sina ante e lipu "ma Tuki"

Jump to navigation Jump to search
Warning: You are not logged in. Your IP address will be publicly visible if you make any edits. If you log in or create an account, your edits will be attributed to your username, along with other benefits.

The edit can be undone. Please check the comparison below to verify that this is what you want to do, and then publish the changes below to finish undoing the edit.

Latest revision Your text
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
{{nasin toki ike}}
{{poki sona ma|nimi ma=ma Tuki|nimi mama=Türkiye|ma=|len ma=[[ijo:Flag of Turkey.svg|130px]]|sitelen lawa=|sitelen ma=[[ijo:Turkey (orthographic projection).svg|220px]]|toki lawa=toki Tuki|toki ante=|nasin lawa=|ISO 3166=tur|kalama musi ma=İstiklâl Marşı|mani=[[mani Lila]]|ma tomo lawa=ma tomo Ankala}}
{{poki sona ma
|nimi ma=ma Tuki
|nimi mama=Türkiye
|ma=
|len ma=[[sitelen:Flag of Turkey.svg|130px]]
|sitelen lawa=
|kalama musi ma=''İstiklâl Marşı''<br>(tawa utala pi ma weka)
|ma tomo lawa=[[ma tomo Ankala]]
|mute jan la ma tomo suli=[[ma tomo Itanpu]]
|sitelen ma=[[sitelen:Turkey (orthographic projection).svg|220px]]
|toki lawa=[[toki Tuki]]
|toki ante=[[toki Alapi]]<br>[[toki Kusi]]
|nasin sewi=98% [[nasin sewi Isilan]]<br>2% nasin ante
|jan lawa=[[jan Lese Taje Etokan]]
|nasin lawa=
|ISO 3166=TR
|mani=[[mani Lila pi ma Tuki]] (₺) (TRY)
}}
'''ma Tuki''' li lon [[ma Elopa|ma suli Elopa]] li lon [[ma Asija|ma suli Asija]]. ma Tuki li poka [[ma Pokasi]] li poka [[ma Elena]] li poka [[ma Katelo]] li poka [[ma Aja]] li poka [[ma Ilan]] li poka [[ma Asepajan]] li poka [[ma Ilakija]] li poka [[ma Sulija]].


tenpo pini la kulupu jan mute li lawa e ma Tuki. kulupu ni li kulupu pi [[ma Aja]] pi [[ma Pasileja Loma]] pi [[ma Selesu]]<!--Seljuk--> pi [[ma Osuman]].
'''ma Tuki''' li lon [[ma Elopa|ma suli Elopa]] li lon [[ma Asija|ma suli Asija]]. ma Tuki li poka [[ma Pokasi]] li poka [[ma Elena]] li poka [[ma Katelo]] li poka [[ma Aja]] li poka [[ma Ilan]] li poka [[ma Azerbaijan]] li poka [[ma Ilakija]] li poka [[ma Sulija]].
 
tenpo pini la kulupu jan mute li lawa e ma Tuki. kulupu ni li kulupu [[ma Aja|Aja]] li kulupu [[kulupu lawa Pasileja Loma|Pasileja Loma]] li kulupu [[kulupu lawa Seljuk|Seljuk]] li kulupu [[ma Osumanije|Osumanije]].


==nimi==
==nimi==
linja nanpa 27: linja nanpa 10:
==tenpo pini==
==tenpo pini==
[[Image:Troy1.jpg|left|thumb|200px|sinpin kiwen pi [[ma tomo Toja]]]]
[[Image:Troy1.jpg|left|thumb|200px|sinpin kiwen pi [[ma tomo Toja]]]]
tenpo mute la jan li lon ma Tuki. ma tomo pi tenpo mute li {{nimi ijo|[[ma tomo Sataloju]]|Çatalhöyük}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Sajonu]]|Çayönü}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Newali Soli]]|Nevali Cori}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Jasila]]|Hacilar}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Kopeki Tepe]]|Göbekli Tepe}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Mesin]]|Mersin}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Toja]]|Trōiás}}.
tenpo mute la jan li lon ma Tuki. ma tomo pi tenpo mute li [[ma tomo Çatalhöyük]] li [[ma tomo Çayönü]] li [[ma tomo Nevali Cori]] li [[ma tomo Hacilar]] li [[ma tomo Göbekli Tepe]] li [[ma tomo Mersin]] li [[ma tomo Toja]].
 
kulupu jan suli nanpa wan lon ma Tuki li kulupu [[jan Hittite|Hittite]]. kulupu jan suli nanpa tu lon ma Tuki li kulupu [[ma Phrygia|Phrygia]]. tenpo ante la kulupu jan lon ma Tuki li [[jan Cimmerian]]. jan Cimmerian li pakala e kulupu Phrygia. kulupu lawa ante lon ma Tuki pi tenpo pini li kulupu [[ma Lydia|Lydia]] li kulupu [[ma Caria|Caria]] li kulupu [[ma Lycia|Lycia]].


ma lawa suli nanpa wan lon ma Tuki li {{nimi ijo|[[ma Jatu]]|Ḫa-at-tu-ša}}. ma lawa suli nanpa tu lon ma Tuki li {{nimi ijo|[[ma Pukija]]|Phyrgia}}. tenpo ante la, {{nimi ijo|[[kulupu jan Kimilaja]]|mat Gimirrāya}} li kama lon ma Tuki. kulupu Kimilaja li pakala e ma lawa Pukija. ma  lawa ante lon ma Tuki pi tenpo pini li {{nimi ijo|[[ma Sata]]|Śfarda}} li {{nimi ijo|[[ma Kelija]]|Καρία, Karia}} li {{nimi ijo|[[ma Temi]]|𐊗𐊕𐊐𐊎𐊆𐊖, Trm̃mis}}. ma ante lon ma Tuki pi tenpo pini li {{nimi ijo|[[ma Ijonija]]|Ἰωνία, Iōnía}}.
ma ante lon ma Tuki pi tenpo pini li [[ma Ionia]]. ma Ionia li ma pi [[jan Ionia]].


tenpo ante la [[ma Ilan pi kulupu lawa Akimani]] li anpa e ma Tuki. tenpo ante la, [[jan Alekanto suli]] li anpa e ma Tuki. tenpo ante la ma Tuki li kipisi. {{nimi ijo|[[ma Pisinija]]|Bithynia}} en {{nimi ijo|[[ma Kapatokija]]|Καππαδοκία, Kappadokía}} en {{nimi ijo|[[ma Pekamen]]|Πέργαμον, Pergamon}} en {{nimi ijo|[[ma Ponto]]|Πόντος, Pontos}} li lon. tenpo ante la [[ma Loma|kulupu jan Loma]] li anpa e ma mute ni. tenpo ante la [[jan lawa Konsansinu]] li kama e ni: [[ma tomo Byzantium]] li ma tomo lawa pi ma Loma. jan Konsansinu li ante e nimi pi ma tomo Byzantium tawa [[ma tomo Konsansinu]]. tenpo ante la ma lawa Loma li tu. ona li kama e ma lawa Loma e ma lawa Pasileja Loma. ma tomo Konsansinu li ma tomo lawa pi ma Pasileja Loma.
tenpo ante la [[kulupu jan Achaemenid]] li anpa e ma Tuki. tenpo ante la [[jan Alekanto suli|jan lawa Alexander suli]] li anpa e ma Tuki. tenpo ante la ma Tuki li tu li [[ma Bithynia]] li [[ma Cappadocia]] li [[ma Pergamum]] li [[ma Pontus]]. tenpo ante la [[ma Loma|kulupu jan Loma]] li anpa e ma mute ni. tenpo ante la [[jan lawa Constantine]] li kama e ni: [[ma tomo Byzantium]] li ma tomo lawa pi ma Loma. jan Constantine li ante e nimi pi ma tomo Byzantium. nimi sin pi ma tomo Byzantium li [[ma tomo Constantinople]] (tenpo ni la ma tomo Constantinople li jo e nimi sin. nimi ni li [[ma tomo Istanbul]]). tenpo ante la kulupu lawa Loma li tu li kulupu lawa Loma li kulupu lawa Byzantine. ma tomo Constantinople li ma tomo lawa pi kulupu lawa Byzantine.


tenpo la, kulupu jan Tuki li kama tawa ma Tuki. kulupu jan Tuki li open e ma lawa Selesu. tenpo sike nanpa 1071 la, ma Selesu li utala li anpa e ma Pasileja Loma lon [[ma tomo Manasike]]. ma Selesi li kama lawa e ma Tuki mute.<ref>[https://www.britannica.com/event/Battle-of-Manzikert Battle of Manzikert] - [[lipu sona Pitanika]]</ref> taso, tenpo sike nanpa 1243 la, [[ma Monku|kulupu jan Monku]] li kama e ma Tuki li anpa e kulupu Seljuk. tenpo sike 1299 la, [[jan lawa Osuman nunpa wan]] li open e ma lawa Osuman. ona li wan e ma Tuki. tenpo sike 1453 la, ma Osuman li anpa li pini e ma Pasileja Loma tan ni: ona li {{nimi|lanpan}} e ma tomo Konsansinu. ona li ante e nimi ona tawa [[ma tomo Itanpu]].
tenpo ante la jan Tuki li anpa e kulupu jan Byzantine. jan Tuki li kama e kulupu jan Seljuk. taso tenpo ali la kulupu jan Seljuk li lon ala. tenpo ante la [[jan Mongol]] li kama e ma Tuki li anpa e kulupu Seljuk. tenpo ante la [[jan lawa Osman nunpa wan|jan lawa Osman nanpa wan]] li wan e ma ali pi jan Tuki. ona li kama kulupu jan Ottoman.


tenpo pi [[utala suli nanpa wan]] la [[ma Kanse]] en [[ma Losi]] en [[ma Juke]] en [[ma Italija]] en [[ma Mewika]] li pakala e kulupu lawa Osuman. tenpo ni la, kulupu lawa sin pi ma Tuki li kama lon. ma tomo lawa ona li tawa e [[ma tomo Ankala]]. [[jan Atatu]] li jan lawa nanpa pi kulupu lawa sin Tuki.
tenpo pi utala suli nanpa wan la [[ma Kanse]] en [[ma Losi]] en [[ma Piten]] en [[ma Italija]] en [[ma Mewika]] li pakala e kulupu jan Ottoman. tenpo ante la kulupu jan Tuki li kama lon. ma tomo lawa ona li [[ma tomo Ankara]].


==nasin lawa==
==jan pona en jan ike pi ma Tuki==
===toki tawa ma ante===
[[Image:Roosevelt_Inonu_Churchill.jpg|right|thumb|150px|[[jan Franklin D.Roosevelt|jan Roosevelt]] en [[jan İsmet İnönü|jan İnönü]] en [[jan Winston Churchill|jan Churchill]] li poka li toki.]]
[[Image:Roosevelt_Inonu_Churchill.jpg|right|thumb|150px|[[jan Pankin Losewe]] en [[jan Imet Inone]] en [[jan Winson Sesile]] li poka li toki.]]
jan pona mute pi ma Tuki li lon [[kulupu NATO]] en [[kulupu ma Elopa]].
ma Tuki li lon [[kulupu ma utala pi telo Alansi lete]]. kulupu lawa pi ma Tuki li wile e ni: tawa kama insa e [[kulupu ma Elopa]].


tenpo pini la ma Elena li ike tawa ma Tuki. taso tenpo ni la ona li pona tawa ma Tuki.{{o pana e tan sona}}
tenpo pini la ma Elena li ike tawa ma Tuki. taso tenpo ni la ona li pona tawa ma Tuki.


tenpo pini en tenpo ni la ma Aja li ike tawa ma Tuki tan ni: tenpo pini la kulupu Osuman  li pakala e jan Aja lon ma Tuki. tenpo ni la kulupu lawa pi ma Tuki li toki e ni: tenpo pini la [[jan Aja]] lon ma Tuki li moli. taso, moli ona li kama ala tan kulupu Osuman. toki ni li ike tawa jan Aja. tenpo ni la ma Asepajan li pona tawa ma Tuki. taso ma Asepajan li ike tawa ma Aja. tan ni la jan Tuki en jan Aja li jan pona ala.
tenpo pini en tenpo ni la ma Armenia li ike tawa ma Tuki tan ni: tenpo pini la kulupu Ottoman li pakala e jan Armenia lon ma Tuki. tenpo ni la kulupu jan pi ma Tuki li toki e ni: tenpo pini la [[jan Aja]] lon ma Tuki li moli. taso moli ona li kama ala tan kulupu Ottoman. toki ni li ike tawa jan Aja. tenpo ni la ma Azerbaijan li pona tawa ma Tuki. taso ma Azerbaijan li ike tawa ma Aja. tan ni la jan Tuki en jan Aja li jan pona ala.


==ma==
==lukin en pilin==
[[Image:Hillside_2.jpg|left|thumb|200px| [[ma tomo Fethiye]] lon poka [[telo suli Mesitewane|telo suli Mediterranean]]|link=Special:FilePath/Hillside_2.jpg]]
ma Tuki li suli sama [[ma Sile]] anu [[ma Tesa]].
ma Tuki li suli sama [[ma Sile]] anu [[ma Tesa]].


telo suli mute li lon poka ma Tuki. telo suli ni li [[telo suli Ekejo]] li [[telo suli Pimeja]] li [[telo suli Mesitelane]]. [[telo suli Mamala]] li lon insa ma Tuki.
telo suli mute li lon poka ma Tuki. telo suli ni li [[telo suli Aegean]] li [[telo suli Pimeja]] li [[telo suli Mesitewane|telo suli Mediterranean]]. [[telo suli Marmara]] li lon insa ma Tuki.


tenpo la jan mute li tawa lon ma Tuki. ken la, tawa suli ni li pakala e jan e tomo.
tenpo la ma li tawa lon ma Tuki. tawa ma li pakala e jan e tomo.


tenpo la ma Tuki li seli. tenpo seli la telo mute li lon ala. tenpo la ma Tuki li lete. tenpo lete la telo mute li lon. seli mute en lete mute li lon insa pi ma Tuki. seli lili en lete lili li lon selo pi ma Tuki.
tenpo la ma Tuki li seli. tenpo seli la telo mute li lon ala. tenpo la ma Tuki li lete. tenpo lete la telo mute li lon. seli mute en lete mute li lon insa pi ma Tuki. seli lili en lete lili li lon selo pi ma Tuki.


==esun==
==pali==
[[Image:TurkishYTL.jpg|left|thumb|80px|mani Tuki|link=Special:FilePath/TurkishYTL.jpg]]
jan Tuki li kama jo e mani kepeken nasin ni: jan Tuki li pali e moku lon ma. jan Tuki li pali e ijo ante. jan ante li kama tawa ma Tuki li pana e mani ona tawa jan Tuki.
jan Tuki li kama jo e mani kepeken nasin ni: jan Tuki li pali e moku lon ma. jan Tuki li pali e ijo ante. jan ante li kama tawa ma Tuki li pana e mani ona tawa jan Tuki.


linja nanpa 61: linja nanpa 47:
jan mute li lon ma Tuki. tenpo mute la jan Tuki li lon. jan lili li tawa tomo sona. jan mute li ken sona kepeken lipu sitelen.
jan mute li lon ma Tuki. tenpo mute la jan Tuki li lon. jan lili li tawa tomo sona. jan mute li ken sona kepeken lipu sitelen.


jan mute pi ma Tuki li jan Tuki. taso jan ali pi ma Tuki li jan Tuki ala. [[kulupu jan Kusi|Kusi]] en [[kulupu jan Circassian|kulupu Circassian]] en [[kulupu jan Lomani|kulupu Lomani]] en [[kulupu jan Alapi|kulupu Alapi]] en [[kulupu jan Elena|kulupu Elena]] en [[jan Aja|kulupu Aja]] en [[kulupu jan Jejuta|kulupu Jejuta]] li lon ma Tuki.
jan mute pi ma Tuki li jan Tuki. taso jan ali pi ma Tuki li jan Tuki ala. [[jan Kurd]] en [[jan Circassian]] en [[jan Roma]] en [[jan Alapi]] en [[jan Elena]] en [[jan Aja]] en [[jan Juta]] li lon ma Tuki.


toki Tuki li toki lawa pi ma Tuki. taso jan li toki kepeken [[toki Alapi]] en [[toki Posan]] en toki Circassian en [[toki Kusi]] en [[toki Jutejepanja]] kin lon ma Tuki.
toki Tuki li toki lawa pi ma Tuki. taso jan li toki kepeken [[toki Alapi]] en toki Posan en toki Circassian en [[toki Kurd]] en toki Ladino kin lon ma Tuki.


jan mute mute pi ma Tuki li jan pi [[nasin sewi Isilan]]. nasin sewi lili pi ma Tuki li [[nasin sewi Ototo pi ma Elena]] li [[nasin sewi Alakelekan pi ma Aja]]<!--Armenian Apostolic--> li [[nasin sewi Ototo pi ma Sulija]] li [[nasin sewi Juta]] li [[nasin sewi Esisi]]<!--Yazidi-->. [[nasin pi sewi ala]] kin li lon ma Tuki.
jan mute mute pi ma Tuki li jan pi [[nasin sewi Silami]]. nasin sewi lili pi ma Tuki li [[nasin sewi Orthodox Elena]] li [[nasin sewi Apostolic Armenian]] li [[nasin sewi Syrian Orthodox]] li [[nasin sewi Juta]] li [[nasin sewi Yazidi]]. [[nasin Atheism]] kin li lon ma Tuki.


===musi===
==musi==
jan Tuki li pali e [[kalama musi]] e [[lipu sitelen]]. {{nimi ijo|[[jan Ojan Pamu]]|Orham Pamuk}} li jan suli pi sitelen toki tan ma Tuki.
jan Tuki li pali e [[kalama musi]] e [[lipu sitelen]]. [[jan Orhan Pamuk]] li pali e lipu sitelen pona.


tomo Tuki mute li tomo Pasileja Loma li tomo Osuman. tomo Tuki ante li lukin sama tomo pi ma ante.
tomo Tuki li pona lukin li [[tomo Byzantine]] li [[tomo Ottoman]]. tomo Tuki ante li lukin sama tomo pi ma ante.


[[sike noka|musi sike noka]] li pona mute tawa jan Tuki mute. [[musi pi sike poki]] en [[musi pi tawa wawa pi tomo tawa]] li pona lili tawa jan Tuki. musi pi tenpo Osuman lon ma Tuki li {{nimi ijo|[[musi Jali Kulese]]|Yağlı Güreş}}.
[[sike noka|musi sike noka]] li pona mute tawa jan Tuki mute. [[musi Basketball]] en [[musi Auto Racing]] li pona lili tawa jan Tuki. musi pi tenpo Ottoman lon ma Tuki li [[musi Yağlı Güreş]] (musi utala).


==lipu ante==
==lipu ante==
linja nanpa 80: linja nanpa 66:
{{ma Asija}}
{{ma Asija}}


{{DEFAULTSORT:Tuki}}
[[Category:ma Asija|Tuki]]
[[kulupu:ma Tuki| ]]
[[Category:ma Elopa|Tuki]]
[[kulupu:ma Asija pi pini suno]]
[[kulupu:ma Asija]]
[[kulupu:ma Elopa]]
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]]
o sona e ni: lipu Wikipesija la lipu lawa "o toki e nimi mi. o pana sama." (toki Inli: Creative Commons Attribution-ShareAlike (CC BY-SA)) nanpa 4.0 en lipu lawa CC BY-SA nanpa 3.0 li lawa e ken pi sama toki. (toki pona la ona li lon.) jan li ken ante e toki sina, li ken pana e ona tawa jan ante. sina wile ala e ni la, o sitelen ala lon lipu ni. kin la sina toki e ni: toki sina ni li tan sina taso, anu tan lipu pi ken ale. jan ante li wile ala la, o pana ala e toki ona tawa lipu ni!
o ala mi sona ala e ante (ona li open e lupa sin)

lipu ni li kepeken lipu kipisi ni:

tan https://wikipesija.org/wiki/ma_Tuki