lipu "ma Pilipina" la tenpo tu la ante li ni

8,229 bytes added en  2023-05-22
l
mi ante e kalama nimi
(Philippines)
 
l (mi ante e kalama nimi)
 
(165 intermediate revisions by 28 users not shown)
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
{{poki sona ma
|nimi ma= ma Pilipina
|nimi mama= Pilipinas
|ma= ma Asija
|len ma=[[sitelen:Flag of the Philippines.svg|border|130px]]
|sitelen lawa=[[File:Coat_of_arms_of_the_Philippines.svg|101x85px]]
|toki lawa=[[toki Pilipina]], [[toki Inli]]
|toki ante=[[toki Akan]], [[toki Iloko]], [[toki Ipana]], [[toki Ipatan]], [[toki Jakan]], [[toki Kalaja]], [[toki Kamajo]], [[toki Makintanaju]], [[toki Malanaju]], [[toki Pankasinan]], [[toki Panpanko]], [[toki Pikula]], [[toki Sanpali]], [[toki Sinupuwanon]], [[toki Suku]], [[toki Takalo]], [[toki Tapawenjo]]
|nasin lawa=
|ISO 3166=PH
|mani=mani Peso
|ma tomo lawa=[[ma tomo Manila]]
|kalama musi ma= Lupang Hinirang <br> [[File:Lupang Hinirang instrumental.ogg]]
|sitelen ma=[[File:PHL_orthographic.svg|200px]]
|toki anpa pi sitelen ma=
|ma suli=|mute jan la ma tomo suli=}}{{wile pali}}


'''ma Pilipina''' li [[ma]] lon [[ma Asija]]. '''ma Pilipina''' li jo e [[ma lon telo]] 7,641. kulupu pi ma Pilipina li ma Luson <!--Luzon--> li ma Pisaja <!--Visayas--> li ma Mintanaju <!--Mindanao-->. mute jan pi nanpa wan lon ma Pilipina li [[ma tomo Keson]].
[[toki lawa]] pi ma Pilipina li [[toki Pilipina]] <!--Filipino--> li [[toki Inli]]. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa  li toki Iloko <!--Ilocano--> li toki Ilonko <!--Ilonggo--> li toki Pankasinan <!--Pangasinense--> li toki Panpanko <!--Kapampangan--> li toki Pikula <!--Bicolano--> li [[toki Sinupuwanon]] <!--Cebuano--> li [[toki Takalo]] <!--Tagalog--> li toki Walaje <!--Waray-->. toki lili ante mute li lon kin.
toki Pilipina la nimi ona li ''Pilipinas''. toki Inli la nimi ona li ''Philippines''. mani Pilipina li mani ''Peso''. ma Pilipina li poka e [[telo suli]]. ma Pilipina li seli. [[ma tomo lawa]] pi ma Pilipina li [[ma tomo Manila]]. tenpo pini la [[ma Epanja]] en [[ma Mewika]] li lawa e ma Pilipina.
== tenpo pini pi ma Pilipina ==
[[sitelen:Extract from Inskripsyon sa Binatbat na Tanso ng Laguna.jpg|link=link=Special:FilePath/sitelen_pi_supa_kiwen_Lakuna.jpg|alt=|thumb|sitelen pi supa kiwen Lakuna Lakuna li sitelen pi tenpo suli nanpa wan lon ma Pilipina.]]
tenpo open la jan Nekito <!--Negrito--> li kama lon ma Pilipina. jan Asonesija <!--Austronesia--> li kama kin tan [[ma Tawan]]. ona mute li pali e [[kulupu jan]] mute. toki Pilipina la ni li '''"''barangay"'''''. jan [[ma Sonko|Sonko]] en jan [[ma Palata|Palata]] en jan [[Alapi]] li tawa ma ni. ma ni li kama '''ma esun suli'''.
=== tenpo pi lawa [[ma Epanja|Epanja]]===
tenpo sike 1521 la jan Punaju Makajasi <!--Ferdinand Magellan--> li kama li pana e ma Pilipina tawa [[ma Epanja]] li moli lon utala Matan <!--Mactan-->. tenpo sike 1565 la jan Mike Lekapi <!--Miguel Legazpi--> li kama e lawa pi ma Epanja. 
ma Pilipina li lon anpa ma Nowepanja <!--New Spain|Nuwapanja-->.
[[ma Mesiko]] li weka e lawa pi [[ma Epanja]] la ma Pilipina li kama lon anpa [[ma tomo Mateli]]. jan lawa Epanja li kama ike e wawa ona. ma Epanja li ken ala mama e ma Pilipina lon insa tenpo sike 1850.
jan mute pi pali sewi li moli. pilin wawa Pilipina li kama. jan Ose Lisala <!--José Rizal--> li sitelen e ni: ''jan lawa li ike e wawa.'' taso [[ma Epanja]] li '''moli e jan Lisala'''. jan Antesa Ponipasijo <!--Andrés Bonifacio--> li open e '''kulupu utala pi sona pimeja'''. '''nimi ni li Katipunan'''. kulupu ni li open e '''utala pi lawa Pilipina'''. [[tenpo suno]] 12 pi [[tenpo mun]] 6/1898 la ma Pilipina li weka e lawa Epanja lon [[ma tomo Kapite]]. tenpo sike 1898 la utala pi [[ma Epanja]] en [[ma Mewika]] li kama. 
=== tenpo pi lawa [[ma Mewika|Mewika]]===
[[ma Epanja]] li pana e ma Pilipina tawa [[ma Mewika]]. ma Pilipina en [[ma Mewika]] li utala. [[ma Mewika]] li moli e [[jan Pilipina]] mute. ma Sulu li utala e [[ma Mewika]]. taso [[ma Mewika]] li kama lawa e ma Sulu. [[ma Mewika]] li wawa ike e ma Pilipina la [[ma Mewika]] li pali e toki nasa pi ante sona.
[[ma Mewika]] li pana e lawa lili tawa ma Pilipina. jan Quezon <!--Keson--> li kama jan lawa li ken e toki lawa. [[meli]] li ken pana e wile pi jan lawa kama}}.
===[[utala suli pi nanpa tu]]===
[[ma Nijon]] li lawa e ma Pilipina. kulupu utala Upalapa <!--Hukbalahap--> li utala e lawa Nijon. [[ma Nijon]] li pali e ike utala mute. ni tu li moli suli pi [[ma tomo Manila|ma Manila]] li tawa noka moli Patan <!--Bataan Death March-->. wawa utala Mewika li weka e lawa Nijon.
=== tenpo pi lawa Pilipina ===
jan Wamon Masasaje <!--Ramon Magsaysay--> li pini e utala Upalapa li open e tomo Malakanjan <!--Malacañang--> tawa jan ale. tenpo sike 1965 la jan Pesinan Mako <!--Ferdinand Marcos--> li kama [[jan lawa]] pi ma Pilipina.
=== tenpo pi lawa Mako ===
tenpo sike 4 pi nanpa 1 la mani pi ijo esun <!--GDP--> Pilipina li suli pi nanpa 1 lon [[ma Asija]]. mani la ma Pilipina li kama suli. tenpo pi pini pi tenpo sike 4 la ijo li kama ike. jan Mako en jan olin ona li ike e wawa e mani. ma Pilipina li lon anpa pi nasin lawa utala. tenpo sike 1986 la jan Mako li kama jan lawa kin. taso ni li lon ala. kulupu pi wile ante li tawa e jan Mako e jan poka ona tawa [[ma Awawi]] li kama e ni: ''jan Kolason kino<!--Corazon Aquino--> li lawa.''
=== tenpo pi lawa Pilipina sin ===
ni mute li ike tawa kama suli Pilipina:''''' ma Pilipina li wile pana e mani mute. wawa ike li mute. jan mute li lon [[nasin pi pali kulupu]]. jan Molo <!--Moro--> li utala. nena suli Pinatupo <!--Pinatubo--> li pana e ko seli.'''''
tenpo sike 2016 la jan Loliko Tutete <!--Rodrigo Duterte--> li kama jan lawa. tenpo pini la ona li jan lawa pi ma tomo Tapaju <!--Davao-->. ona li wawa e linja tawa [[ma Sonko]] en [[ma Losi]]. ona li open e kulupu utala tawa [[ilo nasa]]. kulupu pakala Majute <!--Maute--> li utala lon ma tomo Malawi <!--Marawi-->. taso utala ni li pini lon tenpo suno 23/8/2020.
== ma ==
{| cellpadding=4 cellspacing=0 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|- style="vertical-align:bottom;border:1px solid darkgray;background: #efefef;"
|style="border:1px solid darkgray;border-style: none solid none none;"| kulupu ma
|style="border:1px solid darkgray;border-style: none solid none none;"| wan ma
|style="border:1px solid darkgray;border-style: none solid none none;"| nimi lawa
|-
| rowspan="8" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;background: #dff0df;" |ma Luson
| colspan="2" |wan ma lawa
|-
|wan ma Iloko
|wan ma I
|-
| colspan="2" |wan ma Kolijela
|-
|anpa nena Kakajan
|wan ma II
|-
|insa Luson
|wan ma III
|-
|wan ma Kalapalison
|wan ma IV-A
|-
|wan ma Mimalopa
|wan ma IV-E
|- style="border:1px solid darkgray;border-style: none none solid none;"
|wan ma Pikula
|wan ma V
|-
| rowspan="3" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;background: #dfdff0;" |ma Pisaja
|suno pini Pisaja
|wan ma VI
|-
|insa Pisaja
|wan ma VII
|- style="border:1px solid darkgray;border-style: none none solid none;"
|suno open Pisaja
|wan ma VIII
|-
| rowspan="6" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;background: #f0f0df;" |ma Mintana
|ma nena Senpanka
|wan ma IX
|-
|lete Mintana
|wan ma X
|-
|wan ma Tapa
|wan ma XI
|-
|wan ma Sokosasen
|wan ma XII
|-
|wan ma Kalaka
|wan ma XIII
|-
|wan ma Pansamolo
|wan ma lawa Pansamolo pi Mintanaju SIlami
|}
{{ma Asija}}
{{toki ante|[[wikipedia:af:Filippyne|af]] -
[[wikipedia:ceb:Pilipinas|ceb]] -
[[wikipedia:da:Filippinerne|da]] -
[[wikipedia:de:Philippinen|de]] -
[[wikipedia:en:Philippines|en]] -
[[wikipedia:eo:Filipinoj|eo]] -
[[wikipedia:es:Filipinas|es]] -
[[wikipedia:et:Filipiinid|et]] -
[[wikipedia:fr:Philippines|fr]] -
[[wikipedia:he:&#1492;&#1508;&#1497;&#1500;&#1497;&#1508;&#1497;&#1504;&#1497;&#1501;|he]] -
[[wikipedia:ja:フィリピン|ja]] -
[[wikipedia:ms:Filipina|ms]] -
[[wikipedia:nl:Filippijnen|nl]] -
[[wikipedia:no:Filippinene|no]] -
[[wikipedia:pl:Filipiny|pl]] -
[[wikipedia:pt:Filipinas|pt]] -
[[wikipedia:ru:&#1060;&#1080;&#1083;&#1080;&#1087;&#1087;&#1080;&#1085;&#1099;|ru]] -
[[wikipedia:sl:Filipini|sl]] -
[[wikipedia:sv:Filippinerna|sv]] -
[[wikipedia:tl:Pilipinas|tl]] -
[[wikipedia:zh-cn:&#33778;&#24459;&#23486;|zh-cn]] -
[[wikipedia:zh-tw:&#33778;&#24459;&#36051;|zh-tw]]}}
[[kulupu:ma Asija]]
[[kulupu:kulupu ma lon telo]]
[[kulupu:ma Pilipina]]
39

edits