sina ante e lipu "telo suli Paka"

Jump to navigation Jump to search
Warning: You are not logged in. Your IP address will be publicly visible if you make any edits. If you log in or create an account, your edits will be attributed to your username, along with other benefits.

The edit can be undone. Please check the comparison below to verify that this is what you want to do, and then publish the changes below to finish undoing the edit.

Latest revision Your text
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
[[sitelen:Мыс_Лударь,_17_июня_2013_года.jpg|alt=|thumb|250x250px|sitelen pi telo suli Paka]]
[[ijo:Мыс_Лударь,_17_июня_2013_года.jpg|alt=|thumb|252x252px|sitelen pi sike telo Pakal]]
{{nimi ijo|'''telo suli Paka'''|Байка́л|toki Lusi||ipa=|2b=Байгал далай|3b=toki Pula (ma Lusi)}} li [[telo suli]] lon [[ma Sipi]] lon [[ma Lusi]]. suli anpa ona li nanpa wan. suli ale ona li nanpa luka tu lon [[ma|ma ali]]<ref>{{tan sona|tan="Large Lakes of the World"|linja=https://www.factmonster.com/world/geography/large-lakes-world|kulupu toki=FactMonster|toki tan=toki Inli}}</ref>. ona li lon [[ma Asija]]. [[ma Iku]] pi ma Lusi en [[ma Pula]] pi ma Lusi li lon poka ona.
{{nimi ijo|'''sike telo Pakal'''|Байкал|toki Lusi||ipa=|2b=Байгал далай|3b=toki Pula (ma Lusi)}} li [[sike telo]] lon ma [[poka suno#poka pini pi open suno|pini pi open suno]] pi [[ma Sipil]]. nasin tawa anpa pi sike telo la, ona li nanpa wan. suli la, ona li nanpa luka tu lon [[ma|ma ali]]. ona li lon [[ma Asija]]. [[ma Iku]] en [[ma Pula]] li lon poka ona.
== sona ==
[[ijo:Ruchey_vpadayuschij_v_Bajkal_01.jpg|alt=|left|thumb|188x188px|nasin telo lili li oana e telo tawa sike telo Pakal]]
[[sitelen:Baikal.A2001296.0420.250m-NASA.jpg|left|thumb|154x154px|sitelen pi telo suli Paka tan sewi]]
nasin telo  544 anu  1123 li pana e telo tawa ona.
sina lukin e telo suli ni tan sewi la, ona li sama linja pi suli mute. linja ona li [[suli Mete]] 636 000. poka ona li suli Mete 79 000. mute la suli anpa ona li lon poka pi suli Mete 744. suli mute la suli anpa ona li suli Mete 1 642. suli anpa ni la ona li nanpa wan tawa telo suli ante.<ref name=":0">{{tan sona|tan="Байкал"|linja=https://bigenc.ru/c/baikal-ed3308|jan=jan Шапоренко С. И. en jan Шимараев М. Н.|kulupu toki="Большая российская энциклопедия: научно-образовательный портал"|tenpo=tenpo suno 31, tenpo mun 3, tenpo sike 2023|toki tan=toki Lusi}}</ref> 
[[ijo:Olkhon_2014-06-13_10-25-47_IMG_6933-47-2-2_(32730479665).jpg|alt=|thumb|300x300px|[[ma Olkan]]]]
ona li jo e ma 27 lon telo . ma lon telo ona suli li [[ma Olkan]].


nasin telo 544 anu nasin telo 1 123 li pana e telo tawa sike telo Paka<ref>{{tan sona|tan="Байкал в вопросах и ответах"|linja=https://www.google.ru/books/edition/%D0%91%D0%B0%D0%B9%D0%BA%D0%B0%D0%BB_%D0%B2_%D0%B2%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B0%D1%85_%D0%B8_%D0%BE%D1%82/dW0KAQAAIAAJ?hl=ru&gbpv=0&bsq=%D0%91%D0%B0%D0%B9%D0%BA%D0%B0%D0%BB%20%D0%B2%20%D0%B2%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B0%D1%85%20%D0%B8%20%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%85|jan=jan Григорий Иванович Галазий|kipisi=56|kulupu toki="Восточно-Сибирское книжное изд-во"|tenpo=tenpo sike 1987|toki tan=toki Lusi}}</ref>. ona li jo e ma 22 lon telo. ma lon telo suli pi ona li {{nimi ijo|[[ma telo Akon]]|Ольхо́н|toki Lusi}}<ref name=":0" />.{{ike|seme}} jan li ken moku e telo pi telo suli Paka. telo pi telo suli Paka li lete li lukin.{{ike|ona li lukin e seme}} ona li kama [[lete#kiwen lete|telo kiwen]] lon [[tenpo lete]].
jan sona mute li pilin e ni: telo suli Paka li tan tenpo sike weka 25 000 000―75 000 000. taso jan sona ante li pilin e ni: telo suli Paka li tan tenpo sike weka 110 000―78 000<ref>{{tan sona|tan="Возраст Байкала"|linja=https://cyberleninka.ru/article/n/vozrast-baykala-1|jan=jan Лопатин Д. В. en jan Томилов Б. В.|kulupu toki="Вестник СПбГУ. Науки о Земле"|tenpo=tenpo sike 2004|toki tan=toki Lusi}}</ref>.
[[kasi]] 1 100 li lon telo pi telo suli Paka. [[soweli]] 2 595 li lon telo ona. [[kala]] 61 li lon telo ona<ref name=":0" />.{{ike|nanpa ni li pana ala e sona pona}}
== ma en awen ==
[[sitelen:Bajkalsjöns strand 2006. Skräp på stranden.jpg|thumb|225x225px|[[jaki]] jan li lon ma lon poka pi telo suli Paka]]
[[sitelen:Baikal-seal 4747-pho.jpg|left|thumb|216x216px|soweli kala pi telo suli Paka]]
{{nimi ijo|[[ma tomo Sewelopaka]]|Северобайка́льск|toki Lusi}} en {{nimi ijo|[[ma tomo Sutana]]|Слюдя́нка|toki Lusi}} en {{nimi ijo|[[ma tomo Paka]]|Байка́льск|toki Lusi}} en ma tomo ante mute li lon poka pi telo suli Paka.
tenpo pini la, ma tomo en tomo pali en ante li ike tawa telo suli Paka<ref name=":0" />. tenpo sike nanpa 1996 la, [[kulupu UNESCO]] li awen e ona<ref>{{tan sona|tan="Lake Baikal"|linja=https://whc.unesco.org/en/list/754|kulupu toki=whc.unesco.org|toki tan=toki Inli}}</ref>. tenpo sike nanpa 1999 la, ma Lusi li awen e ona<ref name=":0" />. taso ike li lon telo ona lon tenpo ni. soweli li kama moli tan ni<ref>{{tan sona|tan="Экологическая ситуация на Байкале – как сохранить жемчужину Сибири"|linja=https://ria.ru/20220902/baykal-1813922744.html|jan=jan Юлия Чичерина|kulupu toki="РИА Новости"|tenpo=tenpo suno 2, tenpo mun 9, tenpo sike 2022|toki tan=toki Lusi}}</ref>. jan li alasa e soweli kala e kala pi telo suli Paka. ni li ken ala<ref>{{tan sona|tan="Байкал в сетях браконьеров"|linja=https://archive.ph/20120911193226/www.rgo.ru/2010/07/bajkal-v-setyax-brakonerov/|jan=jan Наталья Первова|kulupu toki="Русское географическое общество"|toki tan=toki Lusi}}</ref>.
telo suli Paka li pona tawa jan. jan li tawa ona tan ni: jan li wile musi<ref name=":0" />.
== tenpo pini ==
tenpo sike weka 12 000 la, jan li lon ma lon poka pi telo suli Paka. ona li sitelen lon kiwen li alasa e kala. tenpo sike weka 4 000 la, ona li pali e ilo kiwen<ref>{{tan sona|tan="Байкал. Истории сибирской старины"|jan=jan Станислав Гольдфарб|kipisi=7—9|kulupu toki="Издательские решения"|tenpo=tenpo sike 2019|toki tan=toki Lusi}}</ref>. [[tenpo sike ali]] nanpa 18{{ike|tenpo sike ali li seme}} la, jan Lusi li kama tawa telo suli Paka. jan sona mute li pali e [[sitelen ma]] ona li sona e ona<ref name=":0" />.
== tan sona ==
<references />
{{lipu pona}}
[[kulupu:lipu pona]]
[[kulupu:ma Lusi]]
[[kulupu:ma Lusi]]
[[kulupu:telo suli]]
[[kulupu:sike telo]]
o sona e ni: lipu Wikipesija la lipu lawa "o toki e nimi mi. o pana sama." (toki Inli: Creative Commons Attribution-ShareAlike (CC BY-SA)) nanpa 4.0 en lipu lawa CC BY-SA nanpa 3.0 li lawa e ken pi sama toki. (toki pona la ona li lon.) jan li ken ante e toki sina, li ken pana e ona tawa jan ante. sina wile ala e ni la, o sitelen ala lon lipu ni. kin la sina toki e ni: toki sina ni li tan sina taso, anu tan lipu pi ken ale. jan ante li wile ala la, o pana ala e toki ona tawa lipu ni!
o ala mi sona ala e ante (ona li open e lupa sin)