lipu "kule" la tenpo tu la ante li ni

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
VisualWikitext
No edit summary
(nimi tu li wile pini kama toki Toki Pona. Mi wile pali nimi lipu anu seme?)
 
(23 intermediate revisions by 11 users not shown)
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
'''kule''' li ante. ijo tu li ante la, kule ona li ante. tenpo mute la, kule li ante lukin. taso ona li ken lon jan li ken lon pilin li ken kon mute ante. laso en jelo en loje li kule li kule lukin. jan pi mute lili la, meli en mije en tonsi li kule kin li kule kon jan.  
{{kon ante|kule lukin|kule jan|[[kulupu kule]]}}
[[File:Color_mixture.svg|thumb|180px|kule ko la loje en jelo en laso li kama pimeja.|alt=]]
[[sitelen:AdditiveColorMixing.svg|thumb|180x180px|suno la kule ale wan li walo.]]
'''kule''' li [[pilin]] [[lukin]] tan [[suno]]. [[nena linja|linja nena]] pi [[linja suno|wawa suno]] li ante la ona li ante kule tawa lukin. [[loje]] en [[jelo]] en [[laso]] li kule suli.
[[sitelen:Spectre detail.png|thumb|nena linja pi suno laso li lili. nena linja pi suno loje li suli.]]
kule li ante tawa soweli ante. sama la jan li kulupu ante e kule lon toki ona.


=== kule lukin ===
== wawa suno ==
kule lukin li kama tan suno. suno li suno e ijo la, ijo li kama insa e suno li weka e suno ante. suno pi kama insa li seli e ijo li wawa e ijo. suno weka tan ijo li kule. suno li lon ala la, kule ala li lon.
jan sona li kulupu e wawa suno kepeken suli pi nena ona. ante pi suli nena li tan ante pi [[wawa]] ona. nena li suli mute anu lili mute la jan li ken ala lukin e ona. suno mute li pana e linja suno mute pi suli nena ante.


suno walo li jo e kule ale li ken kama e loje e laso e jelo e kule ale. suno pi kule wan li ken taso kule e ijo pi kule ni. ni la, ijo ale li kule ni.
suno walo li jo e kule ale. jan li wan e suno kule ale la suno walo li kama lon. ko kule li ante. ko pimeja li jo e [[ko kule]] ale. jan li wan e ko kule ale la ko pimeja li kama lon.


jan li lukin wawa e suno la, ona li ijo lili pi mute suli. ijo lili ale ni li sama telo suli lon insa ona. jan li lukin e telo la, ona li kama suli li kama lili li kama suli li kama lili. ijo lili suno li sama. tenpo pi ijo lili ni li kama e kule ante. tenpo ona li suli la, laso telo li lon. tenpo ona li lili la, loje li lon. tenpo ona li lon insa pi ona tu la, jelo li lon. tenpo pi ijo suno lili li lon insa pi tenpo laso (telo) pi tenpo jelo la, laso kasi li lon. tenpo li lon insa pi tenpo jelo pi tenpo loje la, jelo pi weka suno li lon.
=== kule ijo ===
sijelo ijo li ante la ijo li ante kule tawa lukin. kule ijo li tan kule suno lon selo ona. ijo li awen lili e suno li pana e suno ante pi kule ona. suno awen li kama [[seli]].


==== nasin pi kule lukin ====
== sona kule ==
jan sona mute li sitelen e ijo kule. taso tenpo nanpa wan la {{nimi ijo|[[jan Isa Nuton]]|Isaac Newton|toki Inli||ipa=}} li kama sona e ni: kule li tan suno.
[[kulupu:kule]]
[[kulupu:sona kule]]
[[kulupu:nasin sona]]


[[ijo:Rendered_Spectrum.png|thumb|sitelen ni li pana e ni: wawa suno pi suli palisa seme li pali e kule seme?]]
==nimi kule==


ijo li pana e wawa suno la, ona li jo e kule. ijo li ken pana e wawa suno tan ona. [[suno]] en [[ilo suno]] en ilo lipu pi [[ilo sona]] li pana e wawa suno tan ona. ante la, ijo li ken pana e wawa suno tan ijo ante. suno anu ilo suno li pana e wawa suno tawa ijo la, ijo li pana e wan pi wawa suno tawa poka ona. ijo mute li jo e kule tan ni.
kama sona pi tenpo sike 1969 "Basic Color Terms: Their Universality and Evolution" la, jan Pen Pelin en jan Palu Ke li toki e ni: lon nasin pi kule lawa seme la nimi kule li kama nimi lon tenpo seme.


[[ijo:Cones_SMJ2_E.svg|thumb|lukin jan li jo e ijo lili mute pi pilin kule. ante tu wan ona li lon. ijo pi nasin "S" li pona tawa laso. ijo pi nasin "M" li pona tawa laso kasi en jelo. ijo pi nasin "L" li pona tawa loje en jelo. ijo ale ni la, jan li ken sona e kule ijo.]]
toki ali li jo e nimi tawa walo, e nimi tawa pimeja.
lukin jan li lukin e wawa suno la, ona li ken lukin e kule ona.


wawa suno ale li jo e "ante tenpo". wawa suno li lili mute anu suli mute la, jan li ken ala lukin e ona. ona li pana ala e kule. taso, wawa suno li jo e ante tenpo pona la, ona li ken pana e kule.
tenpo kama la, toki li jo e nimi tawa loje. tenpo kama la, nimi li tawa jelo anu peta/laso kasi.
 
toki li jo e nimi 6 pi kule lawa la ni li nimi kule: pimeja, walo, laso, peta/laso kasi, laso telo, jelo.


[[ijo:AdditiveColor.svg|thumb|wawa suno pi kule mute li lon ma wan, ona li pana e kule sin. "R" li loje, "G" li laso kasi, "B" li laso sewi.]]
toki li jo e nimi 12 pi kule lawa la ni li nimi kule: pimeja, pimeja walo, unu loje/loje walo, loje, loje jelo, jelo, peta/laso kasi, laso telo, unu/laso loje, kapesi ma/kule ma, laso sewi.


* wawa suno pi ante tenpo suli li jo e kule loje.
toki Inli la "laso telo" en "laso sewi" li kule sama, taso toki Italija en toki Lusi la kule ni li ante.
* wawa suno pi ante tenpo ni: ona li suli ala, li lili ala. ona li jo e kule jelo.
* wawa suno pi ante tenpo lili li jo e kule laso.
* wawa suno ala li lon, kule li pimeja taso. wawa suno lili li lon, kule ona li pimeja.
 
sin la, wawa suno pi kule mute li ken lon ma wan. kule ona li ante.
 
* wawa suno loje en wawa suno pi laso kasi li pali e kule jelo.
* wawa suno loje en wawa suno pi laso sewi li pali e kule laso loje ''(nimi ante: {{nimi|unu}})''
* wawa suno laso kasi en wawa suno pi laso sewi li pali e kule laso sin.
* wawa suno loje en wawa suno laso kasi en wawa suno laso sewi li pana e kule walo.

Latest revision as of 2023-05-21T22:45:00

lipu ni li toki lon kule lukin. sina wile sona lon kule jan la, o lukin e lipu ni: kulupu kule.
kule ko la loje en jelo en laso li kama pimeja.
suno la kule ale wan li walo.

kule li pilin lukin tan suno. linja nena pi wawa suno li ante la ona li ante kule tawa lukin. loje en jelo en laso li kule suli.

nena linja pi suno laso li lili. nena linja pi suno loje li suli.

kule li ante tawa soweli ante. sama la jan li kulupu ante e kule lon toki ona.

wawa suno[o ante | o ante e toki ilo]

jan sona li kulupu e wawa suno kepeken suli pi nena ona. ante pi suli nena li tan ante pi wawa ona. nena li suli mute anu lili mute la jan li ken ala lukin e ona. suno mute li pana e linja suno mute pi suli nena ante.

suno walo li jo e kule ale. jan li wan e suno kule ale la suno walo li kama lon. ko kule li ante. ko pimeja li jo e ko kule ale. jan li wan e ko kule ale la ko pimeja li kama lon.

kule ijo[o ante | o ante e toki ilo]

sijelo ijo li ante la ijo li ante kule tawa lukin. kule ijo li tan kule suno lon selo ona. ijo li awen lili e suno li pana e suno ante pi kule ona. suno awen li kama seli.

sona kule[o ante | o ante e toki ilo]

jan sona mute li sitelen e ijo kule. taso tenpo nanpa wan la jan Isa Nuton (toki Inli: Isaac Newton) li kama sona e ni: kule li tan suno.

nimi kule[o ante | o ante e toki ilo]

kama sona pi tenpo sike 1969 "Basic Color Terms: Their Universality and Evolution" la, jan Pen Pelin en jan Palu Ke li toki e ni: lon nasin pi kule lawa seme la nimi kule li kama nimi lon tenpo seme.

toki ali li jo e nimi tawa walo, e nimi tawa pimeja.

tenpo kama la, toki li jo e nimi tawa loje. tenpo kama la, nimi li tawa jelo anu peta/laso kasi.

toki li jo e nimi 6 pi kule lawa la ni li nimi kule: pimeja, walo, laso, peta/laso kasi, laso telo, jelo.

toki li jo e nimi 12 pi kule lawa la ni li nimi kule: pimeja, pimeja walo, unu loje/loje walo, loje, loje jelo, jelo, peta/laso kasi, laso telo, unu/laso loje, kapesi ma/kule ma, laso sewi.

toki Inli la "laso telo" en "laso sewi" li kule sama, taso toki Italija en toki Lusi la kule ni li ante.

tan https://wikipesija.org/index.php?title=kule&oldid=30813