telo suli Paka
telo suli sike Paka (toki Lusi: Байка́л, toki Pula (ma Lusi): Байгал далай) li telo suli sike lon ma pini pi open suno pi ma Sipil pi ma Lusi. nasin tawa anpa pi sike telo la, ona li nanpa wan. suli la, ona li nanpa luka tu lon ma ali[1]. ona li lon ma Asija. ma Iku en ma Pula li lon poka ona.
telo suli sike Paka
linja pi telo suli sike Pakali li 636 linja Kilometu. linja poka ona li 79 linja Kilometu en lili. suli ona li 31 700 linja Kilometu suli linja Kilometu (linja Kilometu²). nasin tawa anpa meso ona li 744 linja Metu. nasin tawa anpa suli ona li 1642 linja Metu. nasin tawa anpa ona pi sike telo la, ona li nanpa wan[2].
nasin telo 544 anu 1123 li pana e telo tawa sike telo Paka[3]. ona li jo e 22 ma lon telo. ma lon telo suli pi ona li ma telo Akon (toki Lusi: Ольхо́н)[2]. jan li ken moku e telo pi telo suli sike Paka. telo pi telo suli sike Paka li lete li lukin. ona li kama telo kiwen lon tenpo lete.
jan sona mute li pilin e ni: telo suli sike Paka tan tenpo sike weka 25,000,000―75,000,000. taso jan sona ante li pilin e ni: telo suli sike Paka tan tenpo sike weka 110,000―78,000[4].
1100 kasi li lon telo pi telo suli sike Paka. 2595 soweli li lon telo ona. 61 kala li lon telo ona[2].
ma en awen
ma tomo mute li lon ma poka pi telo suli sike Paka. ma tomo suli: ma tomo Sewelopaka (toki Lusi: Северобайка́льск) en ma tomo Sutana (toki Lusi: Слюдя́нка) en ma tomo Paka (toki Lusi: Байка́льск) en ante.
tenpo pini la, ma tomo en tomo pali en ante li ike tawa telo suli sike Paka[2]. tenpo sike 1996 la, kulupu UNESCO li awen e ona[5]. tenpo sike 1999 la, ma Lusi li awen e ona[2]. taso ike li lon telo ona lon tenpo ni. soweli li kama moli tan ni[6]. jan li alasa e soweli kala e kala pi telo suli sike Paka. ni li ken ala[7].
telo suli sike Paka li pona tawa jan. jan li tawa lon ona tan ni: jan li wile e musi[2].
tenpo pini
tenpo sike weka 12,000 la, jan li lon ma lon poka pi telo suli sike Paka. ona li sitelen lon kiwen li alasa e kala. tenpo sike weka 4,000 la, ona li pali e ilo pi kiwen[8]. tenpo sike ali nanpa 18 la, jan Lusil li kama tawa telo suli sike Paka. jan sona mute li pali e sitelen ma pi ona li sona e ona[2].
tan sona
- ↑ ni li tan "Large Lakes of the World" lon FactMonster.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 jan Шапоренко С. И. en jan Шимараев М. Н. li toki e ni lon "Байкал" lon "Большая российская энциклопедия: научно-образовательный портал" lon tenpo tenpo suno 31, tenpo mun 3, tenpo sike 2023.
- ↑ jan Григорий Иванович Галазий li toki e ni lon kipisi nanpa 56 pi "Байкал в вопросах и ответах" lon "Восточно-Сибирское книжное изд-во" lon tenpo tenpo sike 1987.
- ↑ jan Лопатин Д. В. en jan Томилов Б. В. li toki e ni lon "Возраст Байкала" lon "Вестник СПбГУ. Науки о Земле" lon tenpo tenpo sike 2004.
- ↑ ni li tan "Lake Baikal" lon whc.unesco.org.
- ↑ jan Юлия Чичерина li toki e ni lon "Экологическая ситуация на Байкале – как сохранить жемчужину Сибири" lon "РИА Новости" lon tenpo tenpo suno 2, tenpo mun 9, tenpo sike 2022.
- ↑ jan Наталья Первова li toki e ni lon "Байкал в сетях браконьеров" lon "Русское географическое общество".
- ↑ jan Станислав Гольдфарб li toki e ni lon kipisi nanpa 7—9 pi "Байкал. Истории сибирской старины" lon "Издательские решения" lon tenpo tenpo sike 2019.
|
lipu ni li lipu pona. |