lipu "ma Pasila" la tenpo tu la ante li ni

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
No edit summary
No edit summary
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
{{poki sona ma
{{poki sona ma|
|nimi ma=ma Pasila
| nimi ma                 = ma Pasila
|nimi mama=Brasil
| nimi mama               = Brasil
|ma=
| ma                     =
|len ma=[[sitelen:Flag of Brazil.svg|border|130px]]
| sitelen                =
|sitelen lawa=[[File:Coat of arms of Brazil.svg|130px]]
| toki pi anpa sitelen    =
|kalama musi ma=[[sitelen:Hino-Nacional-Brasil-instrumental-mec.ogg]]
| len ma                 = [[sitelen:Flag of Brazil.svg|border|130px]]
|ma tomo lawa=[[ma tomo Pasilija]]
| sitelen lawa           = [[sitelen:Coat of arms of Brazil.svg|130px]]
|mute jan la ma tomo suli=[[ma tomo San Palu]]
| kalama musi ma         = [[sitelen:Hino-Nacional-Brasil-instrumental-mec.ogg]]
|ma suli=ma Amelika
| ma tomo lawa           = [[ma tomo Pasilija]]
|toki lawa=[[toki Potuke]], toki luka Pasila
| ma suli                 = [[ma Amelika seli]]
|toki ante=
| toki lawa               = [[toki Potuke]], [[toki luka Pasila]]
|nasin sewi=[[kulupu Katolika|Katolika]] (65%), Potesu (22%) - sona tan sike suno nunpa 2010
| toki ante               = toki mute pi ma Pasila, toki pi [[ma suli Elopa]] ([[toki Italija]], [[toki Tosi]])
|nasin lawa=
| nasin sewi             = [[kulupu Katolika|Katolika]] (65%), Potesu (22%) (sona tan tenpo suno 2010)
|jan lawa=[[jan Lula]]
| nasin lawa             =
|sitelen ma=[[File:BRA orthographic.svg|260px]]
| jan lawa               = [[jan Lula]]
|mani=[[mani Lija pi ma Pasila]] (R$)
| tenpo open              =
|tenpo=UTC-2 tawa -5
| tenpo pini              =
|ISO 3166=BR
| mani                   = [[mani Lija pi ma Pasila]] (R$)
|lipu ilo=https://www.gov.br
| tenpo                   = UTC-5–UTC-2
}}{{wile pali}}
| ISO 3166               =
{{nimi ijo|'''ma Pasila'''|Brasil|toki Potuke||ipa=/bɾaˈziw/}} li [[ma]] suli lon [[ma Amelika seli]]. toki lawa pi ma Pasila li [[toki Potuke]]. ma pi toki Potuke la ona li ma pi suli nanpa wan. jan Pasila pi kute ala li toki kepeken [[toki luka|toki luka Pasila]] (toki Libras). ma tomo lawa ona li ma tomo Pasilija. ma tomo pi suli nanpa wan li ma tomo San Palu.
| sitelen ma              = [[File:BRA orthographic.svg|260px]]
| toki anpa pi sitelen ma = sitelen ma pi ma Pasila
| lipu ilo               = [https://www.gov.br gov.br]
| ma lili                =
}}
{{nimi ijo|'''ma Pasila'''|Brasil|toki Potuke||ipa=[bɾaˈziw]}} li [[ma]] suli lon [[ma Amelika seli]]. toki lawa pi ma Pasila li [[toki Potuke]]. ma pi toki Potuke la ona li ma pi suli nanpa wan. jan Pasila pi kute ala li toki kepeken [[toki luka|toki luka Pasila]] (toki Libras). ma tomo lawa ona li ma tomo Pasilija. ma tomo pi suli nanpa wan li ma tomo San Palu.


[[ma Ulukawi]] en [[ma Alensina]] en [[ma Palakawi]] en [[ma Polipija]] en [[ma Pelu]] en [[ma Kolonpija]] en [[ma Penesuwela]] en [[ma Kijana]] en [[ma Suliname]] en [[ma Kijanakanse]] li lon poka pi ma Pasila. sama la ma Pasila li lon poka pi [[telo suli Alansi]].
[[ma Ulukawi]] en [[ma Alensina]] en [[ma Palakawi]] en [[ma Polipija]] en [[ma Pelu]] en [[ma Kolonpija]] en [[ma Penesuwela]] en [[ma Kijana]] en [[ma Suliname]] en [[ma Kijanakanse]] li lon poka pi ma Pasila. sama la ma Pasila li lon poka pi [[telo suli Alansi]].
ma Pasila la kasi mute en soweli mute en akesi mute en kala mute en pipi mute li lon. ma ni la ma kasi Amasonja en ma kasi telo Pantana en ma kasi pi seli lili Kasinka en ma kasi Mata Atansika en ma kasi Selatu en ma mute ante li lon. pakala pi ma kasi ni li ike tawa ma ale.


ma Pasila la jan mute en kulupu ante li lon.
ma Pasila la jan mute en kulupu ante li lon.


ma Pasila la kasi mute en soweli mute en akesi mute en kala mute en pipi mute li lon. ma ni la ma kasi Amasonja en ma kasi telo Pantana en ma kasi pi seli lili Kasinka en ma kasi Mata Atansika en ma kasi Selatu en ma mute ante li lon. pakala pi ma kasi ni li ike tawa ma ale.
==tenpo pini==
[[sitelen:Meirelles-primeiramissa2.jpg|thumb|ijo pi nasin sewi Katolika nanpa wan lon ma Pasila, jan pi nasin sewi tan tomo tawa telo pi jan Petu Awali Kapa]]


==sona pi tenpo pini==
tenpo pini suli la, jan li lon ma Pasila. {{nimi ijo|[[jan Petu Awali Kapa]]|Pedro Álvares Cabral|toki Potuke}} tan [[ma Potuke]] li kama sona e ma Pasila lon tenpo pi sike suno nanpa 1500. tenpo sike 1530 tawa tenpo sike 1822 la, ma Potuke li lawa e ma Pasila. tenpo poka pini la, ma Pasila en ma Potuke li sama tawa ma pi jan lawa pi ma Potuke. taso, tenpo sike 1822 la, ma Pasila li kama wan taso. tenpo open la, jan wan li lawa e ma Pasila, taso tenpo sike nanpa 1889 tawa tenpo ni la, jan mute ken lawa.
[[sitelen:Meirelles-primeiramissa2.jpg|thumb|ijo pi nasin sewi Katolika nanpa wan lon ma Pasila, jan pi nasin sewi tan tomo tawa telo pi jan Petu Awali Kapa|alt=]]
 
tenpo pini suli la, jan li lon ma Pasila. jan Petu Awali Kapa tan [[ma Potuke]] li kama sona e ma Pasila lon tenpo pi sike suno nanpa 1500. tenpo sike nanpa 1530 tawa tenpo sike nanpa 1822 la ma Potuke li lawa e ma Pasila. tenpo poka pini la, ma Pasila en ma Potuke li sama tawa ma pi jan lawa pi ma Potuke, taso, sike suno nanpa 1822 la, ma Pasila li kama wan taso. tenpo open la, jan wan li lawa e ma Pasila, taso tenpo sike nanpa 1889 tawa tenpo ni la, jan mute ken lawa.


tenpo pi lawa Potuke tawa tenpo pi sike suno nanpa 1850 la, [[jo jan|esun pi jan jo]] li pana e jan pimeja mute tawa ma Pasila. sike suno 1888 la jan jo li ike tawa lipu lawa pi ma Pasila.
tenpo pi lawa Potuke tawa tenpo pi sike suno nanpa 1850 la, [[jo jan|esun pi jan jo]] li pana e jan pimeja mute tawa ma Pasila. sike suno 1888 la jan jo li ike tawa lipu lawa pi ma Pasila.
linja nanpa 38: linja nanpa 43:


==ma==
==ma==
===ma lili===
===ma lili===
* {{nimi ijo|[[ma Ake]]|Acre}}
* {{nimi ijo|[[ma Alakowa]]|Alagoas}}
* {{nimi ijo|[[ma Amapa]]|Amapá}}
* {{nimi ijo|[[ma Amasona]]|Amazonas}}
* {{nimi ijo|[[ma Sejala]]|Ceará}}
* {{nimi ijo|[[ma lili lawa pi ma Pasila]]|Distrito Federal}}
* {{nimi ijo|[[ma Epilitu Santu]]|Espírito Santo}}
* {{nimi ijo|[[ma Kojasi]]|Goiás}}
* {{nimi ijo|[[ma Malanjan]]|Maranhão}}
* {{nimi ijo|[[ma Matu Kosu]]|Mato Grosso}}
* {{nimi ijo|[[ma Matu Kosu anpa]]|Mato Grosso do Sul}}
* {{nimi ijo|[[ma Mina Selasi]]|Minas Gerais}}
* {{nimi ijo|[[ma Pala pi ma Pasila|ma Pala]]|Pará}}
* {{nimi ijo|[[ma Palipa]]|Paraíba}}
* {{nimi ijo|[[ma Palana]]|Paraná}}
* {{nimi ijo|[[ma Penanpuku]]|Pernambuco}}
* {{nimi ijo|[[ma Pijawi]]|Piauí}}
* {{nimi ijo|[[ma Liju]]|Rio de Janeiro}}
* {{nimi ijo|[[ma Lijukan sewi]]|Rio Grande do Norte}}
* {{nimi ijo|[[ma Lijukan anpa]]|Rio Grande do Sul}}
* {{nimi ijo|[[ma Lontonja]]|Rondônia}}
* {{nimi ijo|[[ma Lolama]]|Roraima}}
* {{nimi ijo|[[ma Santa Katalina]]|Santa Catarina}}
* {{nimi ijo|[[ma San Palu]]|São Paulo}}
* {{nimi ijo|[[ma Sesipi]]|Sergipe}}
* {{nimi ijo|[[ma Tokansin]]|Tocantins}}
===ma tomo suli ===
[[sitelen:Contrasts of Rio de Janeiro - Rocinha, Ipanema, and Mountains at Sunrise.jpg|300px|thumb|sitelen pi [[ma tomo Liju]]]]


*{{nimi ijo|[[ma Ake]]|Acre}}
tenpo sike 2021 la ma tomo suli pi ma Pasila li ni li jo e nanpa jan ni:
*{{nimi ijo|[[ma Alakowa]]|Alagoas}}
*{{nimi ijo|[[ma Amapa]]|Amapá}}
*{{nimi ijo|[[ma Amasonja]]|Amazonas}}
*{{nimi ijo|[[ma Sejala]]|Ceará}}
*{{nimi ijo|[[ma lili lawa]]|Distrito Federal}}
*{{nimi ijo|[[ma Epilitu Santu]]|Espírito Santo}}
*{{nimi ijo|[[ma Kojasi]]|Goiás}}
*{{nimi ijo|[[ma Malanjan]]|Maranhão}}
*{{nimi ijo|[[ma Matu Kosu]]|Mato Grosso}}
*{{nimi ijo|[[ma Matu Kosu anpa]]|Mato Grosso do Sul}}
*{{nimi ijo|[[ma Minaselasi]]|Minas Gerais}}
*{{nimi ijo|[[ma Pala pi ma Pasila|ma Pala]]|Pará}}
*{{nimi ijo|[[ma Pa-Lipa]]|Paraíba}}
*{{nimi ijo|[[ma Pala-Na]]|Paraná}}
*{{nimi ijo|[[ma Penanpuku]]|Pernambuco}}
*{{nimi ijo|[[ma Pijawi]]|Piauí}}
*{{nimi ijo|[[ma Liju]]|Rio de Janeiro}}
*{{nimi ijo|[[ma Liju Kan sewi]]|Rio Grande do Norte}}
*{{nimi ijo|[[ma Liju-Kansitu-Su]]|Rio Grande do Sul}}
*{{nimi ijo|[[ma Lontonja]]|Rondônia}}
*{{nimi ijo|[[ma Lolama]]|Roraima}}
*{{nimi ijo|[[ma Santa Katalina]]|Santa Catarina}}
*{{nimi ijo|[[ma San Palu]]|São Paulo}}
*{{nimi ijo|[[ma Sesipi]]|Sergipe}}
*{{nimi ijo|[[ma Tokansin]]|Tocantins}}


===ma tomo suli ===
{| class="sortable wikitable"
[[sitelen:Contrasts of Rio de Janeiro - Rocinha, Ipanema, and Mountains at Sunrise.jpg|alt=|thumb|300x300px|ma tomo Liju-Sina-Nelu]]
|+ ma tomo suli pi ma Palisa<ref>[https://ftp.ibge.gov.br/Estimativas_de_Populacao/Estimativas_2021/estimativa_dou_2021.pdf Estimativas da população residente no Brasil e unidades de federação com data de referência em de julho de 2021] ''Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística'' (toki Potuke)</ref>
tenpo sike 2021 la ma tomo suli pi ma Pasila li ni li jo e nanpa jan ni:<ref>[https://ftp.ibge.gov.br/Estimativas_de_Populacao/Estimativas_2021/estimativa_dou_2021.pdf ESTIMATIVAS DA POPULAÇÃO RESIDENTE NO BRASIL E UNIDADES DA FEDERAÇÃO COM DATA DE REFERÊNCIA EM DE JULHO DE 2021] ''Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística''</ref>  
|- style="font-size:100%; text-align: center;"
{| style="background:none;" cellspacing="2px"
! style="width:10px;" | #
|
! style="width:75px;" | ma tomo
{| class="sortable wikitable" style="text-align:left; font-size:85%;"
! style="width:75px;" | nimi mama
|- style="font-size:100%; text-align:right;"
! style="width:50px;" | nanpa jan
! style="width:10px;" | !! style="width:75px;" |ma tomo!! style="width:75px;" ! |nimi mama!! style="width:50px;" ! |nanpa jan
|-
|-
|1||[[ma tomo San-Palu|San-Palu]]||''São Paulo''||12,396,372
! 1
| [[ma tomo San Paulo]]
| ''São Paulo''
| 12 396 372
|-
|-
|2||[[ma tomo Liju-Sisa-Nelu|Liju-Sisa-Nelu]]||''Rio de Janeiro''||6,775,561
! 2
| [[ma tomo Liju]]
| ''Rio de Janeiro''
| 6 775 561
|-
|-
|3||[[ma tomo Pasilija|Pasilija]]||''Brasília''||3,094,325
! 3
| [[ma tomo Pasilija]]
| ''Brasília''
| 3 094 325
|-
|-
|4||[[ma tomo Sawato|Sawato]]||''Salvador''||2,900,319
! 4
| [[ma tomo Sawato]]
| ''Salvador''
| 2 900 319
|-
|-
|5||[[ma tomo Potalesa|Potalesa]]||''Fortlelza''||2,703,391
! 5
| [[ma tomo Potalesa]]
| ''Fortlelza''
| 2 703 391
|-
|-
|6||[[ma tomo Pelu Olison|Pelu Olison]]||''Belo Horizonte''||2,530,701
! 6
| [[ma tomo Pelu Oliso]]
| ''Belo Horizonte''
| 2 530 701
|-
|-
|7||[[ma tomo Manasu|Manasu]]||''Manaus''||2,255,903
! 7
| [[ma tomo Manasu]]
| ''Manaus''
| 2 255 903
|-
|-
|8||[[ma tomo Kulisipa|Kulispa]]||''Curitiba''||1,963,726
! 8
| [[ma tomo Kulisipa]]
| ''Curitiba''
| 1 963 726
|-
|-
|9||[[ma tomo Lesiwi|Lewisi]]||''Recife''||1,661,017
! 9
| [[ma tomo Lesiwi]]
| ''Recife''
| 1 661 017
|-
|-
|10||[[ma tomo Kojanja|Kojanja]]||''Goiânia''||1,555,626
! 10
|}
| [[ma tomo Kojanja]]
| ''Goiânia''
| 1 555 626
|}
|}


[[ma tomo Pasilija]] li ma tomo lawa pi ma Pasila. ma tomo ni lon ma lili lawa.
[[ma tomo Pasilija]] li ma tomo lawa pi ma Pasila. ma tomo ni lon ma lili lawa.


== jan==
==jan==
[[musi pi sike noka]] li pona tawa jan mute lon ma Pasila. jan mute ken musi pona e ona.
[[musi pi sike noka]] li pona tawa jan mute lon ma Pasila. jan mute ken musi pona e ona.


linja nanpa 107: linja nanpa 145:


{{DEFAULTSORT:Pasila}}
{{DEFAULTSORT:Pasila}}
[[kulupu:ma Pasila| ]]
 
[[kulupu:ma]]
[[kulupu:ma]]
[[kulupu:ma Pasila]]
[[kulupu:ma Amelika]]
[[kulupu:ma Amelika]]
[[kulupu:ma Amelika seli]]
[[kulupu:ma Amelika seli]]

Revision as of 2023-09-12T16:10:07

ma Pasila

Brasil

Flag of Brazil.svg

len ma

Coat of arms of Brazil.svg

sitelen lawa

kalama musi ma

BRA orthographic.svg
sitelen ma pi ma Pasila
ma tomo lawa ma tomo Pasilija
ma suli ma Amelika seli
toki lawa toki Potuke, toki luka Pasila
toki ante toki mute pi ma Pasila, toki pi ma suli Elopa (toki Italija, toki Tosi)
nasin sewi Katolika (65%), Potesu (22%) (sona tan tenpo suno 2010)
jan lawa jan Lula
mani mani Lija pi ma Pasila (R$)
tenpo UTC-5–UTC-2
lipu ilo gov.br

ma Pasila (toki Potuke: Brasil [bɾaˈziw]) li ma suli lon ma Amelika seli. toki lawa pi ma Pasila li toki Potuke. ma pi toki Potuke la ona li ma pi suli nanpa wan. jan Pasila pi kute ala li toki kepeken toki luka Pasila (toki Libras). ma tomo lawa ona li ma tomo Pasilija. ma tomo pi suli nanpa wan li ma tomo San Palu.

ma Ulukawi en ma Alensina en ma Palakawi en ma Polipija en ma Pelu en ma Kolonpija en ma Penesuwela en ma Kijana en ma Suliname en ma Kijanakanse li lon poka pi ma Pasila. sama la ma Pasila li lon poka pi telo suli Alansi.

ma Pasila la kasi mute en soweli mute en akesi mute en kala mute en pipi mute li lon. ma ni la ma kasi Amasonja en ma kasi telo Pantana en ma kasi pi seli lili Kasinka en ma kasi Mata Atansika en ma kasi Selatu en ma mute ante li lon. pakala pi ma kasi ni li ike tawa ma ale.

ma Pasila la jan mute en kulupu ante li lon.

tenpo pini

ijo pi nasin sewi Katolika nanpa wan lon ma Pasila, jan pi nasin sewi tan tomo tawa telo pi jan Petu Awali Kapa

tenpo pini suli la, jan li lon ma Pasila. jan Petu Awali Kapa (toki Potuke: Pedro Álvares Cabral) tan ma Potuke li kama sona e ma Pasila lon tenpo pi sike suno nanpa 1500. tenpo sike 1530 tawa tenpo sike 1822 la, ma Potuke li lawa e ma Pasila. tenpo poka pini la, ma Pasila en ma Potuke li sama tawa ma pi jan lawa pi ma Potuke. taso, tenpo sike 1822 la, ma Pasila li kama wan taso. tenpo open la, jan wan li lawa e ma Pasila, taso tenpo sike nanpa 1889 tawa tenpo ni la, jan mute ken lawa.

tenpo pi lawa Potuke tawa tenpo pi sike suno nanpa 1850 la, esun pi jan jo li pana e jan pimeja mute tawa ma Pasila. sike suno 1888 la jan jo li ike tawa lipu lawa pi ma Pasila.

tenpo sike 1964 tawa tenpo sike 1985 la, jan utala pi ma Pasila li lawa e ma Pasila. taso tenpo ni la, jan ale li ken lawa.

ma

ma lili

ma tomo suli

sitelen pi ma tomo Liju

tenpo sike 2021 la ma tomo suli pi ma Pasila li ni li jo e nanpa jan ni:

ma tomo suli pi ma Palisa[1]
# ma tomo nimi mama nanpa jan
1 ma tomo San Paulo São Paulo 12 396 372
2 ma tomo Liju Rio de Janeiro 6 775 561
3 ma tomo Pasilija Brasília 3 094 325
4 ma tomo Sawato Salvador 2 900 319
5 ma tomo Potalesa Fortlelza 2 703 391
6 ma tomo Pelu Oliso Belo Horizonte 2 530 701
7 ma tomo Manasu Manaus 2 255 903
8 ma tomo Kulisipa Curitiba 1 963 726
9 ma tomo Lesiwi Recife 1 661 017
10 ma tomo Kojanja Goiânia 1 555 626

ma tomo Pasilija li ma tomo lawa pi ma Pasila. ma tomo ni lon ma lili lawa.

jan

musi pi sike noka li pona tawa jan mute lon ma Pasila. jan mute ken musi pona e ona.

tan sona