lipu "tawa anpa" la tenpo tu la ante li ni
(→nasin) |
|||
| linja nanpa 13: | linja nanpa 13: | ||
</gallery> | </gallery> | ||
== | ==toki pi jan Isa Nuton== | ||
[[ijo:NewtonsLawOfUniversalGravitation.svg|thumb]] | [[ijo:NewtonsLawOfUniversalGravitation.svg|thumb]] | ||
suli ale li wile tawa suli ale ante. suli li suli mute la, wawa ni li suli. ni la, ijo li tawa [[ma]] | |||
[[jan Isa Nuton]] li toki e nasin pi tawa anpa. jan Isa Nuton li kama sona e ni: tawa mun en tawa anpa pi ijo li nasin sama. | |||
toki pi jan Isa Nuton la, tawa anpa li {{nimi ijo|[[kama tawa]]|force}}. suli ale li wile tawa suli ale ante. suli li suli mute la, wawa ni li suli. ni la, ijo li tawa [[ma]]. taso, ijo li tawa mute la, ijo li tawa lon sike pi ijo pi suli mute. [[ma]] li tawa lon sike [[suno]]. [[mun Luna]] li tawa lon sike ma. | |||
<gallery> | <gallery> | ||
Newton_Cannon.svg|ilo li weka wawa e sike lon nasin. sike li tawa mute la, ona li tawa lon sike ma. | Newton_Cannon.svg|ilo li weka wawa e sike lon nasin. sike li tawa mute la, ona li tawa lon sike ma. | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==toki pi jan Ape Ansan== | |||
[[ijo:pacetime lattice analogy.svg|thumb|ma li ante e len tenpo kon]] | |||
jan Isa Nuton la, [[jan Ape Ansan]] li toki e nasin ante pi tawa anpa. toki pi jan Ape Asan la, suli li ante e {{nimi ijo|len tenpo kon|spacetime}}. ijo li lon poka suli la, tenpo li tawa lili. {{nimi ijo|kon|space}} lon poka suli li kama lili. | |||
==lupa pimeja== | ==lupa pimeja== | ||
{{nimi ijo|lupa pimeja|black hole}} li jo e wawa wile suli. [[suno]] lon poka mute pi lupa pimeja li ken ala weka. suno li ken ala weka la, ona li pimeja lukin. | {{nimi ijo|lupa pimeja|black hole}} li jo e wawa wile suli. [[suno]] lon poka mute pi lupa pimeja li ken ala weka. suno li ken ala weka la, ona li pimeja lukin. | ||
Revision as of 2021-11-22T18:09:12
kama tawa ala li tawa e ijo la, ona li tawa anpa.
ma la, ijo ali li tawa anpa. ni li tan ni: suli ale li wile tawa suli ale.
ijo li tawa anpa la, ona li pilin ala e ante tawa.
jan Kalilejo Kalili li kama sona e ni: ijo ale li tawa anpa lon tenpo sama.
kili li tawa anpa.
jan utala li tawa anpa.
ijo li ken tawa anpa lon mun.
toki pi jan Isa Nuton
jan Isa Nuton li toki e nasin pi tawa anpa. jan Isa Nuton li kama sona e ni: tawa mun en tawa anpa pi ijo li nasin sama.
toki pi jan Isa Nuton la, tawa anpa li kama tawa (force). suli ale li wile tawa suli ale ante. suli li suli mute la, wawa ni li suli. ni la, ijo li tawa ma. taso, ijo li tawa mute la, ijo li tawa lon sike pi ijo pi suli mute. ma li tawa lon sike suno. mun Luna li tawa lon sike ma.
ilo li weka wawa e sike lon nasin. sike li tawa mute la, ona li tawa lon sike ma.
toki pi jan Ape Ansan
jan Isa Nuton la, jan Ape Ansan li toki e nasin ante pi tawa anpa. toki pi jan Ape Asan la, suli li ante e len tenpo kon (spacetime). ijo li lon poka suli la, tenpo li tawa lili. kon (space) lon poka suli li kama lili.
lupa pimeja
lupa pimeja (black hole) li jo e wawa wile suli. suno lon poka mute pi lupa pimeja li ken ala weka. suno li ken ala weka la, ona li pimeja lukin.
selo pi lupa pimeja (event horizon) la, jan li ken ala lukin e insa.
sitelen nanpa wan pi lupa pimeja
sitelen sona pi lupa pimeja
