lipu "ma Pilipina" la tenpo tu la ante li ni

478 bytes added en  2020-12-07
linja nanpa 32: linja nanpa 32:
=== '''tenpo pi lawa [[ma Epanja|Epanja]]''' ===
=== '''tenpo pi lawa [[ma Epanja|Epanja]]''' ===


tenpo sike 1521 la jan {{luka|nimi pi toki pona = Punaju Makajasi|nimi pi toki ante = Ferdinand Magellan}} li kama li pana e ma Pilipina tawa [[ma Epanja]] li moli lon utala {{luka|nimi pi toki ante = Mactan|nimi pi toki pona = Matan}}. tenpo sike 1565 la jan {{luka|nimi pi toki ante = Miguel Legazpi|nimi pi toki pona = Mike Lekapi}} li open e lawa [[ma Epanja|Epanja]].   
tenpo sike 1521 la jan {{luka|nimi pi toki pona = Punaju Makajasi|nimi pi toki ante = Ferdinand Magellan}} li kama li pana e ma Pilipina tawa [[ma Epanja]] li moli lon utala {{luka|nimi pi toki ante = Mactan|nimi pi toki pona = Matan}}. tenpo sike 1565 la jan {{luka|nimi pi toki ante = Miguel Legazpi|nimi pi toki pona = Mike Lekapi}} li kama e lawa [[ma Epanja|Epanja]].   


ma Pilipina li anpa ma {{luka|nimi pi toki ante = New Spain|nimi pi toki pona = Nuwapanja}} li kama ma esun suli pi lon suno weka. tomo tawa telo {{luka|nimi pi toki ante = Galleon|nimi pi toki pona = Kalejon}} Manila li pali. tenpo lon insa tenpo sike 1565 en tenpo sike 1815 la tenpo sike ale la ni li tawa ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Acapulco|nimi pi toki pona = Akapunko}} li tawa ma tomo Manila.  
ma Pilipina li anpa ma {{luka|nimi pi toki ante = New Spain|nimi pi toki pona = Nuwapanja}} li kama ma esun suli pi {{luka|nimi pi toki ante = west|nimi pi toki pona = lon suno weka}}. tomo tawa telo {{luka|nimi pi toki ante = Galleon|nimi pi toki pona = Kalejon}} Manila li pali. tenpo lon insa tenpo sike 1565 en tenpo sike 1815 la tenpo sike ale la ni li tawa ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Acapulco|nimi pi toki pona = Akapunko}} li tawa ma tomo Manila.  


tenpo lawa la [[ma Epanja]] li pini e utala mute. utala tawa Netelan en utala tawa [[nasin sewi Silami|jan Silami]] li lili mute e mani. [[ma Piten]] li lawa e ma tomo Manila lon insa tenpo sike 1762 en tenpo sike 1764 tan ni: [[ma Epanja]] li linja pona e [[ma Kanse]]. taso [[ma Epanja]] li lawa sin e ma tan [https://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Paris_(1763) lipu pi kama jo pi pona sama].  
tenpo lawa la [[ma Epanja]] li pini e utala mute. utala tawa Netelan en utala tawa [[nasin sewi Silami|jan Silami]] li lili mute e mani. [[ma Piten]] li lawa e ma tomo Manila lon insa tenpo sike 1762 en tenpo sike 1764 tan ni: [[ma Epanja]] li {{luka|nimi pi toki ante = allied|nimi pi toki pona = linja pona}} e [[ma Kanse]]. taso [[ma Epanja]] li lawa sin e ma Pilipina kin tan [https://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Paris_(1763) lipu pi kama jo pi pona sama].  


[[ma Mesiko]] li weka e lawa [[ma Epanja|Epanja]] la ma Pilipina li anpa ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Madrid|nimi pi toki pona = Mateli}}. ni li kama e ni: '''{{luka|nimi pi toki ante = friar|nimi pi toki pona = jan pi lawa sewi}} en jan lawa li ike e wawa'''. [[ma Epanja]] li mama ala e ma Pilipina lon tenpo sike pi insa 1850. utala tawa lawa li mute tan ike mani. taso [[ma Epanja]] li pini e ni mute.  
[[ma Mesiko]] li weka e lawa [[ma Epanja|Epanja]] la ma Pilipina li anpa ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Madrid|nimi pi toki pona = Mateli}}. ni li kama e ni: '''jan lawa li ike e wawa'''. [[ma Epanja]] li mama ala e ma Pilipina lon tenpo sike pi insa 1850 tan ni: [[ma Epanja]] ken ala mama e ma pi sinpin ante pi ma sike. utala tawa lawa li mute tan ike mani. taso [[ma Epanja]] li pini e ni mute.  


jan 3 pi pali sewi li moli tan ni: jan lawa li pilin sona e ni: ona mute li open e utala. pilin wawa Pilipina li kama. jan {{luka|nimi pi toki ante = Marcelo del Pilar|nimi pi toki pona = Maselo Pilala}} en jan {{luka|nimi pi toki ante = José Rizal|nimi pi toki pona = Ose Lisala}} en jan {{luka|nimi pi toki ante = Mariano Ponce|nimi pi toki pona = Malijano Ponse}} li lawa e {{luka|nimi pi toki ante = reform movement|nimi pi toki pona = wawa pi wile ante}}. jan {{luka|nimi pi toki ante = José Rizal|nimi pi toki pona = Ose Lisala}} li pali e kulupu lipu ni: ona li toki utala tawa jan lawa. taso [[ma Epanja]] li ken ala mama e ike lon weka mute li '''moli e ona'''. jan {{luka|nimi pi toki pona = Antesa Ponifasijo|nimi pi toki ante = Andrés Bonifacio}} li open e kulupu utala pi sona pimeja. nimi ni li Katipunan. kulupu ni li open e '''utala pi lawa Pilipina'''.   
jan 3 pi pali sewi li moli tan ni: jan lawa li pilin sona e ni: ona mute li open e utala. pilin wawa Pilipina li kama. jan {{luka|nimi pi toki ante = José Rizal|nimi pi toki pona = Ose Lisala}} li pali e kulupu lipu ni: ona li toki utala tawa jan lawa. taso [[ma Epanja]] li '''moli e jan Lisala'''. jan {{luka|nimi pi toki pona = Antesa Ponifasijo|nimi pi toki ante = Andrés Bonifacio}} li open e '''kulupu utala pi sona pimeja'''. '''nimi ni li Katipunan'''. kulupu ni li open e '''utala pi lawa Pilipina'''.   


=== '''utala pi lawa Pilipina''' ===
=== '''utala pi lawa Pilipina''' ===
 
utala pi lawa li open lon ma tomo Manila la taso ona li weka e lawa ala. taso {{luka|nimi pi toki ante = province|nimi pi toki pona = ma lili}} ni li weka e lawa.
{{lili}}
* ma lili {{luka|nimi pi toki ante = Zamboanga|nimi pi toki pona = Senpuwanan}}
* ma lili {{luka|nimi pi toki ante = Cavite|nimi pi toki pona = Kapite}}
* ma lili {{luka|nimi pi toki ante = Ilocos|nimi pi toki pona = Iloko}}
* ma lili {{luka|nimi pi toki ante = Cebu|nimi pi toki pona = Supo}}
* ma lili {{luka|nimi pi toki ante = Negros|nimi pi toki pona = Nekalo}}
* ma lili {{luka|nimi pi toki ante = Leyte|nimi pi toki pona = Lejete}}
* ma lili ante
jan {{luka|nimi pi toki ante = Emilio Aguinaldo|nimi pi toki pona = Emilijo Akinato}} li kama lawa pi utala.{{lili}}
{{toki ante|
{{toki ante|
[[wikipedia:af:Filippyne|af]] -
[[wikipedia:af:Filippyne|af]] -
Anonymous user