lipu "unpa" la tenpo tu la ante li ni
No edit summary |
(mi sin e ni. mi pilin jaki lili tan sitelen ni. taso lipu ni li suli.) |
||
| linja nanpa 1: | linja nanpa 1: | ||
[[ijo:Hoverflies_mating_midair.jpg|thumb|unpa pipi]]{{wile pali}} | [[ijo:Hoverflies_mating_midair.jpg|thumb|unpa pipi]]{{wile pali}} | ||
'''unpa''' | '''unpa''' la [[ijo sijelo]]<ref group="toki">ijo sijelo li [[jan]], li [[soweli]], li [[akesi]], li [[waso]], li [[kala]], li [[pipi]]. [[soko]] mute en {{lipu li ala|ijo lon lili|microorganisms}} mute li ken pali e lon sin. taso ona li unpa ala.</ref> li wan e [[sijelo]] ona tawa pilin pona, anu tawa [[mama]], anu tawa wile tu. | ||
[[jan]] | |||
unpa li ken | '''unpa mama''' la ijo sijelo li unpa tawa wile ni: ijo sijelo sin li kama lon. [[jan]] la jan li pana e telo mama lon lipu mama la, ni li ken pana e [[jan lili]]. | ||
'''unpa musi''' la, ijo sijelo li [[musi]] tan unpa. ken la ona li pali sama unpa mama. ken la ona li unpa mama ala sama [[unpa uta]]. | |||
ijo sijelo li ken unpa tan wile tu ni. | |||
jan la tenpo mute la jan unpa li [[jan olin]]. taso ni li ken ala kin. kin unpa li ken tan [[utala unpa]]. ni li ike mute. | |||
tenpo mute la meli li unpa e mije. taso [[meli li olin e meli|meli li ken unpa e meli]]. kin [[mije li olin e mije|mije li ken unpa e mije]]. kin meli en mije li ken unpa e [[tonsi]]. kin tonsi ken unpa e tonsi. teno mute la jan ni li lon [[kulupu kule]]. taso jan ante li lon kulupu kule ala, li unpa e jan pi kon sama. | |||
kin ijo sijelo li ken unpa e ona. | |||
== unpa jan == | == unpa jan == | ||
=== unpa | === unpa mama === | ||
unpa pi pali lon la, jan li insa [[lupa mama]] pi jan ante kepeken [[palisa mama]] ona. palisa mama li ken pana e [[telo mama tan sike mama|telo mama]] tawa lupa mama. telo mama la {{lipu li ala|kipisi mama tawa|kipisi jan lili|sperm cells}} li tawa {{lipu li ala|kipisi mama awen|egg cells}} lon {{lipu li ala|poki mama|womb}}. kipisi mama tawa li alasa e kipisi mama awen. ona li wan e ona la, jan lili li ken open kama. | |||
===unpa musi pi jan tu anu jan mute=== | |||
unpa ni li ken sama unpa mama. ante la jan li ken insa lupa unpa ante. [[lupa uta]] en [[lupa monsi]] li ken lupa unpa tawa jan mute. jan li ken insa lupa ale ni kepeken palisa mama, kepeken [[palisa luka]], kepeken [[ilo unpa]]. kin unpa musi mute la jan li insa ala e lupe. ona li luka e palisa mama, e selo pi lupa unpa, e [[nena sijelo]]. kulupu kule la jan li unpa sama ni lon tenpo mute. | |||
=== unpa pi jan wan === | === unpa pi jan wan === | ||
jan wan li unpa tan musi. tenpo mute la unpa luka li pilin e palisa anu lupa anu [[nena meli|nena mama]] kepeken luka. | jan wan li unpa tan musi. jan li luka e palisa mama, e nena sijelo, e selo pi lupa mama, li insa e lupa mama, e lupa monsi kepeken palisa luka ona, kepeken ijo unpa. tenpo mute la unpa luka li pilin e palisa anu lupa anu [[nena meli|nena mama]] kepeken luka. ilo unpa ante li lon. jan li ken sike e palisa mama kepeken ilo unpa. ilo unpa ante li tawa. | ||
[[kulupu:unpa]] | [[kulupu:unpa]] | ||
== toki == | |||
<references group="toki"/> | |||
Revision as of 2022-03-05T04:44:14
|
lipu ni li wile e pali. sina ken pona e ona. |
unpa la ijo sijelo[toki 1] li wan e sijelo ona tawa pilin pona, anu tawa mama, anu tawa wile tu.
unpa mama la ijo sijelo li unpa tawa wile ni: ijo sijelo sin li kama lon. jan la jan li pana e telo mama lon lipu mama la, ni li ken pana e jan lili.
unpa musi la, ijo sijelo li musi tan unpa. ken la ona li pali sama unpa mama. ken la ona li unpa mama ala sama unpa uta.
ijo sijelo li ken unpa tan wile tu ni.
jan la tenpo mute la jan unpa li jan olin. taso ni li ken ala kin. kin unpa li ken tan utala unpa. ni li ike mute.
tenpo mute la meli li unpa e mije. taso meli li ken unpa e meli. kin mije li ken unpa e mije. kin meli en mije li ken unpa e tonsi. kin tonsi ken unpa e tonsi. teno mute la jan ni li lon kulupu kule. taso jan ante li lon kulupu kule ala, li unpa e jan pi kon sama.
kin ijo sijelo li ken unpa e ona.
unpa jan
unpa mama
unpa pi pali lon la, jan li insa lupa mama pi jan ante kepeken palisa mama ona. palisa mama li ken pana e telo mama tawa lupa mama. telo mama la kipisi jan lili li tawa kipisi mama awen lon poki mama. kipisi mama tawa li alasa e kipisi mama awen. ona li wan e ona la, jan lili li ken open kama.
unpa musi pi jan tu anu jan mute
unpa ni li ken sama unpa mama. ante la jan li ken insa lupa unpa ante. lupa uta en lupa monsi li ken lupa unpa tawa jan mute. jan li ken insa lupa ale ni kepeken palisa mama, kepeken palisa luka, kepeken ilo unpa. kin unpa musi mute la jan li insa ala e lupe. ona li luka e palisa mama, e selo pi lupa unpa, e nena sijelo. kulupu kule la jan li unpa sama ni lon tenpo mute.
unpa pi jan wan
jan wan li unpa tan musi. jan li luka e palisa mama, e nena sijelo, e selo pi lupa mama, li insa e lupa mama, e lupa monsi kepeken palisa luka ona, kepeken ijo unpa. tenpo mute la unpa luka li pilin e palisa anu lupa anu nena mama kepeken luka. ilo unpa ante li lon. jan li ken sike e palisa mama kepeken ilo unpa. ilo unpa ante li tawa.