lipu "ma Pilipina" la tenpo tu la ante li ni

Jump to navigation Jump to search
351 bytes removed en  2021-10-15
bold letters
No edit summary
(bold letters)
(42 intermediate revisions by 6 users not shown)
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
{{ma taso|ma = ma Pilipina|ma2 = Pilipinas|len = len Pilipina.svg|kalama musi lawa = Lupang Hinirang [[File:Lupang Hinirang instrumental.ogg]]|ma tomo lawa = [[ma tomo Manila]]|toki lawa = [[toki Pilipina]]<br>[[toki Inli]]|mani = [[mani Peso]]|sitelen = sitelen Pilipina.svg|sitelen ma = ma Pilipina.svg|nimi1=Pilipina|toki pi wan ma='''''toki 19''''' <div class="mw-customtoggle-myTable wikia-menu-button" style="display:inline-block;"><small>[o open/weka]</small></div><div class="mw-collapsible mw-collapsed" id="mw-customcollapsible-myTable">[[toki Akan]]<br>[[toki Iloko]]<br>[[toki Ipana]]<br>[[toki Ipatan]]<br>[[toki Jakan]]<br>[[toki Kalaja]]<br>[[toki Makintanaju]]<br>[[toki Malanaju]]<br>[[toki Pankasinan]]<br>[[toki Panpanko]]<br>[[toki Pikula]]<br>[[toki Sanpali]]<br>[[toki Sepu]]<br>[[toki Suku]]<br>[[toki Sulikaju]]<br>[[toki Takalo]]<br>[[toki Tapakano]]<br>[[toki Walaje]]<br></div>|kulupu nimi lawa=Maka-Diyos, Maka-tao, Makakalikasan at Makabansa|kulupu nimi lawa pi toki pona=tawa [[jan sewi]] en [[jan]] en [[nasin]] en [[ma]]|ma3=The Philippines|nimi2=Inli|jan=jan Pisaja (<span style="color:#006CB0;">33.7%</span>)<br>jan Takalo (<span style="color:#006CB0;">24.4%</span>)<br>jan Iloko (<span style="color:#006CB0;">8.4%</span>)<br>jan Pikula (<span style="color:#006CB0;">6.8%</span>)<br>jan ante (<span style="color:#006CB0;">26.2%%</span>)}}'''ma Pilipina''' li [[ma]] lon [[ma Asija]]. '''ma Pilipina''' li insa e [[ma lon telo]] 7,641. kulupu pi ma Pilipina li ma {{luka|Luzon|Luson}} li ma {{luka|Visayas|Pisaja}} li ma {{luka|Mindanao|Mintanaju}}. mute jan pi nanpa wan lon ma Pilipina li [[ma tomo Keson]].
{{poki sona ma
|nimi ma= ma Pilipina
|nimi mama= Pilipinas
|ma= ma Asija
|len ma=[[ijo:Flag of the Philippines.svg|border|130px]]
|sitelen lawa=[[File:Coat_of_arms_of_the_Philippines.svg|101x85px]]
|toki lawa=[[toki Pilipina]], [[toki Inli]]
|toki ante=[[toki Akan]], [[toki Iloko]], [[toki Ipana]], [[toki Ipatan]], [[toki Jakan]], [[toki Kalaja]], [[toki Makintanaju]], [[toki Malanaju]], [[toki Pankasinan]], [[toki Panpanko]], [[toki Pikula]], [[toki Sanpali]], [[toki Sepu]], [[toki Suku]]
|nasin lawa=
|ISO 3166=PH
|mani=mani Peso
|ma tomo lawa=[[ma tomo Manila]]
|kalama musi ma= Lupang Hinirang <br> [[File:Lupang Hinirang instrumental.ogg]]
|sitelen ma=[[File:PHL_orthographic.svg|200px]]
|toki anpa pi sitelen ma=
}}
'''ma Pilipina''' li [[ma]] lon [[ma Asija]]. '''ma Pilipina''' li insa e [[ma lon telo]] 7,641. kulupu pi ma Pilipina li ma {{luka|Luzon|Luson}} li ma {{luka|Visayas|Pisaja}} li ma {{luka|Mindanao|Mintanaju}}. mute jan pi nanpa wan lon ma Pilipina li [[ma tomo Keson]].


[[toki lawa]] pi ma Pilipina li [[toki Pilipina]] li [[toki Inli]]. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa li toki {{luka|Tagalog|Takalo}} li toki {{luka|Cebuano|Sepu}} li toki {{luka|Ilocano|Iloko}} li toki {{luka|Ilonggo|Ilonko}} li toki {{luka|Bicolano|Pikula}} li toki {{luka|Waray|Walaje}} li toki {{luka|Pampango|Panpanko}} li toki {{luka|Pangasinense|Pankasinan}}.
[[toki lawa]] pi ma Pilipina li [[toki Pilipina]] li [[toki Inli]]. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa li toki {{luka|Tagalog|Takalo}} li toki {{luka|Cebuano|Pisaja}} li toki {{luka|Ilocano|Iloko}} li toki {{luka|Ilonggo|Ilonko}} li toki {{luka|Bicolano|Pikula}} li toki {{luka|Waray|Walaje}} li toki {{luka|Pampango|Panpanko}} li toki {{luka|Pangasinense|Pankasinan}}.


toki Pilipina la nimi ona li ''Pilipinas''. toki Inli la nimi ona li ''Philippines''. mani Pilipina li mani ''Peso''. ma Pilipina li poka e [[telo suli]]. ma Pilipina li seli. [[ma tomo lawa]] pi ma Pilipina li [[ma tomo Manila]]. tenpo pini la [[ma Mewika]] en [[ma Epanja]] li lawa e ma Pilipina.
toki Pilipina la nimi ona li ''Pilipinas''. toki Inli la nimi ona li ''Philippines''. mani Pilipina li mani ''Peso''. ma Pilipina li poka e [[telo suli]]. ma Pilipina li seli. [[ma tomo lawa]] pi ma Pilipina li [[ma tomo Manila]]. tenpo pini la [[ma Mewika]] en [[ma Epanja]] li lawa e ma Pilipina.


== '''tenpo pini pi ma Pilipina''' ==
== tenpo pini pi ma Pilipina ==
[[File:sitelen pi supa kiwen Lakuna.jpg|thumb|172x172px|sitelen pi supa kiwen {{luka|Laguna|Lakuna}} li sitelen pi tenpo suli nanpa wan lon ma Pilipina.]]
[[File:sitelen pi supa kiwen Lakuna.jpg|thumb|172x172px|sitelen pi supa kiwen {{luka|Laguna|Lakuna}} li sitelen pi tenpo suli nanpa wan lon ma Pilipina.|link=Special:FilePath/sitelen_pi_supa_kiwen_Lakuna.jpg]]
tenpo open la jan {{luka|Negrito|Nekito}} li kama lon ma Pilipina. jan {{luka|Austronesia|Asonesija}} li kama kin tan [[ma Tawan]]. ona mute li pali e [[kulupu jan]] mute. toki Pilipina la ni li '''"''barangay"'''''. jan [[ma Sonko|Sonko]] en jan [[ma Palata|Palata]] en jan [[Alapi]] li tawa ma ni. ma ni li kama '''ma esun suli'''.
tenpo open la jan {{luka|Negrito|Nekito}} li kama lon ma Pilipina. jan {{luka|Austronesia|Asonesija}} li kama kin tan [[ma Tawan]]. ona mute li pali e [[kulupu jan]] mute. toki Pilipina la ni li '''"''barangay"'''''. jan [[ma Sonko|Sonko]] en jan [[ma Palata|Palata]] en jan [[Alapi]] li tawa ma ni. ma ni li kama '''ma esun suli'''.


=== '''tenpo pi lawa [[ma Epanja|Epanja]]''' ===
=== '''tenpo pi lawa [[ma Epanja|Epanja]]''' ===


tenpo sike 1521 la jan {{luka|Punaju Makajasi|Ferdinand Magellan}} li kama li pana e ma Pilipina tawa [[ma Epanja]] li moli lon utala {{luka|Mactan|Matan}}. tenpo sike 1565 la jan {{luka|Miguel Legazpi|Mike Lekapi}} li kama e lawa [[ma Epanja|Epanja]].   
tenpo sike 1521 la jan {{luka|Punaju Makajasi|Ferdinand Magellan}} li kama li pana e ma Pilipina tawa [[ma Epanja]] li moli lon utala {{luka|Mactan|Matan}}. tenpo sike 1565 la jan {{luka|Miguel Legazpi|Mike Lekapi}} li kama e lawa Epanja.   


ma Pilipina li lon anpa ma {{luka|New Spain|Nuwapanja}} li kama ma esun suli pi {{luka|west|lon suno weka}}. tomo tawa telo {{luka|Galleon|Kalejon}} Manila li pali. tenpo lon insa tenpo sike 1565-1815 la tenpo sike ale la ni li tawa ma tomo {{luka|Acapulco|Akapuko}} li tawa [[ma tomo Manila]].  
ma Pilipina li lon anpa ma {{luka|New Spain|Nuwapanja}}.


[[ma Epanja]] li pini e utala mute. utala tawa [[ma Netelan]] en utala tawa [[nasin sewi Silami|jan pi nasin sewi Silami]] li {{luka|decrease|lili}} mute e mani. [[ma Piten]] li lawa e ma tomo Manila lon insa tenpo sike 1762-1764 tan ni: [[ma Epanja|''ma Epanja'']]'' li {{luka|allied|linja pona}} e [[ma Kanse]].'' taso [[ma Epanja]] li lawa sin e ma Pilipina kin tan [https://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Paris_(1763) lipu pi pilin sama].  
[[ma Mesiko]] li weka e lawa [[ma Epanja|Epanja]] la ma Pilipina li kama lon anpa ma tomo {{luka|Madrid|Mateli}}. jan lawa Epanja li kama ike e wawa ona. ma Epanja li ken ala mama e ma Pilipina lon insa tenpo sike 1850.


[[ma Mesiko]] li weka e lawa [[ma Epanja|Epanja]] la ma Pilipina li kama lon anpa ma tomo {{luka|Madrid|Mateli}}. ni li kama e ni: '''''jan lawa li ike e wawa'''''. [[ma Epanja]] li ken ala mama e ma Pilipina lon insa tenpo sike 1850''.''
jan 3 pi pali sewi li moli. pilin wawa Pilipina li kama. jan {{luka|José Rizal|Ose Lisala}} li sitelen e ni: ''jan lawa li ike e wawa.'' taso [[ma Epanja]] li '''moli e jan Lisala'''. jan {{luka|Antesa Ponipasijo|Andrés Bonifacio}} li open e '''kulupu utala pi {{luka|secret|sona pimeja}}'''. '''nimi ni li Katipunan'''. kulupu ni li open e '''utala pi lawa Pilipina'''. [[tenpo suno]] 12 pi [[tenpo mun]] 6/1898 la ma Pilipina li weka e lawa Epanja lon [[ma tomo Kapite]]. tenpo sike 1898 la utala pi [[ma Epanja]] en [[ma Mewika]] li kama.   
 
{{luka|3 priests|jan 3 pi pali sewi}} li moli tan ni: ''jan lawa li pilin sona e ni: ona mute li open e utala.'' {{luka|FIlipino nationalism|pilin wawa Pilipina}} li kama. jan {{luka|José Rizal|Ose Lisala}} li sitelen e ni: ''jan lawa li ike e wawa.'' taso [[ma Epanja]] li '''moli e jan Lisala'''. jan {{luka|Antesa Ponipasijo|Andrés Bonifacio}} li open e '''kulupu utala pi {{luka|secret|sona pimeja}}'''. '''nimi ni li Katipunan'''. kulupu ni li open e '''utala pi lawa Pilipina'''. [[tenpo suno]] 12 pi [[tenpo mun]] 6/1898 la ma Pilipina li weka e lawa Epanja lon [[ma tomo Kapite]]. tenpo sike 1898 la utala pi [[ma Epanja]] en [[ma Mewika]] li kama.   


=== '''tenpo pi lawa [[ma Mewika|Mewika]]''' ===
=== '''tenpo pi lawa [[ma Mewika|Mewika]]''' ===
linja nanpa 40: linja nanpa 54:
tenpo sike 2016 la jan {{luka|Rodrigo Duterte|Loliko Tutete}} li kama jan lawa. tenpo pini la ona li jan lawa pi ma tomo {{luka|Davao|Tapaju}}. ona li wawa e {{luka|relation|linja}} tawa [[ma Sonko]] en [[ma Losi]]. ona li open e kulupu {{luka|against|utala tawa}} [[ilo nasa]]. {{luka|terrorist group|kulupu pakala}} {{luka|Maute|Majute}} li utala lon ma tomo {{luka|Marawi|Malawi}}. taso utala ni li pini lon tenpo suno 23/8/2020.
tenpo sike 2016 la jan {{luka|Rodrigo Duterte|Loliko Tutete}} li kama jan lawa. tenpo pini la ona li jan lawa pi ma tomo {{luka|Davao|Tapaju}}. ona li wawa e {{luka|relation|linja}} tawa [[ma Sonko]] en [[ma Losi]]. ona li open e kulupu {{luka|against|utala tawa}} [[ilo nasa]]. {{luka|terrorist group|kulupu pakala}} {{luka|Maute|Majute}} li utala lon ma tomo {{luka|Marawi|Malawi}}. taso utala ni li pini lon tenpo suno 23/8/2020.


== '''ma''' ==
== ma ==
{| class="article-table"
{| cellpadding=4 cellspacing=0 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|+
|- style="vertical-align:bottom;border:1px solid darkgray;background: #efefef;"
!kulupu ma
|style="border:1px solid darkgray;border-style: none solid none none;"| kulupu ma
!wan ma
|style="border:1px solid darkgray;border-style: none solid none none;"| wan ma
|style="border:1px solid darkgray;border-style: none solid none none;"| nimi lawa
|-
|-
| rowspan="8" |ma Luson
| rowspan="8" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;background: #dff0df;" |ma Luson
|wan ma lawa
| colspan="2" |wan ma lawa
|-
|-
|wan ma Iloko
|wan ma Iloko
|wan ma I
|-
|-
|wan ma Kolijela
| colspan="2" |wan ma Kolijela
|-
|-
|anpa nena Kakajan
|anpa nena Kakajan
|wan ma II
|-
|-
|insa Luson
|insa Luson
|wan ma III
|-
|-
|wan ma Kalapalison
|wan ma Kalapalison
|wan ma IV-A
|-
|-
|wan ma Mimalopa
|wan ma Mimalopa
|-
|wan ma IV-E
|- style="border:1px solid darkgray;border-style: none none solid none;"
|wan ma Pikula
|wan ma Pikula
|wan ma V
|-
|-
| rowspan="3" |ma Pisaja
| rowspan="3" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;background: #dfdff0;" |ma Pisaja
|suno pini Pisaja
|suno pini Pisaja
|wan ma VI
|-
|-
|insa Pisaja
|insa Pisaja
|-
|wan ma VII
|- style="border:1px solid darkgray;border-style: none none solid none;"
|suno open Pisaja
|suno open Pisaja
|wan ma VIII
|-
|-
| rowspan="6" |ma Mintanaju
| rowspan="6" style="vertical-align:right;border:1px solid darkgray;background: #f0f0df;" |ma Mintanaju
|ma nena Senpanka
|ma nena Senpanka
|wan ma IX
|-
|-
|lete Mintanaju
|lete Mintanaju
|wan ma X
|-
|-
|wan ma Tapaju
|wan ma Tapaju
|wan ma XI
|-
|-
|wan ma Sokosasen
|wan ma Sokosasen
|wan ma XII
|-
|-
|wan ma Kalaka
|wan ma Kalaka
|wan ma XIII
|-
|-
|wan ma Pansamolo
|wan ma Pansamolo
|wan ma lawa Pansamolo pi Mintanaju SIlami
|}
|}
{{ma Asija}}
{{toki ante|
{{toki ante|
[[wikipedia:af:Filippyne|af]] -
[[wikipedia:af:Filippyne|af]] -
linja nanpa 106: linja nanpa 137:
[[wikipedia:zh-tw:&#33778;&#24459;&#36051;|zh-tw]]
[[wikipedia:zh-tw:&#33778;&#24459;&#36051;|zh-tw]]
}}
}}
[[Category:ma Asija]]
 
[[Category:ma]]
 
[[Category:ma lon telo]]
[[kulupu:ma Asija]]
[[kulupu:ma]]
[[kulupu:ma lon telo]]
[[kulupu:lipu ni li tan lipu Panton la o lukin]]
48

edits

lipu pi ilo tawa