lipu "ma Loma pi tenpo pini" la tenpo tu la ante li ni

ma Loma
Roma
ma Loma Roma
ma tomo lawa	ma tomo Loma
ma suli	ma Elopa
toki lawa	toki Lasina
tenpo open	sike suno nanpa 753 BCE
tenpo pini	sike suno nanpa 1453 CE

VisualWikitext

Revision as of 2024-02-08T13:24:22

lipu ni li toki lon ma lawa suli pi tenpo pini. sina wile sona lon ma tomo la, o lukin e lipu ni: ma tomo Loma.

ma Loma (toki Lasina: Roma) li ma pi tenpo pini. jan pi ma Loma li toki Lasina. toki Lasina la nimi pi ma Loma li Imperium Romanum. nimi lili li Roma.

tan ni la ma Loma li lon: ma tomo Loma li ma tomo lili pi kulupu jan Lasina. ma tomo Loma la kulupu jan Lasena en kulupu jan ante li utala. taso ma tomo Loma la kulupu jan Lasena li pakala e jan ante li kama lawa e jan ante. ma tomo Loma li kama suli mute li kama ma tomo lawa suli. ona li kama lawa ma mute.

tenpo suli nanpa tu wan la ma lawa Loma li lon. tenpo nanpa wan la ma Loma pi jan lawa wan (toki Lasina: Regnum Romanum). tenpo nanpa tu la ma Loma pi lawa kulupu (toki Lasina: Senatus Populusque Romanus). tenpo nanpa tu wan la ma suli Loma (toki Lasina: Imperium Romanum).

ma Loma li suli mute li wawa mute li lawa e ma mute pi ma Elopa. tenpo wawa la, ona li lawa e ma mute pi ma Elopa e ma lili pi ma Asija pi ma Apika. lawa ona li open alasa pi nasin sewi Kolisu la, nasin sewi Kolisu li tawa mute.

tenpo pini

tenpo suno sike 117 la ma Loma li suli mute

tenpo open

tenpo open la ma Loma jo e jan lawa mute. tenpo pi jan lawa Loma la tenpo suno sike 753 BCE - 509 BCE. tawa toki pi tenpo pini, tenpo suno sike 753 BCE la jan lawa Romulus li mama e ma tomo Loma. ona li jan lawa open Loma. tenpo sike suna nanpa 753 BCE 716 BCE la ona jan lawa pi ma Loma. jan Titi Liwi li toki e jan Romulus li weka lon kon.

ni li kulupu nimi pi jan lawa pi ma Loma. sona tan jan Titi Liwi^[1].


nimi	tenpo lawa	sona
Romulus	c. 753 - 716 BCE	kama pi jan lawa pini la moli e jan sama mije ona, jan Remus.
Numa Pompilius	c. 716 - 672 BCE	mama pi nasin sewi mute.
Tullus Hostilius	c. 672 - 640 BCE	jan Tullus li utala tawa tomo Alba Longa. ma Loma li wawa.
Ancus Marcius	c. 640 - 616 BCE	jan Ancus li utala tawa kulupu Lasina.
Lucius Tarquinius Priscus	c. 616 - 578 BCE	ona tan ma Elulila (toki Lasina: Etruria). ona li jan lili lili pi jan Numa.
Servius Tullius	c. 578 - 534 BCE	jan Lucius Tarquinius Superbus li moli e ona.
Lucius Tarquinius Superbus	c. 534 - 509 BCE	ona li jan lawa pini pi ma Loma.

tenpo pi kulupu lawa

tenpo sike 509 BCE la, jan Lucius Junius Brutus pi mama pi lawa kulupu Loma^[1]. tenpo pi kulupu lawa la jan tu li jan lawa pi ma Loma. tawa jan pi tenpo pini mute, tenpo pi kulupu lawa li 509 BCE - 23 BCE.

tenpo pi jan wan lawa

tenpo pi ma wan

tenpo suno sike 27 BCE la jan Okuse li kama e jan pi nanpa wan (toki Lasina: Princeps) pi ma Loma^[2]. ni la tenpo open la tenpo pi jan wan lawa. jan kulupu pi jan Okuse li lawa e ma Loma tawa tenpo pi jan Newo, tenpo suno sike 68 CE. tenpo suno sike 293 la jan lawa Diocletian li open e nasin lawa pi jan kulupu pi tu tu (toki Elina: τετραρχία). tenpo suno sike 324 la jan lawa Kotani li open e ma tomo Kotasinopu. ona li pali ma tomo ni tawa ma tomo lawa pi ma Loma. tenpo pi jan lawa wan li lon tawa tenpo suno sike 395.

tenpo pi ma tu

tenpo suno sike 395 la jan lawa Theodosius I pi ma Loma li moli la ma Loma li tu la ma Loma tu li lon. tenpo suno sike 476 la ma Loma nanpa wan la jan Tosi li pakala li lawa e ma Loma nanpa wan, taso ma Loma pi nanpa tu lon.

tenpo pi ma Loma nanpa tu

taso ma Loma nanpa tu li awen. tenpo pi lon sina la nimi sin pi ma Loma nanpa tu li ma Pasileja Loma. tenpo mute la ma Pasileja Loma li lon. taso tenpo sike 1453 la jan Tuki li pakala li lawa e ma Pasileja Loma.

nasin sewi

jan Okuse li jan sewi suli mute (Pontifex Maximus) pi ma Loma

tan tenpo open pi ma Loma la nasin sewi lawa pi ma Loma li nasin sewi Loma. tenpo pi jan lawa Kontanti la nasin sewi lawa pi ma Loma tawa nasin sewi pi jan Jesu.

tenpo ni

ma ni la tenpo pini la ma Loma pi tenpo pini li lawa: ma Epanja en ma Potuke en ma Italija en ma Kanse en ma Lominija en ma Kinla en ma Inli en ma ante.

sitelen

tomo Kolosemo anu tomo musi pi jan Flavia, tomo pi sona tan jan mute
soweli meli li moku telo e jan Romulus en jan Remus
jan kiwen li sitelen e jan Lucius Junius Brutus, mama pi lawa kulupu pi ma Loma
ja kiwen li sitelen e jan Okuse, jan nanpa wan pi ma Loma

o lukin kin

tan sona

[:0-1] 1.0 ^1.1 jan Liwi, ab urbe condita libri, I

[2] ttps://www.oxfordreference.com/display/10.1093/oi/authority.20110803100345995

[1]

[2]

@@ linja nanpa 65: / linja nanpa 65: @@
 ==== tenpo pi ma wan ====
-tenpo suno sike 27 BCE la [[jan Okuse]] li kama e {{nimi ijo|jan pi nanpa wan|Princeps|toki Lasina}} pi ma Loma<ref>https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/oi/authority.20110803100345995</ref>. ni la tenpo open la tenpo pi jan wan lawa. jan kulupu pi jan Okuse li lawa e ma Loma tawa tenpo pi jan Newo, tenpo suno sike 68 CE. tenpo suno sike 293 la jan lawa Diocletian li open e {{nimi ijo|nasin lawa pi jan kulupu pi tu tu|τετραρχία|toki Elina}}. tenpo suno sike 324 la jan lawa Kontanti li open e [[ma tomo Itanpu|ma tomo Kontansinopu]]. ona li pali ma tomo ni tawa ma tomo lawa pi ma Loma. tenpo pi jan lawa wan li lon tawa tenpo suno sike 395.
+tenpo suno sike 27 BCE la [[jan Okuse]] li kama e {{nimi ijo|jan pi nanpa wan|Princeps|toki Lasina}} pi ma Loma<ref>https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/oi/authority.20110803100345995</ref>. ni la tenpo open la tenpo pi jan wan lawa. jan kulupu pi jan Okuse li lawa e ma Loma tawa tenpo pi jan Newo, tenpo suno sike 68 CE. tenpo suno sike 293 la jan lawa Diocletian li open e {{nimi ijo|nasin lawa pi jan kulupu pi tu tu|τετραρχία|toki Elina}}. tenpo suno sike 324 la jan lawa Kotani li open e [[ma tomo Itanpu|ma tomo Kotasinopu]]. ona li pali ma tomo ni tawa ma tomo lawa pi ma Loma. tenpo pi jan lawa wan li lon tawa tenpo suno sike 395.
 ==== tenpo pi ma tu ====
@@ linja nanpa 83: / linja nanpa 83: @@
 <gallery>
 sitelen:Colosseo 2020.jpg|tomo Kolosemo anu tomo musi pi jan Flavia, tomo pi sona tan jan mute
-sitelen:Capitoline she-wolf Musei Capitolini MC1181.jpg|soweli meli li moku telo e ja Romulus en jan Remus
+sitelen:Capitoline she-wolf Musei Capitolini MC1181.jpg|soweli meli li moku telo e jan Romulus en jan Remus
-sitelen:Capitoline Brutus Musei Capitolini MC1183 02.jpg|jan kiwen li sitelen e jan Lucius Junius Brutus, mama pi ma Loma
+sitelen:Capitoline Brutus Musei Capitolini MC1183 02.jpg|jan kiwen li sitelen e jan Lucius Junius Brutus, mama pi lawa kulupu pi ma Loma
 sitelen:Augustus of Prima Porta (inv. 2290).jpg|ja kiwen li sitelen e jan Okuse, jan nanpa wan pi ma Loma
 </gallery>

lipu "ma Loma pi tenpo pini" la tenpo tu la ante li ni

Revision as of 2024-02-08T13:24:22

poki lawa