sina ante e lipu "
ma Mewika
"
Jump to navigation
Jump to search
Warning:
You are not logged in. Your IP address will be publicly visible if you make any edits. If you
log in
or
create an account
, your edits will be attributed to your username, along with other benefits.
Anti-spam check. Do
not
fill this in!
{{wile pali}} {{poki sona ma | nimi ma = ma Mewika | nimi mama = United States of America | ma = | len ma = [[sitelen:Flag_of_the_United_States.svg|150px]] | sitelen lawa = [[sitelen:Greater_coat_of_arms_of_the_United_States.svg|100px]] | kalama musi ma = ''The Star-Spangled Banner''<br>(len sitelen pi mun suno)<br>[[sitelen:"The Star-Spangled Banner" - Choral with band accompaniment - United States Army Field Band.oga]] | ma tomo lawa = [[ma tomo Wasinton]] | mute jan la ma tomo suli = [[ma tomo Nujo]] | toki lawa = ala (lon lipu lawa)<br>[[toki Inli]] (lon) | toki ante = [[toki Epanja]] | nasin lawa = | ISO 3166 = US | ma suli = [[ma Amelika lete]] | sitelen ma = [[sitelen:USA_orthographic.svg|200px]] | jan lawa = [[jan So Patan]] | mani = [[mani Mewika]] ($) (USD) }} {{kon ante|ma lawa|[[ma suli]]|[[ma Amelika]]}} {{nimi ijo|'''ma Mewika'''|United States of America|toki Inli}} anu {{nimi ijo|'''ma Juwese'''|USA}} li [[ma lawa]] suli lon [[ma Amelika]]. ona li lon poka pi [[ma Kanata]] pi [[ma Mesiko]] pi [[telo Alansi]] pi [[telo Pasipi]]. ona li jo e [[ma Mewika#ma lili|ma lili mute]] e ma tomo lawa wan e ma lili weka mute e ma lili mute pi [[kulupu nanpa wan pi ma Amelika|kulupu nanpa wan pi ma Mewika]]. [[ma tomo Sisi]] li ma tomo lawa. mute jan la [[ma tomo Nujo]] li nanpa wan. ma en kulupu en mani en wawa la ona li suli mute a. tenpo ni la, ona li [[ma wawa]] suli nanpa wan lon ma ali. jan pi ma Mewika ken anu e jan lawa pi ma Mewika. ma Mewika li wawa mute li lawa e ijo mute. kulupu mute en nasin mute li lon ma Mewika. jan mute li kama tawa ma Mewika tan ma ante.<ref>[https://www.britannica.com/place/United-States/Native-Americans#ref78004 People of the United States - Immigration] - ''[[lipu sona Pitanika|Encyclopedia Britannica]]''</ref> taso, jan li pali ante tawa jan pi kulupu ante. ike mute li kama tan ni. jan mute li jo e mani mute. taso jan mute li jo e mani lili.<ref>[https://www.upi.com/Top_News/US/2018/06/22/UN-report-With-40M-in-poverty-US-most-unequal-developed-nation/8671529664548/?spt=su U.N. report: With 40M in poverty, U.S. most unequal developed nation] - ''UPI.com''</ref> ==nimi== toki Inli la, nimi suli pi ma Mewika li {{nimi ijo|"''United States of America''"|wan pi ma mute pi ma Mewika}}. taso toki Inli la, nimi lili pi ma Mewika li sama e {{nimi ijo|[[ma Amelika]]|America}}. ni li tan ni: nimi pi ma lawa Mewika li kama tan [[ma suli]] ona. tenpo mute la, jan li kepeken nimi lili lili tan sitelen open pi nimi suli pi ma Mewika: ''US'' anu ''USA''. nimi "Juwese" lon [[toki pona]] li kama tan nimi lili ni. ==tenpo pini== [[sitelen:Declaration of Independence (1819), by John Trumbull.jpg|thumb|250px|mama pi ma Mewika li sitelen e [[toki pi lawa sin]].]] tenpo pi pini mute la kulupu nanpa wan pi ma Amelika li kama lon ma Amelika tan [[ma Sipi]]<!--Siberia-->. tenpo pi pini lili la kulupu [[ma Elopa|Elopa]] li kama. ma mute pi ma Elopa li wile lanpan ma lon ma Amelika. [[ma Juke]] li pali e ma sin lon ma Amelika lon poka pi [[telo Alansi]]. ni li ma Mewika sin. taso jan pi kama tawa ma Mewika la ma Juke li lawa ike e ma sin. kulupu Mewika li wile weka tan ma Juke li [[utala pi ante suli pi ma Mewika|utala e ona]]. tenpo sike 1776 la, jan pi ma Mewika li toki e ni: ona li lawa e ma ona. [[mama pi ma Mewika]] li pali e [[lipu lawa suli pi ma Mewika|lipu lawa suli]] e [[lawa pi ken jan lon ma Mewika|lawa pi ken jan]]. kulupu Mewika li kama suli li tawa e [[telo Pasipi]] li weka e kulupu Mewika Insijan tan tomo ona. tenpo sike 1861 la, ma Mewika li kama tu. ni li tan ni: jan li ken [[jo jan|poki e jan ante]]. jan mute li pilin ike tawa ni. taso jan mute li pilin pona tawa ni. kulupu tu li utala. ma pi poki ala li anpa e ma poki. jan li ken ala poki e jan. taso lawa li awen ken e poki jan li awen ken e lawa pi pali ona. ma Mewika li utala lon [[utala suli nanpa wan]]. tenpo open pi [[utala suli nanpa tu]] la ma Mewika li utala ala. taso [[ma Nijon]] li pakala e ma tomo utala ona Pearl Harbor. tan ni la, ma Mewika li utala e ma Nijon e [[ma Tosi]] e [[ma Italija]]. ma Mewika en ma ante li anpa e ma Nijon e ma Tosi e ma Italija. kulupu Mewika li pilin ike mute tawa [[ma Sesesele]]. [[utala lete]] la ona li utala e ona. taso ona li kepeken ala ilo utala. ona li lawa e ma ante. ma ni li utala ilo. ma Mewika li utala lon [[ma Anku]] li lon [[ma Wije]] tan ni. jan pi ma Mewika li tawa [[kon mun]] tawa [[mun mi]]. kulupu utala pi ma Mewika li kama suli mute li kama wawa mute li utala e ma ante. utala lete li pini lon tenpo sike nanpa 1991 tan ni: ma Sesesele li pakala. ==nasin lawa== ma Mewika li jo e [[kulupu pi nasin lawa|kulupu suli tu pi nasin lawa]]. ona li {{nimi ijo|[[kulupu Temoka]]|Democratic Party}} li {{nimi ijo|[[kulupu Wepupikan]]|Republican Party}}. jan lawa pi ma Mewika li [[jan So Paten]] li tan kulupu Temoka. tenpo pini la [[jan Tana Tun]] li jan lawa li tan kulupu Wepupikan. ==esun en mani== [[sitelen:United States one dollar bill, obverse.jpg|thumb|lipu mani wan pi mani Mewika]] [[mani Mewika]] (nimi pi [[toki Inli]]: ''dollar''; sitelen: $; nimi pi [[kulupu ISO|ISO-4217]]: USD) li mani suli taso lon ma Mewika. lipu lawa pi sike mani pi tenpo sike 1792 li pali e mani pi ma Mewika. sina kipisi e mani pi ma Mewika la, ona li pali e {{nimi ijo|mani lili Mewika|cent|toki Inli}}. mani lili 100 pi ma Mewika li lon mani 1 pi ma Mewika . lipu lawa ni li kin pali e nasin pi pali e sike mani pi mani pi ma Mewika. lipu pi mani pi ma Mewika li tan kulupu mani suli pi ma Mewika. tenpo meso la, nimi ona li monsi laso ([[toki Inli]]: ''Greenback'') tan ni: ona li laso mute. ==jan== ma Mewika li jo e jan mute. kulupu nanpa wan pi ma Mewika li lon ma Mewika tan tenpo pini suli. jan pi selo walo li kama sona e ma Amelika la jan pi selo walo en jan pi selo pimeja li kama. jan mute li kama tan [[ma Elopa]]. toki Inli li toki nanpa wan pi ma Mewika. jan mute mute lon ma Mewika li alasa e [[nasin sewi Kolisu]]. ==ma== ma Mewika la ma lili mute li lon. ma lili li ken lawa la ma 50 ni li lon. ===ma lili lawa=== [[sitelen:Map of USA with state names.svg|lang=tok|350px|thumb|sitelen pi ma Mewika]] <div style="column-count: 3;"> * [[sitelen:Flag of Iowa.svg|20px|frameless]] [[ma Ajowa]] (IA) * [[sitelen:Flag of Arkansas.svg|20px|frameless]] [[ma Akanso]] (AR) * [[sitelen:Flag of Alaska.svg|20px|frameless]] [[ma Alaka]] (AK) * [[sitelen:Flag of Alabama.svg|20px|frameless]] [[ma Alapama]] (AL) * [[sitelen:Flag of Idaho.svg|20px|frameless]] [[ma Atajo]] (ID) * [[sitelen:Flag of Hawaii.svg|20px|frameless]] [[ma Awawi]] (HI) * [[sitelen:Flag of Arizona.svg|20px|frameless]] [[ma Ewisona]] (AZ) * [[sitelen:Flag of Illinois.svg|20px|frameless]] [[ma Ilino]] (IL) * [[sitelen:Flag of Indiana.svg|20px|frameless]] [[ma Insijena]] (IN) * [[sitelen:Flag of Utah.svg|20px|frameless]] [[ma Juta]] (UT) * [[sitelen:Flag of California.svg|20px|frameless]] [[ma Kaliponja]] (CA) * [[sitelen:Flag of Connecticut.svg|20px|frameless]] [[ma Kanesika]] (CT) * [[sitelen:Flag of Kansas.svg|20px|frameless]] [[ma Kense]] (KS) * [[sitelen:Flag of Kentucky.svg|20px|frameless]] [[ma Kentaki]] (KY) * [[sitelen:Flag of Colorado.svg|20px|frameless]] [[ma Kolowato]] (CO) * [[sitelen:Flag of Florida.svg|20px|frameless]] [[ma Lowita]] (FL) * [[sitelen:Flag of Louisiana.svg|20px|frameless]] [[ma Luwisijena]] (LA) * [[sitelen:Flag of Massachusetts.svg|20px|frameless]] [[ma Masasusi]] (MA) * [[sitelen:Flag of Maine.svg|20px|frameless]] [[ma Men]] (ME) * [[sitelen:Flag of Maryland.svg|20px|frameless]] [[ma Mewilan]] (MD) * [[sitelen:Flag of Minnesota.svg|20px|frameless]] [[ma Minisota]] (MN) * [[sitelen:Flag of Michigan.svg|20px|frameless]] [[ma Misikin]] (MI) * [[sitelen:Flag of Mississippi.svg|20px|frameless]] [[ma Misisipi]] (MS) * [[sitelen:Flag of Missouri.svg|20px|frameless]] [[ma Misuwi]] (MO) * [[sitelen:Flag of Montana.svg|20px|frameless]] [[ma Montana]] (MT) * [[sitelen:Flag of Nebraska.svg|20px|frameless]] [[ma Nepaka]] (NE) * [[sitelen:Flag of Nevada.svg|20px|frameless]] [[ma Niwata]] (NV) * [[sitelen:Flag of North Carolina.svg|20px|frameless]] [[ma Nokewalana]] (NC) * [[sitelen:Flag of North Dakota.svg|20px|frameless]] [[ma Notakota]] (ND) * [[sitelen:Flag of New York.svg|20px|frameless]] [[ma Nujo]] (NY) * [[sitelen:Flag of New Mexico.svg|20px|frameless]] [[ma Numesiko]] (NM) * [[sitelen:Flag of New Jersey.svg|20px|frameless]] [[ma Nusesi]] (NJ) * [[sitelen:Flag of New Hampshire.svg|20px|frameless]] [[ma Nuwanse]] (NH) * [[sitelen:Flag of Oklahoma.svg|20px|frameless]] [[ma Okajoma]] (OK) * [[sitelen:Flag of Rhode Island.svg|20px|frameless]] [[ma Otalan]] (RI) * [[sitelen:Flag of Ohio.svg|20px|frameless]] [[ma Owajo]] (OH) * [[sitelen:Flag of Oregon.svg|20px|frameless]] [[ma Owekan]] (OR) * [[sitelen:Flag of Pennsylvania.svg|20px|frameless]] [[ma Pensiwenja]] (PA) * [[sitelen:Flag of South Carolina.svg|20px|frameless]] [[ma Sakewalana]] (SC) * [[sitelen:Flag of South Dakota.svg|20px|frameless]] [[ma Satakota]] (SD) * [[sitelen:Flag of the_State_of_Georgia.svg|20px|frameless]] [[ma Sosa]] (GA) * [[sitelen:Flag of Delaware.svg|20px|frameless]] [[ma Telawe]] (DE) * [[sitelen:Flag of Tennessee.svg|20px|frameless]] [[ma Tenesi]] (TN) * [[sitelen:Flag of Texas.svg|20px|frameless]] [[ma Tesa]] (TX) * [[sitelen:Flag of Wyoming.svg|20px|frameless]] [[ma Wajomin]] (WY) * [[sitelen:Flag of Washington.svg|20px|frameless]] [[ma Wasinton]] (WA) * [[sitelen:Flag of Vermont.svg|20px|frameless]] [[ma Wemon]] (VT) * [[sitelen:Flag of Virginia.svg|20px|frameless]] [[ma Wesinja]] (VA) * [[sitelen:Flag of West Virginia.svg|20px|frameless]] [[ma Wewesinja]] (WV) * [[sitelen:Flag of Wisconsin.svg|20px|frameless]] [[ma Wikansen]] (WI) </div> ===ma ante=== * [[sitelen:Flag of Washington, D.C.svg|20px|frameless]] [[ma tomo Sisi]] (DC) * [[sitelen:Flag of Guam.svg|20px|frameless]] [[ma Kuwan]] (GU) * [[sitelen:Flag of Puerto Rico.svg|20px|frameless]] [[ma Petoliko]] (PR) ==tan sona== <references/> [[kulupu:ma Mewika|*]] [[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]] {{ma Mewika}}
ante li seme:
o sona e ni: lipu Wikipesija la lipu lawa "o toki e nimi mi. o pana sama."
(
toki Inli
:
Creative Commons Attribution-ShareAlike (CC BY-SA)
)
nanpa 4.0
en lipu lawa CC BY-SA
nanpa 3.0
li lawa e ken pi sama toki. (
toki pona la ona li lon.
) jan li ken ante e toki sina, li ken pana e ona tawa jan ante. sina wile ala e ni la, o sitelen ala lon lipu ni. kin la sina toki e ni: toki sina ni li tan sina taso, anu tan lipu pi ken ale.
jan ante li wile ala la, o pana ala e toki ona tawa lipu ni!
o ala
mi sona ala e ante
(ona li open e lupa sin)
lipu ni li kepeken lipu kipisi ni:
kipisi:kon ante
(
o ante
)
kipisi:ma Mewika
(
o ante
)
kipisi:nimi ijo
(
o ante
)
kipisi:poki linja
(
o ante
)
kipisi:poki pi toki suli
(
o ante
)
kipisi:poki sona ma
(
o ante
)
kipisi:toki ante
(
o ante
)
kipisi:wile pali
(
o ante
)
lipu pi ilo tawa
ilo sina
sina lon sijelo ala
toki
pali mi
o pali e sijelo
o lon sijelo
nimi lipu
lipu
toki
toki pona
nasin lukin
o lukin
o ante
o ante e toki ilo
o lukin e tenpo pini
ante
o alasa
lipu suli
lipu open
lipu tawa jan pali
tomo toki
tenpo poka la pali sin
o lukin e lipu ante
ilo
lipu seme la linja li tawa lipu ni
lipu poka la seme li ante
lipu ilo ale
ijo pi lipu ni