ma Loma pi tenpo pini

tan lipu Wikipesija
Revision as of 2024-02-15T08:45:38 by Jan Alex (toki | ante) (→‎nasin sewi: pali e lipu ante)
Jump to navigation Jump to search
lipu ni li toki lon ma lawa suli pi tenpo pini. sina wile sona lon ma tomo la, o lukin e lipu ni: ma tomo Loma.
ma Loma

Roma

Roman Republic Empire map.gif
ma tomo lawa ma tomo Loma
ma suli ma Elopa
toki lawa toki Lasina
tenpo open sike suno nanpa 753 BCE
tenpo pini sike suno nanpa 1453 CE

ma Loma (toki Lasina: Roma) li ma pi tenpo pini. jan pi ma Loma li toki Lasina. toki Lasina la nimi pi ma Loma li Imperium Romanum. nimi lili li Roma.

tan ni la ma Loma li lon: ma tomo Loma li ma tomo lili pi kulupu jan Lasina. ma tomo Loma la kulupu jan Lasena en kulupu jan ante li utala. taso ma tomo Loma la kulupu jan Lasena li pakala e jan ante li kama lawa e jan ante. ma tomo Loma li kama suli mute li kama ma tomo lawa suli. ona li kama lawa ma mute.

tenpo suli nanpa tu wan la ma lawa Loma li lon. tenpo nanpa wan la ma Loma pi jan lawa wan (toki Lasina: Regnum Romanum). tenpo nanpa tu la ma Loma pi lawa kulupu (toki Lasina: Senatus Populusque Romanus). tenpo nanpa tu wan la ma suli Loma (toki Lasina: Imperium Romanum).

ma Loma li suli mute li wawa mute li lawa e ma mute pi ma Elopa. tenpo wawa la, ona li lawa e ma mute pi ma Elopa e ma lili pi ma Asija pi ma Apika. lawa ona li open alasa pi nasin sewi Kolisu la, nasin sewi Kolisu li tawa mute.

tenpo pini

tenpo suno sike 117 la ma Loma li suli mute

tenpo open

tenpo open la ma Loma jo e jan lawa mute. tenpo pi jan lawa Loma la tenpo suno sike 753 BCE - 509 BCE. tawa toki pi tenpo pini, tenpo suno sike 753 BCE la jan lawa Lomulu li mama e ma tomo Loma. ona li jan lawa open Loma. tenpo sike suna nanpa 753 BCE 716 BCE la ona jan lawa pi ma Loma. jan Titi Liwi li toki e jan Romulus li weka lon kon.

ni li kulupu nimi pi jan lawa pi ma Loma. sona tan jan Titi Liwi[1].

nimi lon toki Lasina nimi lon toki pona tenpo lawa sona
Romulus Lomulu c. 753 - 716 BCE kama pi jan lawa pini la moli e jan sama ona, jan Lemu.
Numa Pompilius Numa Popilu c. 716 - 672 BCE mama pi nasin sewi mute.
Tullus Hostilius Tulu Otilu c. 672 - 640 BCE jan Tullus li utala tawa tomo Alba Longa. ma Loma li wawa.
Ancus Marcius Anku Maku c. 640 - 616 BCE jan Ancus li utala tawa kulupu Lasina.
Lucius Tarquinius Priscus Luku Takinu Piku c. 616 - 578 BCE ona tan ma Elulila (toki Lasina: Etruria). ona li jan lili lili pi jan Numa.
Servius Tullius Sewiju Tuwiju c. 578 - 534 BCE jan Lucius Tarquinius Superbus li moli e ona.
Lucius Tarquinius Superbus Luku Takinu Supepu c. 534 - 509 BCE ona li jan lawa pini pi ma Loma.

tenpo pi kulupu lawa

tenpo sike 509 BCE la, jan Lucius Junius Brutus pi mama pi lawa kulupu Loma[1]. tenpo pi kulupu lawa la jan tu li jan lawa pi ma Loma. tawa jan pi tenpo pini mute, tenpo pi kulupu lawa li 509 BCE - 23 BCE.

tenpo pi jan wan lawa

tenpo pi ma wan

tenpo suno sike 27 BCE la jan Okuse li kama e jan pi nanpa wan (toki Lasina: Princeps) pi ma Loma[2]. ni la tenpo open la tenpo pi jan wan lawa. jan kulupu pi jan Okuse li lawa e ma Loma tawa tenpo pi jan Newo, tenpo suno sike 68 CE. tenpo suno sike 293 la jan lawa Diocletian li open e nasin lawa pi jan kulupu pi tu tu (toki Elina: τετραρχία). tenpo suno sike 324 la jan lawa Kotani li open e ma tomo Kotasinopu. ona li pali ma tomo ni tawa ma tomo lawa pi ma Loma. tenpo pi jan lawa wan li lon tawa tenpo suno sike 395.

tenpo pi ma tu

tenpo suno sike 395 la jan lawa Theodosius I pi ma Loma li moli la ma Loma li tu la ma Loma tu li lon. tenpo suno sike 476 la ma Loma nanpa wan la jan Tosi li pakala li lawa e ma Loma nanpa wan, taso ma Loma pi nanpa tu lon.

tenpo pi ma Loma nanpa tu

taso ma Loma nanpa tu li awen. tenpo pi lon sina la nimi sin pi ma Loma nanpa tu li ma Pasileja Loma. tenpo mute la ma Pasileja Loma li lon. taso tenpo sike 1453 la jan Tuki li pakala li lawa e ma Pasileja Loma.

nasin sewi

jan Okuse li jan sewi suli mute (Pontifex Maximus) pi ma Loma

tan tenpo open pi ma Loma la nasin sewi lawa pi ma Loma li nasin sewi Loma. tenpo pi jan lawa Newo en jan lawa Tomitijan la, jan Loma li alasa e jan pi nasin sewi pi jan Jesu. tenpo pi jan lawa Konati la nasin sewi lawa pi ma Loma tawa nasin sewi pi jan Jesu.

tenpo ni

ma ni la tenpo pini la ma Loma pi tenpo pini li lawa: ma Epanja en ma Potuke en ma Italija en ma Kanse en ma Lominija en ma Kinla en ma Inli en ma ante.

sitelen

  • tomo Kolosemo anu tomo musi pi jan Flavia, tomo pi sona tan jan mute

    tomo Kolosemo anu tomo musi pi jan Flavia, tomo pi sona tan jan mute

  • soweli meli li moku telo e jan Romulus en jan Remus

    soweli meli li moku telo e jan Romulus en jan Remus

  • jan kiwen li sitelen e jan Lucius Junius Brutus, mama pi lawa kulupu pi ma Loma

    jan kiwen li sitelen e jan Lucius Junius Brutus, mama pi lawa kulupu pi ma Loma

  • ja kiwen li sitelen e jan Okuse, jan nanpa wan pi ma Loma

    ja kiwen li sitelen e jan Okuse, jan nanpa wan pi ma Loma

  • sitelen kiwen pi jan lawa Jusinija nanpa wan

    sitelen kiwen pi jan lawa Jusinija nanpa wan

o lukin kin

tan sona

  1. ↑ 1.0 1.1 jan Liwi, ab urbe condita libri, I
  2. ↑ https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/oi/authority.20110803100345995
tan https://wikipesija.org/index.php?title=ma_Loma_pi_tenpo_pini&oldid=32786