sina ante e lipu "ma Tuki"

{{nasin toki ike}}
{{poki sona ma
|nimi ma=ma Tuki
|nimi mama=Türkiye
|ma=
|len ma=[[ijo:Flag of Turkey.svg|130px]]
|sitelen lawa=
|kalama musi ma=''İstiklâl Marşı''<br>(tawa utala pi ma weka)
|ma tomo lawa=[[ma tomo Ankala]]
|mute jan la ma tomo suli=[[ma tomo Itanpu]]
|sitelen ma=[[ijo:Turkey (orthographic projection).svg|220px]]
|toki lawa=[[toki Tuki]]
|toki ante=[[toki Alapi]]<br>[[toki Kusi]]
|nasin sewi=98% [[nasin sewi Isilan]]<br>2% nasin ante
|jan lawa=[[jan Lese Taje Etokan]]
|nasin lawa=
|ISO 3166=TR
|mani=[[mani Lila pi ma Tuki]] (₺) (TRY)
}}
'''ma Tuki''' li lon [[ma Elopa|ma suli Elopa]] li lon [[ma Asija|ma suli Asija]]. ma Tuki li poka [[ma Pokasi]] li poka [[ma Elena]] li poka [[ma Katelo]] li poka [[ma Aja]] li poka [[ma Ilan]] li poka [[ma Asepajan]] li poka [[ma Ilakija]] li poka [[ma Sulija]].

tenpo pini la kulupu jan mute li lawa e ma Tuki. kulupu ni li kulupu pi [[ma Aja]] pi [[ma Pasileja Loma]] pi [[ma Selesu]]<!--Seljuk--> pi [[ma Osuman]].

==nimi==
nimi pi ma Tuki lon [[toki Tuki]] li ''Türkiye''. nimi ni li nimi tu. nimi nanpa wan li ''Türk''. ''Türk'' kepeken [[toki Tuki pi tenpo pini]] li "wawa" li "jan Tuki." nimi nanpa tu li ''-iye'' li "jo."

==tenpo pini==
[[Image:Troy1.jpg|left|thumb|200px|sinpin kiwen pi [[ma tomo Toja]]]]
tenpo mute la jan li lon ma Tuki. ma tomo pi tenpo mute li {{nimi ijo|[[ma tomo Sataloju]]|Çatalhöyük}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Sajonu]]|Çayönü}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Newali Soli]]|Nevali Cori}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Jasila]]|Hacilar}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Kopeki Tepe]]|Göbekli Tepe}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Mesin]]|Mersin}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Toja]]|Trōiás}}.

ma lawa suli nanpa wan lon ma Tuki li {{nimi ijo|[[ma Jatu]]|Ḫa-at-tu-ša}}. ma lawa suli nanpa tu lon ma Tuki li {{nimi ijo|[[ma Pukija]]|Phyrgia}}. tenpo ante la, {{nimi ijo|[[kulupu jan Kimilaja]]|mat Gimirrāya}} li kama lon ma Tuki. kulupu Kimilaja li pakala e ma lawa Pukija. ma  lawa ante lon ma Tuki pi tenpo pini li {{nimi ijo|[[ma Sata]]|Śfarda}} li {{nimi ijo|[[ma Kelija]]|Καρία, Karia}} li {{nimi ijo|[[ma Temi]]|𐊗𐊕𐊐𐊎𐊆𐊖, Trm̃mis}}. ma ante lon ma Tuki pi tenpo pini li {{nimi ijo|[[ma Ijonija]]|Ἰωνία, Iōnía}}.

tenpo ante la [[ma Ilan pi kulupu lawa Akimani]] li anpa e ma Tuki. tenpo ante la, [[jan Alekanto suli]] li anpa e ma Tuki. tenpo ante la ma Tuki li kipisi. {{nimi ijo|[[ma Pisinija]]|Bithynia}} en {{nimi ijo|[[ma Kapatokija]]|Καππαδοκία, Kappadokía}} en {{nimi ijo|[[ma Pekamen]]|Πέργαμον, Pergamon}} en {{nimi ijo|[[ma Ponto]]|Πόντος, Pontos}} li lon. tenpo ante la [[ma Loma|kulupu jan Loma]] li anpa e ma mute ni. tenpo ante la [[jan lawa Konsansinu]] li kama e ni: [[ma tomo Byzantium]] li ma tomo lawa pi ma Loma. jan Konsansinu li ante e nimi pi ma tomo Byzantium tawa [[ma tomo Konsansinu]]. tenpo ante la ma lawa Loma li tu. ona li kama e ma lawa Loma e ma lawa Pasileja Loma. ma tomo Konsansinu li ma tomo lawa pi ma Pasileja Loma.

tenpo la, kulupu jan Tuki li kama tawa ma Tuki. kulupu jan Tuki li open e ma lawa Selesu. tenpo sike nanpa 1071 la, ma Selesu li utala li anpa e ma Pasileja Loma lon [[ma tomo Manasike]]. ma Selesi li kama lawa e ma Tuki mute.<ref>[https://www.britannica.com/event/Battle-of-Manzikert Battle of Manzikert] - [[lipu sona Pitanika]]</ref> taso, tenpo sike nanpa 1243 la, [[ma Monku|kulupu jan Monku]] li kama e ma Tuki li anpa e kulupu Seljuk. tenpo sike 1299 la, [[jan lawa Osuman nunpa wan]] li open e ma lawa Osuman. ona li wan e ma Tuki. tenpo sike 1453 la, ma Osuman li anpa li pini e ma Pasileja Loma tan ni: ona li {{nimi|lanpan}} e ma tomo Konsansinu. ona li ante e nimi ona tawa [[ma tomo Itanpu]].

tenpo pi [[utala suli nanpa wan]] la [[ma Kanse]] en [[ma Losi]] en [[ma Juke]] en [[ma Italija]] en [[ma Mewika]] li pakala e kulupu lawa Osuman. tenpo ni la, kulupu lawa sin pi ma Tuki li kama lon. ma tomo lawa ona li tawa e [[ma tomo Ankala]]. [[jan Atatu]] li jan lawa nanpa pi kulupu lawa sin Tuki.

==nasin lawa==
===toki tawa ma ante===
[[Image:Roosevelt_Inonu_Churchill.jpg|right|thumb|150px|[[jan Pankin Losewe]] en [[jan Imet Inone]] en [[jan Winson Sesile]] li poka li toki.]]
ma Tuki li lon [[kulupu ma utala pi telo Alansi lete]]. kulupu lawa pi ma Tuki li wile e ni: tawa kama insa e [[kulupu ma Elopa]].

tenpo pini la ma Elena li ike tawa ma Tuki. taso tenpo ni la ona li pona tawa ma Tuki.{{o pana e tan sona}}

tenpo pini en tenpo ni la ma Aja li ike tawa ma Tuki tan ni: tenpo pini la kulupu Osuman  li pakala e jan Aja lon ma Tuki. tenpo ni la kulupu lawa pi ma Tuki li toki e ni: tenpo pini la [[jan Aja]] lon ma Tuki li moli. taso, moli ona li kama ala tan kulupu Osuman. toki ni li ike tawa jan Aja. tenpo ni la ma Asepajan li pona tawa ma Tuki. taso ma Asepajan li ike tawa ma Aja. tan ni la jan Tuki en jan Aja li jan pona ala.

==ma==
ma Tuki li suli sama [[ma Sile]] anu [[ma Tesa]].

telo suli mute li lon poka ma Tuki. telo suli ni li [[telo suli Ekejo]] li [[telo suli Pimeja]] li [[telo suli Mesitelane]]. [[telo suli Mamala]] li lon insa ma Tuki.

tenpo la jan mute li tawa lon ma Tuki. ken la, tawa suli ni li pakala e jan e tomo.

tenpo la ma Tuki li seli. tenpo seli la telo mute li lon ala. tenpo la ma Tuki li lete. tenpo lete la telo mute li lon. seli mute en lete mute li lon insa pi ma Tuki. seli lili en lete lili li lon selo pi ma Tuki.

==esun==
jan Tuki li kama jo e mani kepeken nasin ni: jan Tuki li pali e moku lon ma. jan Tuki li pali e ijo ante. jan ante li kama tawa ma Tuki li pana e mani ona tawa jan Tuki.

==jan==
jan mute li lon ma Tuki. tenpo mute la jan Tuki li lon. jan lili li tawa tomo sona. jan mute li ken sona kepeken lipu sitelen.

jan mute pi ma Tuki li jan Tuki. taso jan ali pi ma Tuki li jan Tuki ala. [[kulupu jan Kusi|Kusi]] en [[kulupu jan Circassian|kulupu Circassian]] en [[kulupu jan Lomani|kulupu Lomani]] en [[kulupu jan Alapi|kulupu Alapi]] en [[kulupu jan Elena|kulupu Elena]] en [[jan Aja|kulupu Aja]] en [[kulupu jan Jejuta|kulupu Jejuta]] li lon ma Tuki.

toki Tuki li toki lawa pi ma Tuki. taso jan li toki kepeken [[toki Alapi]] en [[toki Posan]] en toki Circassian en [[toki Kusi]] en [[toki Jutejepanja]] kin lon ma Tuki.

jan mute mute pi ma Tuki li jan pi [[nasin sewi Isilan]]. nasin sewi lili pi ma Tuki li [[nasin sewi Ototo pi ma Elena]] li [[nasin sewi Alakelekan pi ma Aja]]<!--Armenian Apostolic--> li [[nasin sewi Ototo pi ma Sulija]] li [[nasin sewi Juta]] li [[nasin sewi Esisi]]<!--Yazidi-->. [[nasin pi sewi ala]] kin li lon ma Tuki.

===musi===
jan Tuki li pali e [[kalama musi]] e [[lipu sitelen]]. {{nimi ijo|[[jan Ojan Pamu]]|Orham Pamuk}} li jan suli pi sitelen toki tan ma Tuki.

tomo Tuki mute li tomo Pasileja Loma li tomo Osuman. tomo Tuki ante li lukin sama tomo pi ma ante.

[[sike noka|musi sike noka]] li pona mute tawa jan Tuki mute. [[musi pi sike poki]] en [[musi pi tawa wawa pi tomo tawa]] li pona lili tawa jan Tuki. musi pi tenpo Osuman lon ma Tuki li {{nimi ijo|[[musi Jali Kulese]]|Yağlı Güreş}}.

==lipu ante==
* http://www.tourismturkey.org/ (toki Inli)

{{ma Elopa}}
{{ma Asija}}

{{DEFAULTSORT:Tuki}}
[[kulupu:ma Tuki| ]]
[[kulupu:ma Asija pi pini suno]]
[[kulupu:ma Asija]]
[[kulupu:ma Elopa]]
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]]