62
edits
No edit summary |
l (→ma ante: ma Sisi) |
||
(24 intermediate revisions by 10 users not shown) | |||
linja nanpa 1: | linja nanpa 1: | ||
{{wile pali}} | {{wile pali}} | ||
{{poki sona ma|nimi ma=ma Mewika|nimi mama=United States of America|ma=|len ma=[[ | {{poki sona ma | ||
| nimi ma = ma Mewika | |||
'''ma | | nimi mama = United States of America | ||
| ma = | |||
| len ma = [[sitelen:Flag_of_the_United_States.svg|150px]] | |||
| sitelen lawa = [[sitelen:Greater_coat_of_arms_of_the_United_States.svg|100px]] | |||
| kalama musi ma = ''The Star-Spangled Banner''<br>(len sitelen pi mun suno)<br>[[sitelen:"The Star-Spangled Banner" - Choral with band accompaniment - United States Army Field Band.oga]] | |||
| ma tomo lawa = [[ma tomo Wasinton]] | |||
| mute jan la ma tomo suli = [[ma tomo Nujo]] | |||
| toki lawa = ala (lon lipu lawa)<br>[[toki Inli]] (lon) | |||
| toki ante = [[toki Epanja]] | |||
| nasin lawa = | |||
| ISO 3166 = US | |||
| ma suli = [[ma Amelika lete]] | |||
| sitelen ma = [[sitelen:USA_orthographic.svg|200px]] | |||
| jan lawa = [[jan So Patan]] | |||
| mani = [[mani Mewika]] ($) (USD) | |||
}} | |||
{{kon ante|ma lawa|[[ma suli]]|[[ma Amelika]]}} | |||
{{nimi ijo|'''ma Mewika'''|United States of America|toki Inli}} anu {{nimi ijo|'''ma Juwese'''|USA}} li [[ma lawa]] suli lon [[ma Amelika]]. ona li lon poka pi [[ma Kanata]] pi [[ma Mesiko]] pi [[telo Alansi]] pi [[telo Pasipi]]. ona li jo e [[ma Mewika#ma lili|ma lili mute]] e ma tomo lawa wan e ma lili weka mute e ma lili mute pi [[kulupu nanpa wan pi ma Amelika|kulupu nanpa wan pi ma Mewika]]. [[ma tomo Sisi]] li ma tomo lawa. mute jan la [[ma tomo Nujo]] li nanpa wan. | |||
ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. tenpo ni la, ona li [[ma wawa]] suli nanpa wan lon ma ali. jan pi ma Mewika ken anu e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante.<ref>[https://www.britannica.com/place/United-States/Native-Americans#ref78004 People of the United States - Immigration] - ''[[lipu sona Pitanika|Encyclopedia Britannica]]''</ref> taso, jan li pali ante tawa jan pi kulupu ante. ike mute li kama tan ni. jan mute li jo e mani mute. taso jan mute li jo e mani lili.<ref>[https://www.upi.com/Top_News/US/2018/06/22/UN-report-With-40M-in-poverty-US-most-unequal-developed-nation/8671529664548/?spt=su U.N. report: With 40M in poverty, U.S. most unequal developed nation] - ''UPI.com''</ref> | |||
==nimi== | |||
toki Inli la, nimi suli pi ma Mewika li {{nimi ijo|"''United States of America''"|wan pi ma mute pi ma Mewika}}. taso toki Inli la, nimi lili pi ma Mewika li sama e {{nimi ijo|[[ma Amelika]]|America}}. ni li tan ni: nimi pi ma lawa Mewika li kama tan [[ma suli]] ona. tenpo mute la, jan li kepeken nimi lili lili tan sitelen open pi nimi suli pi ma Mewika: ''US'' anu ''USA''. nimi "Juwese" lon [[toki pona]] li kama tan nimi lili ni. | |||
==tenpo pini== | |||
[[sitelen:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|250px|mama pi ma Mewika li sitelen e [[toki pi lawa sin]].]] | |||
tenpo pi pini mute la kulupu nanpa wan pi ma Amelika li kama lon ma Amelika tan [[ma Sipi]]<!--Siberia-->. tenpo pi pini lili la kulupu [[ma Elopa|Elopa]] li kama. ma mute pi ma Elopa li wile lanpan ma lon ma Amelika. [[ma Juke]] li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi [[telo Alansi]]. ni li ma Mewika sin. taso jan pi kama tawa ma Mewika la ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke li [[utala pi ante suli pi ma Mewika|utala e ona]]. tenpo sike 1776 la, jan pi ma Mewika li toki e ni: ona li lawa e ma ona. [[mama pi ma Mewika]] li pali e [[lipu lawa suli pi ma Mewika|lipu lawa suli]] e [[lawa pi ken jan lon ma Mewika|lawa pi ken jan]]. | |||
kulupu Mewika li kama suli li tawa e [[telo Pasipi]] li weka e kulupu Mewika Insijan tan tomo ona. tenpo sike 1861 la, ma Mewika li kama tu. ni li tan ni: jan li ken [[jo jan|poki e jan ante]]. jan mute li pilin ike tawa ni. taso jan mute li pilin pona tawa ni. kulupu tu li utala. ma pi poki ala li anpa e ma poki. jan li ken ala poki e jan. taso lawa li awen ken e poki jan li awen ken e lawa pi pali ona. | |||
*[[ma | ma Mewika li utala lon [[utala suli nanpa wan]]. tenpo open pi [[utala suli nanpa tu]] la ma Mewika li utala ala. taso [[ma Nijon]] li pakala e ma tomo utala ona Pearl Harbor. tan ni la, ma Mewika li utala e ma Nijon e [[ma Tosi]] e [[ma Italija]]. ma Mewika en ma ante li anpa e ma Nijon e ma Tosi e ma Italija. | ||
*[[ma | |||
*[[ma Petoliko]] (PR) | kulupu Mewika li pilin ike mute tawa [[ma Sesesele]]. [[utala lete]] la ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. ma Mewika li utala lon [[ma Anku]] li lon [[ma Wije]] tan ni. jan pi ma Mewika li tawa [[kon mun]] tawa [[mun mi]]. kulupu utala pi ma Mewika li kama suli mute li kama wawa mute li utala e ma ante. utala lete li pini lon tenpo sike nanpa 1991 tan ni: ma Sesesele li pakala. | ||
==nasin lawa== | |||
ma Mewika li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu suli tu pi nasin lawa]]. ona li {{nimi ijo|[[kulupu Temoka]]|Democratic Party}} li {{nimi ijo|[[kulupu Wepupikan]]|Republican Party}}. jan lawa pi ma Mewika li [[jan So Paten]] li tan kulupu Temoka. tenpo pini la [[jan Tana Tun]] li jan lawa li tan kulupu Wepupikan. | |||
==esun en mani== | |||
[[sitelen:United States one dollar bill, obverse.jpg|thumb|lipu mani wan pi mani Mewika]] | |||
[[mani Mewika]] (nimi pi [[toki Inli]]: ''dollar''; sitelen: $; nimi pi [[kulupu ISO|ISO-4217]]: USD) li mani suli taso lon ma Mewika. lipu lawa pi sike mani pi tenpo sike 1792 li pali e mani pi ma Mewika. sina kipisi e mani pi ma Mewika la, ona li pali e {{nimi ijo|mani lili Mewika|cent|toki Inli}}. mani lili 100 pi ma Mewika li lon mani 1 pi ma Mewika . lipu lawa ni li kin pali e nasin pi pali e sike mani pi mani pi ma Mewika. lipu pi mani pi ma Mewika li tan kulupu mani suli pi ma Mewika. tenpo meso la, nimi ona li monsi laso ([[toki Inli]]: ''Greenback'') tan ni: ona li laso mute. | |||
==jan== | |||
ma Mewika li jo e jan mute. kulupu nanpa wan pi ma Mewika li lon ma Mewika tan tenpo pini suli. jan pi selo walo li kama sona e ma Amelika la jan pi selo walo en jan pi selo pimeja li kama. jan mute li kama tan [[ma Elopa]]. toki Inli li toki nanpa wan pi ma Mewika. jan mute mute lon ma Mewika li alasa e [[nasin sewi Kolisu]]. | |||
==ma== | |||
ma Mewika la ma lili mute li lon. ma lili li ken lawa la ma 50 ni li lon. | |||
===ma lili lawa=== | |||
[[sitelen:Map of USA with state names.svg|lang=tok|350px|thumb|sitelen pi ma Mewika]] | |||
<div style="column-count: 3;"> | |||
* [[sitelen:Flag of Iowa.svg|20px|frameless]] [[ma Ajowa]] (IA) | |||
* [[sitelen:Flag of Arkansas.svg|20px|frameless]] [[ma Akanso]] (AR) | |||
* [[sitelen:Flag of Alaska.svg|20px|frameless]] [[ma Alaka]] (AK) | |||
* [[sitelen:Flag of Alabama.svg|20px|frameless]] [[ma Alapama]] (AL) | |||
* [[sitelen:Flag of Idaho.svg|20px|frameless]] [[ma Atajo]] (ID) | |||
* [[sitelen:Flag of Hawaii.svg|20px|frameless]] [[ma Awawi]] (HI) | |||
* [[sitelen:Flag of Arizona.svg|20px|frameless]] [[ma Ewisona]] (AZ) | |||
* [[sitelen:Flag of Illinois.svg|20px|frameless]] [[ma Ilino]] (IL) | |||
* [[sitelen:Flag of Indiana.svg|20px|frameless]] [[ma Insijena]] (IN) | |||
* [[sitelen:Flag of Utah.svg|20px|frameless]] [[ma Juta]] (UT) | |||
* [[sitelen:Flag of California.svg|20px|frameless]] [[ma Kaliponja]] (CA) | |||
* [[sitelen:Flag of Connecticut.svg|20px|frameless]] [[ma Kanesika]] (CT) | |||
* [[sitelen:Flag of Kansas.svg|20px|frameless]] [[ma Kense]] (KS) | |||
* [[sitelen:Flag of Kentucky.svg|20px|frameless]] [[ma Kentaki]] (KY) | |||
* [[sitelen:Flag of Colorado.svg|20px|frameless]] [[ma Kolowato]] (CO) | |||
* [[sitelen:Flag of Florida.svg|20px|frameless]] [[ma Lowita]] (FL) | |||
* [[sitelen:Flag of Louisiana.svg|20px|frameless]] [[ma Luwisijena]] (LA) | |||
* [[sitelen:Flag of Massachusetts.svg|20px|frameless]] [[ma Masasusi]] (MA) | |||
* [[sitelen:Flag of Maine.svg|20px|frameless]] [[ma Men]] (ME) | |||
* [[sitelen:Flag of Maryland.svg|20px|frameless]] [[ma Mewilan]] (MD) | |||
* [[sitelen:Flag of Minnesota.svg|20px|frameless]] [[ma Minisota]] (MN) | |||
* [[sitelen:Flag of Michigan.svg|20px|frameless]] [[ma Misikin]] (MI) | |||
* [[sitelen:Flag of Mississippi.svg|20px|frameless]] [[ma Misisipi]] (MS) | |||
* [[sitelen:Flag of Missouri.svg|20px|frameless]] [[ma Misuwi]] (MO) | |||
* [[sitelen:Flag of Montana.svg|20px|frameless]] [[ma Montana]] (MT) | |||
* [[sitelen:Flag of Nebraska.svg|20px|frameless]] [[ma Nepaka]] (NE) | |||
* [[sitelen:Flag of Nevada.svg|20px|frameless]] [[ma Niwata]] (NV) | |||
* [[sitelen:Flag of North Carolina.svg|20px|frameless]] [[ma Nokewalana]] (NC) | |||
* [[sitelen:Flag of North Dakota.svg|20px|frameless]] [[ma Notakota]] (ND) | |||
* [[sitelen:Flag of New York.svg|20px|frameless]] [[ma Nujo]] (NY) | |||
* [[sitelen:Flag of New Mexico.svg|20px|frameless]] [[ma Numesiko]] (NM) | |||
* [[sitelen:Flag of New Jersey.svg|20px|frameless]] [[ma Nusesi]] (NJ) | |||
* [[sitelen:Flag of New Hampshire.svg|20px|frameless]] [[ma Nuwanse]] (NH) | |||
* [[sitelen:Flag of Oklahoma.svg|20px|frameless]] [[ma Okajoma]] (OK) | |||
* [[sitelen:Flag of Rhode Island.svg|20px|frameless]] [[ma Otalan]] (RI) | |||
* [[sitelen:Flag of Ohio.svg|20px|frameless]] [[ma Owajo]] (OH) | |||
* [[sitelen:Flag of Oregon.svg|20px|frameless]] [[ma Owekan]] (OR) | |||
* [[sitelen:Flag of Pennsylvania.svg|20px|frameless]] [[ma Pensiwenja]] (PA) | |||
* [[sitelen:Flag of South Carolina.svg|20px|frameless]] [[ma Sakewalana]] (SC) | |||
* [[sitelen:Flag of South Dakota.svg|20px|frameless]] [[ma Satakota]] (SD) | |||
* [[sitelen:Flag of the_State_of_Georgia.svg|20px|frameless]] [[ma Sosa]] (GA) | |||
* [[sitelen:Flag of Delaware.svg|20px|frameless]] [[ma Telawe]] (DE) | |||
* [[sitelen:Flag of Tennessee.svg|20px|frameless]] [[ma Tenesi]] (TN) | |||
* [[sitelen:Flag of Texas.svg|20px|frameless]] [[ma Tesa]] (TX) | |||
* [[sitelen:Flag of Wyoming.svg|20px|frameless]] [[ma Wajomin]] (WY) | |||
* [[sitelen:Flag of Washington.svg|20px|frameless]] [[ma Wasinton]] (WA) | |||
* [[sitelen:Flag of Vermont.svg|20px|frameless]] [[ma Wemon]] (VT) | |||
* [[sitelen:Flag of Virginia.svg|20px|frameless]] [[ma Wesinja]] (VA) | |||
* [[sitelen:Flag of West Virginia.svg|20px|frameless]] [[ma Wewesinja]] (WV) | |||
* [[sitelen:Flag of Wisconsin.svg|20px|frameless]] [[ma Wikansen]] (WI) | |||
</div> | |||
===ma ante=== | |||
* [[sitelen:Flag of Washington, D.C.svg|20px|frameless]] [[ma tomo Sisi]] (DC) | |||
* [[sitelen:Flag of Guam.svg|20px|frameless]] [[ma Kuwan]] (GU) | |||
* [[sitelen:Flag of Puerto Rico.svg|20px|frameless]] [[ma Petoliko]] (PR) | |||
==tan sona== | |||
<references/> | |||
[[kulupu:ma Mewika|*]] | [[kulupu:ma Mewika|*]] | ||
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]] | [[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]] | ||
{{ma Mewika}} |
edits