lipu "kulupu wan Si" la tenpo tu la ante li ni

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
(→‎wan: weka e pini sike pi namako ike)
Tags: Mobile edit Mobile web edit Advanced mobile edit
(The translation for “hecto-“ was given as “Heto”, but H isn’t a letter in toki pona.)
Tags: Visual edit Mobile edit Mobile web edit
 
(7 intermediate revisions by 2 users not shown)
linja nanpa 6: linja nanpa 6:
== wan ==
== wan ==
kulupu wan Si li jo e wan noka ni:<ref>https://www.bipm.org/en/measurement-units/si-base-units</ref>
kulupu wan Si li jo e wan noka ni:<ref>https://www.bipm.org/en/measurement-units/si-base-units</ref>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable" style="max-width: 60em;"
! nimi lon toki pona !! nimi lon toki Kanse !! suli kepeken nasin sin<ref>https://www.bipm.org/en/si-base-units</ref> !! suli kepeken nasin majuna<ref>https://www.bipm.org/en/history-si</ref>
! nimi !! suli kepeken nasin sin<ref>https://www.bipm.org/en/si-base-units</ref> !! suli kepeken nasin majuna<ref>https://www.bipm.org/en/history-si</ref>
|-
|-
| tenpo Sekon || ''seconde'' /sə.ɡɔ̃d/
| style="white-space: nowrap;" | {{nimi ijo|[[tenpo Sekon]]|seconde|ipa=sə.ɡɔ̃d}}
| tenpo Sekon wan la, [[wan ijo Atomo]] pi wan Poton 55 pi wan Eleton 133 li tawa lili pi mute 9 192 631 770.
| tenpo Sekon wan la, [[wan ijo Atomo]] pi wan Poton 55 pi wan Eleton 133 li tawa lili pi mute {{walo nanpa|9|192|631|770}}.
| tenpo suno wan li jo e tenpo suli 24. tenpo suli li jo e tenpo lili 60. tenpo lili li jo e tenpo Sekon 60.
| tenpo suno wan li jo e tenpo suli 24. tenpo suli li jo e tenpo lili 60. tenpo lili li jo e tenpo Sekon 60.
|-
|-
| linja Metu || ''mètre'' /mɛtʁ/
| style="white-space: nowrap;" | {{nimi ijo|[[linja Metu]]|mètre|ipa=mɛtʁ}}
| tenpo Sekon wan la, suno li tawa lon linja Metu 299 792 458.
| tenpo Sekon wan la, suno li tawa lon linja Metu {{walo nanpa|299|792|458}}.
| tenpo pini la, kulupu BIPM li jo e linja kiwen. suli pi linja Metu li suli ona.
| tenpo pini la, kulupu BIPM li jo e linja kiwen. suli pi linja Metu li suli ona.
|-
|-
| suli Kilokan || ''kilogramme'' /ki.lɔ.ɡʁam/
| style="white-space: nowrap;" | {{nimi ijo|[[suli Kilokan]]|kilogramme|ipa=ki.lɔ.ɡʁam}}
| [o pali]
| [o pali]
| tenpo pini la, kulupu BIPM li jo e kiwen. suli Kilokan li suli ona. tenpo pini suli la, leko li jo e telo la, ona li lon poka pi kama kiwen la, poka ale ona li linja Metu wan la, ona li jo e suli Kilokan 1000.
| tenpo pini la, kulupu BIPM li jo e kiwen. suli Kilokan li suli ona. tenpo pini suli la, leko li jo e telo la, ona li lon poka pi kama kiwen la, poka ale ona li linja Metu wan la, ona li jo e suli Kilokan 1000.
|-
|-
| wawa Anpe || ''ampère'' /ɑ̃.pɛʁ/
| style="white-space: nowrap;" | {{nimi ijo|wawa Anpe|ampère|ipa=ɑ̃.pɛʁ}}
| [o pali]
| [o pali]
| [o pali]
| [o pali]
|-
|-
| seli Keluwen || ''kelvin'' /kɛl.vɛ̃/
| style="white-space: nowrap;" | {{nimi ijo|[[seli Keluwen]]|kelvin|ipa=kɛl.vɛ̃}}
|| [o pali]
| [o pali]
|| telo li lon poka pi kama kiwen la, seli ona li seli Keluwen 273.16. telo li lon poka pi kama seli pini la, seli ona li seli Keluwen 373.16. ona li sama [[nasin seli Sesijo]], taso ona li tawa sewi, tawa ni: seli Keluwen 0 li lete pini.
| telo li lon poka pi kama kiwen la, seli ona li seli Keluwen 273.16. telo li lon poka pi kama seli pini la, seli ona li seli Keluwen 373.16. ona li sama [[nasin seli Sesijo]], taso ona li tawa sewi, tawa ni: seli Keluwen 0 li lete pini.
|-
|-
| mute Mole || ''mole'' /mɔl/
| style="white-space: nowrap;" | {{nimi ijo|mute Mole|mole|ipa=mɔl}}
|colspan="2"| ijo pi mute Mole li ijo 602 214 072 000 000 000 000 000.
| colspan="2" style="text-align: center;" | ijo pi mute Mole li ijo {{walo nanpa|602|214|072|000|000|000|000|000}}.
|-
|-
| suno Kantela || ''candela'' /kɑ̃.de.la/
| style="white-space: nowrap;" | {{nimi ijo|suno Kantela|candela|ipa=kɑ̃.de.la}}
| [o pali]
| [o pali]
| [o pali]
| [o pali]
linja nanpa 42: linja nanpa 42:


== wan mute ==
== wan mute ==
kulupu wan Si li pana e nimi ni: ona li mute e wan. linja Kilometu li linja Metu 1000. ona li ni:<ref>https://www.bipm.org/en/measurement-units/si-prefixes</ref>
kulupu wan Si li pana e nimi ni: ona li mute e wan. nimi ona li tan [[toki Elena]]. wan noka la, suli Kilokan taso li kepeken mama e ona, li ken kama suli Kan 1000. wan mute li ni:<ref>https://www.bipm.org/en/measurement-units/si-prefixes</ref>


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! nimi lon toki pona !! nimi lon toki ante !! sitelen lili !! mute
! nimi !! sitelen lili !! mute
|-
|-
| Jota || ''yotta'' || Y || 1000000000000000000000000
| {{nimi ijo|Jota|yotta}} || Y || {{walo nanpa|1|000|000|000|000|000|000|000|000}}
|-
|-
| Seta || ''zetta'' || Z || 1000000000000000000000
| {{nimi ijo|Seta|zetta}} || Z || {{walo nanpa|1|000|000|000|000|000|000|000}}
|-
|-
| Ekusa || ''exa'' || E || 1000000000000000000
| {{nimi ijo|Ekusa|exa}} || E || {{walo nanpa|1|000|000|000|000|000|000}}
|-
|-
| Peta || ''peta'' || P || 1000000000000000
| {{nimi ijo|Peta|peta}} || P || {{walo nanpa|1|000|000|000|000|000}}
|-
|-
| Tela || ''tera'' || T || 1000000000000
| {{nimi ijo|Tela|tera}} || T || {{walo nanpa|1|000|000|000|000}}
|-
|-
| Kika || ''giga'' || G || 1000000000
| {{nimi ijo|Kika|giga}} || G || {{walo nanpa|1|000|000|000}}
|-
|-
| Meka || ''mega'' || M || 1000000
| {{nimi ijo|Meka|mega}} || M || {{walo nanpa|1|000|000}}
|-
|-
| Kilo || ''kilo'' || k || 1000
| {{nimi ijo|Kilo|kilo}} || k || {{walo nanpa|1|000}}
|-
|-
| Heto || ''hecto'' || h || 100
| {{nimi ijo|Eto|hecto}}|| h || 100
|-
|-
| Teka || ''deca'' || da || 10
| {{nimi ijo|Teka|deca}} || da || 10
|-
|-
| Tesi || ''deci'' || d || 0.1
| {{nimi ijo|Tesi|deci}} || d || 0.1
|-
|-
| Sensi || ''centi'' || c || 0.01
| {{nimi ijo|Sensi|centi}} || c || 0.01
|-
|-
| Mili || ''milli'' || m || 0.001
| {{nimi ijo|Mili|milli}} || m || 0.001
|-
|-
| Miko || ''micro'' || μ || 0.000001
| {{nimi ijo|Miko|micro}} || μ || {{walo nanpa|0.000|001}}
|-
|-
| Nano || ''nano'' || n || 0.000000001
| {{nimi ijo|Nano|nano}} || n || {{walo nanpa|0.000|000|001}}
|-
|-
| Piko || ''pico'' || p || 0.000000000001
| {{nimi ijo|Piko|pico}} || p || {{walo nanpa|0.000|000|000|001}}
|-
|-
| Pento || ''femto'' || f || 0.000000000000001
| {{nimi ijo|Pento|femto}} || f || {{walo nanpa|0.000|000|000|000|001}}
|-
|-
| Ato || ''atto'' || a || 0.000000000000000001
| {{nimi ijo|Ato|atto}} || a || {{walo nanpa|0.000|000|000|000|000|001}}
|-
|-
| Seto || ''zepto'' || z || 0.000000000000000000001
| {{nimi ijo|Seto|zepto}} || z || {{walo nanpa|0.000|000|000|000|000|000|001}}
|-
|-
| Joto || ''yocto'' || y || 0.000000000000000000000001
| {{nimi ijo|Joto|yocto}} || y || {{walo nanpa|0.000|000|000|000|000|000|000|001}}
|}
|}
nimi pi wan mute li tan [[toki Elena]].


== tan sona ==
== tan sona ==
<!-- kipisi Reflist li kama lon la, o pana e ona lon ni -->
<references />


[[kulupu:nasin sona]]
[[kulupu:nasin sona]]

Latest revision as of 2023-12-18T22:24:29

Under construction icon-yellow.svg lipu ni li pini ala li wile e pali. sina ken pini e ona.

kulupu wan Si (toki Kanse: Système international (d'unités), "nasin (wan) pi ma ale") li kulupu pi wan ni: suli linja ijo anu suli wawa anu ante. kulupu wan Si la, sina ken toki e ni: "suli sewi pi kiwen Statue of Liberty li sama linja Metu mute mute tu tu tu". toki ni la, jan ante ale li ken sona e suli ni.

kulupu BIPM (toki Kanse: Bureau international des poids et mesures, "kulupu pi ilo pi sona suli, pi ilo pi sona linja, pi ma ale") li pali e wan Si ale.

wan[o ante | o ante e toki ilo]

kulupu wan Si li jo e wan noka ni:[1]

nimi suli kepeken nasin sin[2] suli kepeken nasin majuna[3]
tenpo Sekon (seconde sə.ɡɔ̃d) tenpo Sekon wan la, wan ijo Atomo pi wan Poton 55 pi wan Eleton 133 li tawa lili pi mute 9192631770. tenpo suno wan li jo e tenpo suli 24. tenpo suli li jo e tenpo lili 60. tenpo lili li jo e tenpo Sekon 60.
linja Metu (mètre mɛtʁ) tenpo Sekon wan la, suno li tawa lon linja Metu 299792458. tenpo pini la, kulupu BIPM li jo e linja kiwen. suli pi linja Metu li suli ona.
suli Kilokan (kilogramme ki.lɔ.ɡʁam) [o pali] tenpo pini la, kulupu BIPM li jo e kiwen. suli Kilokan li suli ona. tenpo pini suli la, leko li jo e telo la, ona li lon poka pi kama kiwen la, poka ale ona li linja Metu wan la, ona li jo e suli Kilokan 1000.
wawa Anpe (ampère ɑ̃.pɛʁ) [o pali] [o pali]
seli Keluwen (kelvin kɛl.vɛ̃) [o pali] telo li lon poka pi kama kiwen la, seli ona li seli Keluwen 273.16. telo li lon poka pi kama seli pini la, seli ona li seli Keluwen 373.16. ona li sama nasin seli Sesijo, taso ona li tawa sewi, tawa ni: seli Keluwen 0 li lete pini.
mute Mole (mole mɔl) ijo pi mute Mole li ijo 602214072000000000000000.
suno Kantela (candela kɑ̃.de.la) [o pali] [o pali]

wan ale kepeken nasin majuna li lon poka pi wan kepeken nasin sin, taso ona li sama ale ala. awen la, ona li pona tawa pali mute.

wan ante kin li lon. suli Lita (toki Kanse: litre litʁ) la, poka ale leko li linja Metu la, ona li jo e suli Lita 1000. (suli pi telo pi suli Lita pi seli Keluwen 273.16 li suli Kilokan pi tenpo pini.)

wan mute[o ante | o ante e toki ilo]

kulupu wan Si li pana e nimi ni: ona li mute e wan. nimi ona li tan toki Elena. wan noka la, suli Kilokan taso li kepeken mama e ona, li ken kama suli Kan 1000. wan mute li ni:[4]

nimi sitelen lili mute
Jota (yotta) Y 1000000000000000000000000
Seta (zetta) Z 1000000000000000000000
Ekusa (exa) E 1000000000000000000
Peta (peta) P 1000000000000000
Tela (tera) T 1000000000000
Kika (giga) G 1000000000
Meka (mega) M 1000000
Kilo (kilo) k 1000
Eto (hecto) h 100
Teka (deca) da 10
Tesi (deci) d 0.1
Sensi (centi) c 0.01
Mili (milli) m 0.001
Miko (micro) μ 0.000001
Nano (nano) n 0.000000001
Piko (pico) p 0.000000000001
Pento (femto) f 0.000000000000001
Ato (atto) a 0.000000000000000001
Seto (zepto) z 0.000000000000000000001
Joto (yocto) y 0.000000000000000000000001

tan sona[o ante | o ante e toki ilo]