sina ante e lipu "ma Pasila"

Jump to navigation Jump to search
Warning: You are not logged in. Your IP address will be publicly visible if you make any edits. If you log in or create an account, your edits will be attributed to your username, along with other benefits.

The edit can be undone. Please check the comparison below to verify that this is what you want to do, and then publish the changes below to finish undoing the edit.

Latest revision Your text
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
{{poki sona ma|
'''ma Pasila''' li [[ma]] lon [[ma Amelika seli]]. toki lawa pi ma Pasila li [[toki Potuke]]. jan Pasila pi kute ala li toki e [[toki luka|toki luka Pasila]].
| nimi ma                = ma Pasila
| nimi mama              = Brasil
| ma                      =
| sitelen                =
| toki pi anpa sitelen    =
| len ma                  = [[sitelen:Flag of Brazil.svg|border|130px]]
| sitelen lawa            = [[sitelen:Coat of arms of Brazil.svg|130px]]
| kalama musi ma          = [[sitelen:Hino-Nacional-Brasil-instrumental-mec.ogg]]
| ma tomo lawa            = [[ma tomo Pasilija]]
| mute jan la ma tomo suli = [[ma tomo San Palu]]
| ma suli                = [[ma Amelika seli]]
| toki lawa              = [[toki Potuke]], [[toki luka Pasila]]
| toki ante              = toki mute pi ma Pasila, toki pi [[ma suli Elopa]] ([[toki Italija]], [[toki Tosi]])
| nasin sewi              = [[kulupu Katolika]] (65%), kulupu Potesu (22%) (sona tan tenpo suno 2010)
| nasin lawa              =
| jan lawa                = [[jan Lula]]
| tenpo open              =
| tenpo pini              =
| mani                    = [[mani Lija pi ma Pasila]] (R$)
| tenpo                  = UTC−05:00 tawa UTC−02:00
| ISO 3166                = BR
| sitelen ma              = [[File:BRA orthographic.svg|260px]]
| toki anpa pi sitelen ma = sitelen ma pi ma Pasila
| lipu ilo                = [https://www.gov.br gov.br]
| ma lili                =
}}
{{nimi ijo|'''ma Pasila'''|Brasil|toki Potuke||ipa=[bɾaˈziw]}} li [[ma]] suli lon [[ma Amelika seli]]. toki lawa pi ma Pasila li [[toki Potuke]]. ma pi toki Potuke la ona li ma pi suli nanpa wan. jan Pasila pi kute ala li toki kepeken [[toki luka|toki luka Pasila]] (toki Libras). ma tomo lawa ona li ma tomo Pasilija. ma tomo pi suli nanpa wan li ma tomo San Palu.


[[ma Ulukawi]] en [[ma Alensina]] en [[ma Palakawi]] en [[ma Polipija]] en [[ma Pelu]] en [[ma Kolonpija]] en [[ma Penesuwela]] en [[ma Kijana]] en [[ma Suliname]] en [[ma Kijanakanse]] li lon poka pi ma Pasila. sama la ma Pasila li lon poka pi [[telo suli Alansi]].
{{ma taso|ma=Pasiju|ma2=Brasil|nimi1=Potuke|toki lawa=[[toki Potuke]]|sitelen ma=ma Pasiju.svg|sitelen=namako Pasiju.svg|len=len Pasiju.svg|kulupu nimi lawa=Ordem e Progresso|kulupu nimi lawa pi toki pona=nasin en kasi|kalama musi lawa=Hino Nacional Brasileiro|mani=mani Lela|ma tomo lawa=ma tomo Pasilija|toki pi wan ma=[[toki Awane]]<br>[[toki Nejenatu]]<br>[[toki Pome pi suno open]]<br>[[toki Talijan]]<br>[[toki Tosi]]<br>[[toki Unsi Potuke]]}}


ma Pasila la kasi mute en soweli mute en akesi mute en kala mute en pipi mute li lon. ma ni la ma kasi Amasonja en ma kasi telo Pantana en ma kasi pi seli lili Kasinka en ma kasi Mata Atansika en ma kasi Selatu en ma mute ante li lon. pakala pi ma kasi ni li ike tawa ma ale.
toki Potuke la nimi ona li '''Brasil'''. [[kalama lili IPA|sitelen kalama IPA]] la sitelen li [http://soundoftext.com/static/sounds/pt/Brasil.mp3 [bɾaˈziw]].


ma Pasila la jan mute en kulupu ante li lon.
jan pi toki pona la nimi ona li ''ma Pasila'', taso kalama pi jan Pasila la nimi ona li ''ma Pasiju (Pa-Siju)''.


==tenpo pini==
ma Pasila li ma suli. ma Pasila li lon poka ma mute ni: [[ma Ulukawi]] en [[ma Alensina]] en [[ma Palakawi]] en [[ma Polipija]] en [[ma Pelu]] en [[ma Kolonpija]] en [[ma Penesuwela]] en [[ma Kijana]] en [[ma Suliname]] en [[ma Kijanakanse]].
[[sitelen:Meirelles-primeiramissa2.jpg|thumb|ijo pi nasin sewi Katolika nanpa wan lon ma Pasila, jan pi nasin sewi tan tomo tawa telo pi jan Petu Awali Kapa]]


tenpo pini suli la, jan li lon ma Pasila. {{nimi ijo|[[jan Petu Awali Kapa]]|Pedro Álvares Cabral|toki Potuke}} tan [[ma Potuke]] li kama sona e ma Pasila lon tenpo pi sike suno nanpa 1500. tenpo sike 1530 tawa tenpo sike 1822 la, ma Potuke li lawa e ma Pasila. tenpo poka pini la, ma Pasila en ma Potuke li sama tawa ma pi jan lawa pi ma Potuke. taso, tenpo sike 1822 la, ma Pasila li kama wan taso. tenpo open la, jan wan li lawa e ma Pasila, taso tenpo sike nanpa 1889 tawa tenpo ni la, jan mute ken lawa.
==ma lili==


tenpo pi lawa Potuke tawa tenpo pi sike suno nanpa 1850 la, [[jo jan|esun pi jan jo]] li pana e jan pimeja mute tawa ma Pasila. sike suno 1888 la jan jo li ike tawa lipu lawa pi ma Pasila.
*[[ma lili Ake]] (Akile)  
*[[ma lili Alakowa]] (Ala-Kowasi)
*[[ma lili Amapa]] (Ama-Pa)
*[[ma lili Amasonja]] (Ama-Sonasi)
*[[ma lili Pa Ia]]
*[[ma lili Sejala]] (Seja-La)
*[[ma lili lawa]]
*[[ma lili Epilitu Santu]] (Esi-Pilitu Santo)
*[[ma lili Kojasi]] (Ko-Jasi)
*[[ma lili Malanjan]] (Malan-Jan)
*[[ma lili Matu Kosu]]
*[[ma lili Matu Kosu anpa]] (Matu-Kosutu-Su)
*[[ma lili Minaselasi]] (Minase-Lasi)
*[[ma lili Pala]] (Pa-La)
*[[ma lili Pala Ipa]]
*[[ma lili Palana]] (Pala-Na)
*[[ma lili Penanpuku]] (Penan-Puku)
*[[ma lili Pijawi]] (Pija-Wi)
*[[ma lili Liju]] (Liju-Sisa-Nelu)
*[[ma lili Liju Kan sewi]] (Liju-Kansitu-Nosi)
*[[ma lili Liju Kan anpa]] (Liju-Kansitu-Su)
*[[ma lili Lontonja]] (Lon-Tonja)
*[[ma lili Lolama]] (Lo-Lama)
*[[ma lili Santa Katalina]] (Santa Kata-Lina)
*[[ma lili San Palu]]
*[[ma lili Sesipi]] (Se-Sipi)
*[[ma lili Tokansin]] (Tokan-Sin)


tenpo sike 1964 tawa tenpo sike 1985 la, jan utala pi ma Pasila li lawa e ma Pasila. taso tenpo ni la, jan ale li ken lawa.
==ma tomo==
ma Pasila li jo e ma tomo suli mute ni: [[ma tomo San-Palu]] en [[ma tomo Liju-Sisa-Nelu]] en [[ma tomo Pasilija]] (Pa-Silija) en [[ma tomo Sawa-To]] en [[ma tomo Pota-Lesa]] en [[ma tomo Peloli-Son]] en [[ma tomo Ma-Nasu]].


==ma==
[[ma tomo Pasilija]] li ma tomo lawa pi ma Pasila.


===ma lili===
==ante==
{| style="background:none;" cellspacing="2px"
tenpo pini la [[ma Potuke]] li lawa e ma Pasila.
|
{| class="sortable wikitable" style="text-align:left; font-size:85%;"
|- style="font-size:100%; text-align:right;"
! style="width:85px;" |[[ma lili]]!! style="width:85px;" |nimi toki Potuke!! style="width:160px;" |[[ma tomo lawa]]!! style="width:85px;" |nanpa jan
|-
|[[ma Ake]]||''Acre (AC)''||[[ma tomo Liju Panku]]||942 123
|-
|[[ma Alakowa]]||''Alagoas (AL)''||[[ma tomo Masejo]]||3 407 562
|-
|[[ma Amapa]]||''Amapá (AP)''||[[ma tomo Makapa]]||904 535
|-
|[[ma Amasona]]||''Amazonas (AM)''||[[ma tomo Manasu]]||4 235 555
|-
|[[ma Pawija]]||''Bahia (BA)''||[[ma tomo Sawato]]||15 128 926
|-
|[[ma Sejala]]||''Ceará (CE)''||[[ma tomo Potalesa]]||8 952 013
|-
|[[ma lili lawa pi ma Pasila]]||''Distrito Federal (DF)''||[[ma tomo Pasilija]]||3 204 720
|-
|[[ma Epilitu Santu]]||''Espírito Santo (ES)''||[[ma tomo Witolija]]||4 058 378
|-
|[[ma Kojasi]]||''Goiás (GO)''||[[ma tomo Kojanja]]||7 202 463
|-
|[[ma Malanjan]]||''Maranhão (MA)''||[[ma tomo San Luwi]]||7 206 271
|-
|[[ma Matu Kosu]]||''Mato Grosso (MT)''||[[ma tomo Kujaba]]||3 394 102
|-
|[[ma Matu Kosu anpa]]||''Mato Grosso do Sul (MS)''||[[ma tomo Kanpu Kansi]]||2 880 308
|-
|[[ma Mina Selasi]]||''Minas Gerais (MG)''||[[ma tomo Pelu Olisonsi]]||21 279 353
|-
|[[ma Pala pi ma Pasila|ma Pala]]||''Pará (PA)''||[[ma tomo Pelen]]||8 639 532
|-
|[[ma Palawipa]]||''Paraíba (PB)''||[[ma tomo Sowan Pesowa]]||4 175 326
|-
|[[ma Palana]]||''Paraná (PR)''||[[ma tomo Kulisipa]]||11 623 091
|-
|[[ma Penanpuku]]||''Pernambuco (PE)''||[[ma tomo Lesipi]]||9 645 321
|-
|[[ma Pijawi]]||''Piauí (PI)''||[[ma tomo Telesina]]||3 341 352
|-
|[[ma Liju]]||''Rio de Janeiro (RJ)''||[[ma tomo Liju]]||17 365 809
|-
|[[ma Lijukan sewi]]||''Rio Grande do Norte (RN)''||[[ma tomo Nata]]||3 619 619
|-
|[[ma Lijukan anpa]]||''Rio Grande do Sul (RS)''||[[ma tomo Potu Aleki]]||11 465 252
|-
|[[ma Lontonja]]||''Rondônia (RO)''||[[ma tomo Potu Weju]]||1 837 905
|-
|[[ma Lolama]]||''Roraima (RR)''||[[ma tomo Powa Wita]]||708 352
|-
|[[ma Santa Katalina]]||''Santa Catarina (SC)''||[[ma tomo Polijanopoli]]||7 218 704
|-
|[[ma San Palu]]||''São Paulo (SP)''||[[ma tomo San Palu]]||46 302 753
|-
|[[ma Sesipi]]||''Sergipe (SE)''||[[ma tomo Alakasu]]||2 403 563
|-
|[[ma Tokansin]]||''Tocantins (TO)''||[[ma tomo Pama]]||1 692 452
|}
|}


===ma tomo suli ===
jan Pasila li ken musi pona e [[sike noka]]. sike noka li pona mute tawa jan Pasila.
[[sitelen:Contrasts of Rio de Janeiro - Rocinha, Ipanema, and Mountains at Sunrise.jpg|300px|thumb|sitelen pi [[ma tomo Liju]]]]


tenpo sike 2021 la ma tomo suli pi ma Pasila li ni li jo e nanpa jan ni:
<p style="text-align:center;">[[File:Rio.gif|frame|left|ma tomo Liju-Sina-Nelu]]</p>


{| class="sortable wikitable"
|+ ma tomo suli pi ma Palisa<ref>[https://ftp.ibge.gov.br/Estimativas_de_Populacao/Estimativas_2021/estimativa_dou_2021.pdf Estimativas da população residente no Brasil e unidades de federação com data de referência em 1º de julho de 2021] ''Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística'' (toki Potuke)</ref>
|- style="font-size:100%; text-align: center;"
! style="width:10px;" | #
! style="width:75px;" | ma tomo
! style="width:75px;" | nimi mama
! style="width:75px;" | ma lili
! style="width:75px;" | nanpa jan
|-
! 1
| [[ma tomo San Palu]]
| ''São Paulo''
| ''[[ma San Palu]]''
| 12 396 372
|-
! 2
| [[ma tomo Liju]]
| ''Rio de Janeiro''
| ''[[ma Liju]]''
| 6 775 561
|-
! 3
| [[ma tomo Pasilija]]
| ''Brasília''
| ''[[ma lili lawa pi ma Pasila]]''
| 3 094 325
|-
! 4
| [[ma tomo Sawato]]
| ''Salvador''
| ''[[ma Pawija]]''
| 2 900 319
|-
! 5
| [[ma tomo Potalesa]]
| ''Fortaleza''
| ''[[ma Sejala]]''
| 2 703 391
|-
! 6
| [[ma tomo Pelu Olisonsi]]
| ''Belo Horizonte''
| ''[[ma Mina Selasi]]''
| 2 530 701
|-
! 7
| [[ma tomo Manasu]]
| ''Manaus''
| ''[[ma Mina Selasi]]''
| 2 255 903
|-
! 8
| [[ma tomo Kulisipa]]
| ''Curitiba''
| ''[[ma Palana]]''
| 1 963 726
|-
! 9
| [[ma tomo Lesipi]]
| ''Recife''
| ''[[ma Penanpuku]]''
| 1 661 017
|-
! 10
| [[ma tomo Kojanja]]
| ''Goiânia''
| ''[[ma Kojasi]]''
| 1 555 626
|-
! 11
| [[ma tomo Pelen]]
| ''Belém''
| ''[[ma Pala pi ma Pasila|ma Pala]]''
| 1 506 420
|-
! 12
| [[ma tomo Potu Aleki]]
| ''Porto Alegre''
| ''[[ma Lijukan anpa]]''
| 1 492 530
|-
! 13
| [[ma tomo Kaluju]]
| ''Guarulhos''
| ''[[ma San Palu]]''
| 1 404 694
|-
! 14
| [[ma tomo Kanpina]]
| ''Campinas''
| ''[[ma San Palu]]''
| 1 223 237
|-
! 15
| [[ma tomo San Luwi]]
| ''São Luís''
| ''[[ma Malanjan]]''
| 1 115 932
|-
! 16
| [[ma tomo San Konsalu]]
| ''São Gonçalo''
| ''[[ma Liju]]''
| 1 098 357
|-
! 17
| [[ma tomo Masejo]]
| ''Maceió''
| ''[[ma Alakowa]]''
| 1 031 597
|-
! 18
| [[ma tomo Kanpu Kansi]]
| ''Campo Grande''
| ''[[ma Alakowa]]''
| 916 001
|-
! 19
| [[ma tomo Telesina]]
| ''Teresina''
| ''[[ma Pijawi]]''
| 871 126
|-
! 20
| [[ma tomo Sowan Pesowa]]
| ''João Pessoa''
| ''[[ma Palawipa]]''
| 825 796
|}


[[ma tomo Pasilija]] li ma tomo lawa pi ma Pasila. ma tomo ni lon ma lili lawa.
{{ma Amelika}}


==jan==
{{ilo Wikitata|Q155}}
[[musi pi sike noka]] li pona tawa jan mute lon ma Pasila. jan mute ken musi pona e ona.


==tan sona==
[[Category:ma]]
<references />
[[Category:ma Amelika]]
 
[[Category:ma Amelika seli]]
{{DEFAULTSORT:Pasila}}
 
[[kulupu:ma]]
[[kulupu:ma Pasila]]
[[kulupu:ma Amelika]]
[[kulupu:ma Amelika seli]]
o sona e ni: lipu Wikipesija la lipu lawa "o toki e nimi mi. o pana sama." (toki Inli: Creative Commons Attribution-ShareAlike (CC BY-SA)) nanpa 4.0 en lipu lawa CC BY-SA nanpa 3.0 li lawa e ken pi sama toki. (toki pona la ona li lon.) jan li ken ante e toki sina, li ken pana e ona tawa jan ante. sina wile ala e ni la, o sitelen ala lon lipu ni. kin la sina toki e ni: toki sina ni li tan sina taso, anu tan lipu pi ken ale. jan ante li wile ala la, o pana ala e toki ona tawa lipu ni!
o ala mi sona ala e ante (ona li open e lupa sin)

lipu ni li kepeken lipu kipisi ni:

tan https://wikipesija.org/wiki/ma_Pasila