lipu "ma Tosi" la tenpo tu la ante li ni

5,069 bytes added en  2023-11-23
(mi open e lipu pi ma Tosi)
(39 intermediate revisions by 13 users not shown)
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
{{stub}}
{{wile pali}}
{{poki sona ma
|nimi ma=ma Tosi
|nimi mama=Deutschland anu Bundesrepublik Deutschland
|ma=
|len ma=[[sitelen:Flag of Germany.svg|border|130px]]
|sitelen lawa=[[File:Coat of arms of Germany.svg|101x85px]]
|kalama musi ma=''Deutschlandlied''<br>(kalama musi toki pi ma Tosi)<br>[[sitelen:German national anthem performed by the US Navy Band.ogg]]
|ma tomo lawa=[[ma tomo Pelin]]
|toki lawa=[[toki Tosi]]
|toki ante=
|nasin lawa=
|jan lawa=[[jan Pan-Wate Sinmije]]<br>[[jan Olo Sose]]
|mani=mani Elo (Euro)
|tenpo=UTC+1
|ISO 3166=DE, DEU, 276
|sitelen ma=[[sitelen:EU-Germany.svg|220px]]
|toki anpa pi sitelen ma=ma Tosi lon ma Elopa (laso pimeja)
|lipu ilo=https://www.bundesregierung.de/}}
{{nimi ijo|'''ma Tosi'''|Bundesrepublik Deutschland|toki Tosi|ma kulupu pi ma Tosi|ipa=}} li ma lon [[ma suli Elopa]]. [[telo suli]] en [[ma Tansi]] en [[ma Posuka]] en [[ma Seki]] en [[ma Esalasi]] en [[ma Suwasi]] en [[ma Kanse]] en [[ma Lusepu]] en [[ma Pesije]] en [[ma Netelan]] li lon poka. ma Tosi li ma suli lon ma Elopa. esun la, ona li ma nanpa wan lon ma Elopa.<ref>[https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2021&ey=2021&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 Report for Selected Countries and Subjects] - International Monetary Fund, tenpo sike nanpa 2021</ref>


{{Infobox
tenpo pini suli la jan li lon ma Tosi. tenpo pini mute la ma Tosi li ma wan ala. nimi ona li "[[ma suli pi ma Loma sewi]]" (Heiliges Römisches Reich).
| above      = ma kulupu pi ma Tosi
| subheader  = Bundesrepublik Deutschland
| label1    = ma tomo lawa
| data1      = [[ma tomo Pelin]]
| label2    = toki
| data2      = [[toki Tosi]]
| label3    = jan lawa
| data3      = jan Ankela Meke
| label4    = tomo lawa
| data4      = Bundestag <br> Bundesrat
| label5    = mani
| data5      = [[mani Elo]]
}}


ma Tosi li ma lon [[ma suli Elopa]]. nimi ona li "Bundesrepublik Deutschland" lon [[toki Tosi]], toki pona la ni li ma kulupu pi ma Tosi. [[poka pi suno ala]] li lon telo suli li lon ante pi [[ma Tansi]], [[poka pi open suno]] li lon ante pi [[ma Polan]] li lon ante pi [[ma Sekija]], [[poka pi nasin suno]] li lon ante pi [[ma Esalasi]] li lon ante pi [[ma Suwasi]], [[poka pi pini suno]] li lon ante pi [[ma Kanse]] li lon ante pi [[ma Lusepu]] li lon ante pi [[ma Pesije]] li lon ante pi [[ma Netalan]]
==nimi pi toki ante==
jan pi ma Tosi li kepeken e nimi ''Deutschland'' anu ''Deutsch''. nimi ni li kama tan nimi ''diutisc'' tan [[toki Tosi sewi majuna]]. kon pi nimi ni li "pi kulupu jan". taso, toki ante mute li jo e nimi ante mute.
 
ma pi [[kulupu toki Kemani|kulupu Kemani]] la [[ma suli Loma]] li toki e {{nimi ijo|nimi '''Kemanija'''|Germania}}. nimi pi [[toki Inli]] pi toki ante mute li kama tan nimi ni.
 
[[toki Kanse]] la, nimi ona li kama tan {{nimi ijo|'''Alemanija'''|Alemannia}}. tenpo pini la, kulupu Alemani li [[kulupu jan]] lili pi kulupu Kemani.<gallery>
Germany Name European Languages.svg|nimi ante pi ma Tosi.
</gallery>
 
==tenpo pini==
tenpo pi sitelen ala la, jan li lon ma Tosi. jan li kama jo li kama sona e [[kiwen sijelo]] pi [[jan Nijante]] lon ma ni. tenpo pini suli la, kulupu jan mute pi toki e [[kulupu toki Kemani]] li lon ma Tosi pi tenpo ni. [[ma Loma]] li wile lanpan e ma ona. taso, kulupu jan Kemani li utala e ona. ma Loma li lawa e ma lili pi ma Tosi.
 
===ma Pankija en ma suli Loma sewi===
[[sitelen:Mitteleuropa zur Zeit der Staufer.svg|thumb|200px|sitelen ma pi ma mute lon ma suli Loma sewi]]
tenpo pini la, ma suli Loma sewi li [[kulupu ma]] lon ma Elopa. ona li kama tan ma pi [[jan Kalu suli]]. [[ma suli Loma pi pini suno]] li pakala la, jan Kalu li kama [[jan lawa suli]].
 
tenpo sike nanpa 814 la, jan Kalu li moli. tan ni la, ma ona li kipisi. ma pi [[open suno]] li kama [[ma suli pi ma Loma sewi]]. ma pi [[pini suno]] li kama [[ma Kanse]]. taso, ma suli Loma sewi li jo e lawa wan ala. ona li jo e ma lili ante mute. tenpo mute la, ma ni li utala. taso, ona li jo e jan lawa sewi wan.
 
tenpo sike nanpa 1806 la, ma suli Loma sewi li pakala.
 
===utala suli nanpa tu===
ma Tosi li ma pi [[nasin pi palisa mute]] tan tenpo pi [[utala suli nanpa tu]]. [[jan Atoje Ite]] li jan lawa pi [[ma Tosi Nasi]]. jan pi ma Tosi li moli e [[kulupu jan Jejuta]] mute tan jan Atoje Ite.
 
==kulupu lawa==
tenpo ni la kulupu pi jan lawa li tan [[kulupu pi nasin lawa]] tu wan: kulupu SPD en kulupu laso en kulupu FDP. jan lawa pi ma Tosi li jan Ola Sosi. ona li open e pali lawa ona lon tenpo sike nanpa 2021. ona li lon kulupu SPD.
 
== ma==
===ma lili===
{| style="background:none;" cellspacing="2px"
|
{| class="sortable wikitable" style="text-align:left; font-size:85%;"
|- style="font-size:100%; text-align:right;"
! style="width:160px;" |[[ma lili]]!! style="width:85px;" |[[ma tomo lawa]]
|-
|[[ma Paten Wetenpu]]||[[ma tomo Suka]]
|-
|[[ma Pejen]]||[[ma tomo Munsen]]
|-
|[[ma Pelin]]||[[ma tomo Pelin]]
|-
|[[ma Pantenpu]]||[[ma tomo Potan]]
|-
|[[ma Pemen]]||[[ma tomo Pemen]]
|-
|[[ma Anpu]]||[[ma tomo Anpu]]
|-
|[[ma Ese]]||[[ma tomo Wisepaten]]
|-
|[[ma Mekenpu Wepomen]]||[[ma tomo Sewin]]
|-
|[[ma Saken anpa]]||[[ma tomo Anope]]
|-
|[[ma Nolin Wesepalen]]||[[ma tomo Kolon]]
|-
|[[ma Lijen Pase]]||[[ma tomo Min]]
|-
|[[ma Salen]]||[[ma tomo Sapike]]
|-
|[[ma Saken]]||[[ma tomo Tesen]]
|-
|[[ma Saken Anje]]||[[ma tomo Maketepu]]
|-
|[[ma Selewi Oten]]||[[ma tomo Kije]]
|-
|[[ma Tulinken]]||[[ma tomo Ijepo]]
|}
|}
 
==mani==
ma Tosi la, jan li kepeken {{nimi ijo|[[mani Elopa]]|Euro|toki Tosi}}. mani lili li {{nimi ijo|mani Sen|Cent}}<ref name=":0">https://www.bpb.de/nachschlagen/lexika/handwoerterbuch-politisches-system/202207/waehrung-waehrungsreformen</ref>.
 
tenpo pini la, jan li kepeken {{nimi ijo|mani Temake|DM anu D-Mark anu Deutsche Mark|toki Tosi}}. mani lili li {{nimi ijo|mani Penike|Pfennig}}<ref name=":0" />.
 
==jan==
===sewi===
mute 67% pi jan Tosi li jo e nasin sewi pi jan Jesu. mute 28% pi jan Tosi li jo ala e nasin sewi.
 
=== musi===
 
==tan sona==
<references />
 
 
{{ma Elopa}}
 
[[kulupu:ma Tosi]]
231

edits