangled Banner''<br>(len sitelen pi mun suno)<br>[[sitelen:"The Star-Spangled Banner" - Choral with band accompaniment - United States Army Field Band.oga]]
| ma tomo lawa  = [[ma tomo Wasinton]]
| mute jan la ma tomo suli = [[ma tomo Nujo]]
| toki lawa      = ala (lon lipu lawa)<br>[[toki Inli]] (lon)
| toki ante      = [[toki Epanja]]
| nasin lawa    =
| ISO 3166      = US
| ma suli        = [[ma Amelika lete]]
| sitelen ma    = [[sitelen:USA_orthographic.svg|200px]]
| jan lawa      = [[jan So Patan]]
| mani          = [[mani Mewika]] ($) (USD)
}}
{{kon ante|ma lawa|[[ma suli]]|[[ma Amelika]]}}
{{nimi ijo|'''ma Mewika'''|United States of America|toki Inli}} anu {{nimi ijo|'''ma Juwese'''|USA}} li [[ma lawa]] suli lon [[ma Amelika]]. ona li lon poka pi [[ma Kanata]] pi [[ma Mesiko]] pi [[telo Alansi]] pi [[telo Pasipi]]. ona li jo e [[ma Mewika#ma lili|ma lili mute]] e ma tomo lawa wan e ma lili weka mute e ma lili mute pi [[kulupu nanpa wan pi ma Amelika|kulupu nanpa wan pi ma Mewika]]. [[ma tomo Sisi]] li ma tomo lawa. mute jan la [[ma tomo Nujo]] li nanpa wan.


toki lawa pi ma Mewika li [[toki Inli]].  
ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. tenpo ni la, ona li [[ma wawa]] suli nanpa wan lon ma ali. jan pi ma Mewika ken anu e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante.<ref>[https://www.britannica.com/place/United-States/Native-Americans#ref78004 People of the United States - Immigration] - ''[[lipu sona Pitanika|Encyclopedia Britannica]]''</ref> taso, jan li pali ante tawa jan pi kulupu ante. ike mute li kama tan ni. jan mute li jo e mani mute. taso jan mute li jo e mani lili.<ref>[https://www.upi.com/Top_News/US/2018/06/22/UN-report-With-40M-in-poverty-US-most-unequal-developed-nation/8671529664548/?spt=su U.N. report: With 40M in poverty, U.S. most unequal developed nation] - ''UPI.com''</ref>


ma Mewika li lon poka [[ma Kanata]].
==nimi==
toki Inli la, nimi suli pi ma Mewika li {{nimi ijo|"''United States of America''"|wan pi ma mute pi ma Mewika}}. taso toki Inli la, nimi lili pi ma Mewika li sama e {{nimi ijo|[[ma Amelika]]|America}}. ni li tan ni: nimi pi ma lawa Mewika li kama tan [[ma suli]] ona. tenpo mute la, jan li kepeken nimi lili lili tan sitelen open pi nimi suli pi ma Mewika: ''US'' anu ''USA''. nimi "Juwese" lon [[toki pona]] li kama tan nimi lili ni.


==tenpo pini==
[[sitelen:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|250px|mama pi ma Mewika li sitelen e [[toki pi lawa sin]].]]


tenpo pi pini mute la kulupu nanpa wan pi ma Amelika li kama lon ma Amelika tan [[ma Sipi]]<!--Siberia-->. tenpo pi pini lili la kulupu [[ma Elopa|Elopa]] li kama. ma mute pi ma Elopa li wile lanpan ma lon ma Amelika. [[ma Juke]] li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi [[telo Alansi]]. ni li ma Mewika sin. taso jan pi kama tawa ma Mewika la ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke li [[utala pi ante suli pi ma Mewika|utala e ona]]. tenpo sike 1776 la, jan pi ma Mewika li toki e ni: ona li lawa e ma ona. [[mama pi ma Mewika]] li pali e [[lipu lawa suli pi ma Mewika|lipu lawa suli]] e [[lawa pi ken jan lon ma Mewika|lawa pi ken jan]].


[[en:United States]]
kulupu Mewika li kama suli li tawa e [[telo Pasipi]] li weka e kulupu Mewika Insijan tan tomo ona. tenpo sike 1861 la, ma Mewika li kama tu. ni li tan ni: jan li ken [[jo jan|poki e jan ante]]. jan mute li pilin ike tawa ni. taso jan mute li pilin pona tawa ni. kulupu tu li utala. ma pi poki ala li anpa e ma poki. jan li ken ala poki e jan. taso lawa li awen ken e poki jan li awen ken e lawa pi pali ona.
[[eo:Usono]]


[[af:Verenigde State van Amerika]]
ma Mewika li utala lon [[utala suli nanpa wan]]. tenpo open pi [[utala suli nanpa tu]] la ma Mewika li utala ala. taso [[ma Nijon]] li pakala e ma tomo utala ona Pearl Harbor. tan ni la, ma Mewika li utala e ma Nijon e [[ma Tosi]] e [[ma Italija]]. ma Mewika en ma ante li anpa e ma Nijon e ma Tosi e ma Italija.
[[ar:&#1608;&#1604;&#1575;&#1610;&#1575;&#1578; &#1575;&#1605;&#1585;&#1610;&#1603;&#1610;&#1577; &#1605;&#1578;&#1581;&#1583;&#1577;]]
 
[[ms:Amerika Syarikat]]
kulupu Mewika li pilin ike mute tawa [[ma Sesesele]]. [[utala lete]] la ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. ma Mewika li utala lon [[ma Anku]] li lon [[ma Wije]] tan ni. jan pi ma Mewika li tawa [[kon mun]] tawa [[mun mi]]. kulupu utala pi ma Mewika li kama suli mute li kama wawa mute li utala e ma ante. utala lete li pini lon tenpo sike nanpa 1991 tan ni: ma Sesesele li pakala.
[[ca:Estats Units]]
 
[[cy:Unol Daleithiau America]]
==nasin lawa==
[[da:USA]]
ma Mewika li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu suli tu pi nasin lawa]]. ona li {{nimi ijo|[[kulupu Temoka]]|Democratic Party}} li {{nimi ijo|[[kulupu Wepupikan]]|Republican Party}}. jan lawa pi ma Mewika li [[jan So Paten]] li tan kulupu Temoka. tenpo pini la [[jan Tana Tun]] li jan lawa li tan kulupu Wepupikan.
[[de:USA]]
 
[[el:&#919;&#957;&#969;&#956;&#941;&#957;&#949;&#962; &#928;&#959;&#955;&#953;&#964;&#949;&#943;&#949;&#962;]]
==esun en mani==
[[es:Estados Unidos]]
[[sitelen:United States one dollar bill, obverse.jpg|thumb|lipu mani wan pi mani Mewika]]
[[fr:&#201;tats-Unis d'Am&#233;rique]]
 
[[ga:St&#225;it Aontaithe Mheirice&#225;]]
[[mani Mewika]] (nimi pi [[toki Inli]]: ''dollar''; sitelen: $; nimi pi [[kulupu ISO|ISO-4217]]: USD) li mani suli taso lon ma Mewika. lipu lawa pi sike mani pi tenpo sike 1792 li pali e mani pi ma Mewika. sina kipisi e mani pi ma Mewika la, ona li pali e {{nimi ijo|mani lili Mewika|cent|toki Inli}}. mani lili 100 pi ma Mewika li lon mani 1 pi ma Mewika . lipu lawa ni li kin pali e nasin pi pali e sike mani pi mani pi ma Mewika. lipu pi mani pi ma Mewika li tan kulupu mani suli pi ma Mewika. tenpo meso la, nimi ona li monsi laso ([[toki Inli]]: ''Greenback'') tan ni: ona li laso mute.
[[ko:&#48120;&#44397;]]
 
[[id:Amerika Serikat]]
==jan==
[[it:Stati Uniti d'America]]
ma Mewika li jo e jan mute. kulupu nanpa wan pi ma Mewika li lon ma Mewika tan tenpo pini suli. jan pi selo walo li kama sona e ma Amelika la jan pi selo walo en jan pi selo pimeja li kama. jan mute li kama tan [[ma Elopa]]. toki Inli li toki nanpa wan pi ma Mewika. jan mute mute lon ma Mewika li alasa e [[nasin sewi Kolisu]].
[[ia:Statos Unite de America]]
 
[[he:&#1488;&#1512;&#1510;&#1493;&#1514; &#1492;&#1489;&#1512;&#1497;&#1514;]]
==ma==
[[la:Foederatae Civitates Americae]]
ma Mewika la ma lili mute li lon. ma lili li ken lawa la ma 50 ni li lon.
[[nl:Verenigde Staten van Amerika]]
 
[[ja:&#12450;&#12513;&#12522;&#12459;&#21512;&#34886;&#22269;]]
===ma lili lawa===
[[no:USA]]
[[sitelen:Map of USA with state names.svg|lang=tok|350px|thumb|sitelen pi ma Mewika]]
[[pl:Stany Zjednoczone]]
 
[[pt:Estados Unidos da Am&#233;rica]]
<div style="column-count: 3;">
[[ru:&#1057;&#1086;&#1077;&#1076;&#1080;&#1085;&#1105;&#1085;&#1085;&#1099;&#1077; &#1064;&#1090;&#1072;&#1090;&#1099; &#1040;&#1084;&#1077;&#1088;&#1080;&#1082;&#1080;]]
* [[sitelen:Flag of Iowa.svg|20px|frameless]] [[ma Ajowa]] (IA)
[[simple:United States of America]]
* [[sitelen:Flag of Arkansas.svg|20px|frameless]] [[ma Akanso]] (AR)
[[sl:Zdru&#382;ene dr&#382;ave Amerike]]
* [[sitelen:Flag of Alaska.svg|20px|frameless]] [[ma Alaka]] (AK)
[[sr:&#1057;&#1040;&#1044;]]
* [[sitelen:Flag of Alabama.svg|20px|frameless]] [[ma Alapama]] (AL)
[[fi:Yhdysvallat]]
* [[sitelen:Flag of Idaho.svg|20px|frameless]] [[ma Atajo]] (ID)
[[sv:USA]]
* [[sitelen:Flag of Hawaii.svg|20px|frameless]] [[ma Awawi]] (HI)
[[vi:Hoa K&#7923;]]
* [[sitelen:Flag of Arizona.svg|20px|frameless]] [[ma Ewisona]] (AZ)
[[zh-cn:&#32654;&#22269;]]
* [[sitelen:Flag of Illinois.svg|20px|frameless]] [[ma Ilino]] (IL)
[[zh-tw:&#32654;&#22283;]]
* [[sitelen:Flag of Indiana.svg|20px|frameless]] [[ma Insijena]] (IN)
* [[sitelen:Flag of Utah.svg|20px|frameless]] [[ma Juta]] (UT)
* [[sitelen:Flag of California.svg|20px|frameless]] [[ma Kaliponja]] (CA)
* [[sitelen:Flag of Connecticut.svg|20px|frameless]] [[ma Kanesika]] (CT)
* [[sitelen:Flag of Kansas.svg|20px|frameless]] [[ma Kense]] (KS)
* [[sitelen:Flag of Kentucky.svg|20px|frameless]] [[ma Kentaki]] (KY)
* [[sitelen:Flag of Colorado.svg|20px|frameless]] [[ma Kolowato]] (CO)
* [[sitelen:Flag of Florida.svg|20px|frameless]] [[ma Lowita]] (FL)
* [[sitelen:Flag of Louisiana.svg|20px|frameless]] [[ma Luwisijena]] (LA)
* [[sitelen:Flag of Massachusetts.svg|20px|frameless]] [[ma Masasusi]] (MA)
* [[sitelen:Flag of Maine.svg|20px|frameless]] [[ma Men]] (ME)
* [[sitelen:Flag of Maryland.svg|20px|frameless]] [[ma Mewilan]] (MD)
* [[sitelen:Flag of Minnesota.svg|20px|frameless]] [[ma Minisota]] (MN)
* [[sitelen:Flag of Michigan.svg|20px|frameless]] [[ma Misikin]] (MI)
* [[sitelen:Flag of Mississippi.svg|20px|frameless]] [[ma Misisipi]] (MS)
* [[sitelen:Flag of Missouri.svg|20px|frameless]] [[ma Misuwi]] (MO)
* [[sitelen:Flag of Montana.svg|20px|frameless]] [[ma Montana]] (MT)
* [[sitelen:Flag of Nebraska.svg|20px|frameless]] [[ma Nepaka]] (NE)
* [[sitelen:Flag of Nevada.svg|20px|frameless]] [[ma Niwata]] (NV)
* [[sitelen:Flag of North Carolina.svg|20px|frameless]] [[ma Nokewalana]] (NC)
* [[sitelen:Flag of North Dakota.svg|20px|frameless]] [[ma Notakota]] (ND)
* [[sitelen:Flag of New York.svg|20px|frameless]] [[ma Nujo]] (NY)
* [[sitelen:Flag of New Mexico.svg|20px|frameless]] [[ma Numesiko]] (NM)
* [[sitelen:Flag of New Jersey.svg|20px|frameless]] [[ma Nusesi]] (NJ)
* [[sitelen:Flag of New Hampshire.svg|20px|frameless]] [[ma Nuwanse]] (NH)
* [[sitelen:Flag of Oklahoma.svg|20px|frameless]] [[ma Okajoma]] (OK)
* [[sitelen:Flag of Rhode Island.svg|20px|frameless]] [[ma Otalan]] (RI)
* [[sitelen:Flag of Ohio.svg|20px|frameless]] [[ma Owajo]] (OH)
* [[sitelen:Flag of Oregon.svg|20px|frameless]] [[ma Owekan]] (OR)
* [[sitelen:Flag of Pennsylvania.svg|20px|frameless]] [[ma Pensiwenja]] (PA)
* [[sitelen:Flag of South Carolina.svg|20px|frameless]] [[ma Sakewalana]] (SC)
* [[sitelen:Flag of South Dakota.svg|20px|frameless]] [[ma Satakota]] (SD)
* [[sitelen:Flag of the_State_of_Georgia.svg|20px|frameless]] [[ma Sosa]] (GA)
* [[sitelen:Flag of Delaware.svg|20px|frameless]] [[ma Telawe]] (DE)
* [[sitelen:Flag of Tennessee.svg|20px|frameless]] [[ma Tenesi]] (TN)
* [[sitelen:Flag of Texas.svg|20px|frameless]] [[ma Tesa]] (TX)
* [[sitelen:Flag of Wyoming.svg|20px|frameless]] [[ma Wajomin]] (WY)
* [[sitelen:Flag of Washington.svg|20px|frameless]] [[ma Wasinton]] (WA)
* [[sitelen:Flag of Vermont.svg|20px|frameless]] [[ma Wemon]] (VT)
* [[sitelen:Flag of Virginia.svg|20px|frameless]] [[ma Wesinja]] (VA)
* [[sitelen:Flag of West Virginia.svg|20px|frameless]] [[ma Wewesinja]] (WV)
* [[sitelen:Flag of Wisconsin.svg|20px|frameless]] [[ma Wikansen]] (WI)
</div>
 
===ma ante===
* [[sitelen:Flag of Washington, D.C.svg|20px|frameless]] [[ma tomo Sisi]] (DC)
* [[sitelen:Flag of Guam.svg|20px|frameless]] [[ma Kuwan]] (GU)
* [[sitelen:Flag of Puerto Rico.svg|20px|frameless]] [[ma Petoliko]] (PR)
 
==tan sona==
<references/>
 
[[kulupu:ma Mewika|*]]
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]]
{{ma Mewika}}
62

edits