sina ante e lipu "tawa anpa"

[[kama tawa]] ala li tawa e ijo la, ona li '''tawa anpa'''.

ma la, ijo ali li tawa anpa. ni li tan ni: [[suli]] ale li wile tawa [[suli]] ale.

ijo li tawa anpa la, ona li pilin ala e [[wile tawa]].

<gallery>
ijo:Falling apple crop.jpg|thumb|kili li tawa anpa.
ijo:720th_STG.jpg|jan utala li tawa anpa.
</gallery>

==toki pi jan Kalilejo Kalili==

[[jan Alitotele]] la, ijo pi suli mute li tawa anpa mute. ijo pi suli lili li tawa anpa lili.
[[jan Kalilejo Kalili]] li kama sona e ni: ijo ale li tawa anpa lon tenpo sama. 

ijo pi suli mute li [[wile tawa]] mute. taso, ijo pi suli mute li [[wile awen]] mute kin. nasin tu ni li weka e nasin ante.

<gallery>
ijo:Pisa experiment.png|jan Kalilejo li pana e sike tu tan [[tomo nasa pi ma tomo Pisa]]. sike wan li suli mute. sike ante li suli lili. taso, sike tu li tawa anpa lon tenpo sama.
ijo:Apollo 15 feather and hammer drop.ogv|ijo li tawa anpa lon tenpo sama.
</gallery>

==toki pi jan Isa Nuton==
[[ijo:NewtonsLawOfUniversalGravitation.svg|thumb]]

[[jan Isa Nuton]] li toki e nasin pi tawa anpa. jan Isa Nuton li kama sona e ni: tawa mun en tawa anpa pi ijo li nasin sama.

toki pi jan Isa Nuton la, tawa anpa li {{nimi ijo|[[wile tawa]]|force}}. suli ale li wile tawa suli ale ante. suli li suli mute la, wawa ni li suli. ni la, ijo li tawa [[ma]]. taso, ijo li tawa mute la, ijo li tawa lon sike pi ijo pi suli mute. [[ma]] li tawa lon sike [[suno]]. [[mun Luna]] li tawa lon sike ma.
<gallery>
Newton_Cannon.svg|ilo li weka wawa e sike lon nasin. sike li tawa mute la, ona li tawa lon sike ma.
</gallery>

==toki pi jan Ape Ansan==
[[ijo:spacetime lattice analogy.svg|thumb|ma li ante e {{nimi ijo|len tenpo kon|spacetime}}.]]
jan Isa Nuton la, [[jan Ape Ansan]] li toki e nasin ante pi tawa anpa. toki pi jan Ape Asan la, suli li ante e {{nimi ijo|len tenpo kon|spacetime}}. ijo li lon poka suli la, tenpo li tawa lili. {{nimi ijo|kon|space}} lon poka suli li kama lili. ni la, [[nasin]] pi tawa ijo li ante lon poka suli. 
===lupa pimeja===
{{nimi ijo|lupa pimeja|black hole}} li jo e wawa suli pi tawa anpa. [[suno]] lon poka mute pi lupa pimeja li ken ala weka. suno li ken ala weka la, ona li pimeja lukin. suno li tawa lon poka pi lupa pimeja la, suno li ante e nasin ona.

lupa pimeja li ante e nasin suno taso ala. ona li ante e tawa tenpo kin. tan weka la, tenpo li pini lon selo pi lupa pimeja.
[[ijo:Black hole lensing web.gif|thumb|suno li ante e nasin ona. (pali tan ilo sona)]]
[[ijo:BBH gravitational lensing of gw150914.webm|thumb|298x298px|lupa pimeja tu li kama wan (pali tan ilo sona)]]
{{nimi ijo|selo pi lupa pimeja|event horizon}} la, jan li ken ala lukin e insa. ala li ken weka tan insa pi selo pi lupa pimeja.

<gallery>
Black hole - Messier 87 crop max res.jpg|sitelen nanpa wan pi lupa pimeja
Black hole details.svg|sitelen sona pi lupa pimeja
</gallery>

[[kulupu:sona tawa]]