lipu "ma Pilipina" la tenpo tu la ante li ni
No edit summary |
|||
| linja nanpa 28: | linja nanpa 28: | ||
== '''tenpo pini pi ma Pilipina''' == | == '''tenpo pini pi ma Pilipina''' == | ||
tenpo open la jan {{luka|nimi pi toki ante = Negrito|nimi pi toki pona = Nekito}} li kama lon ma Pilipina. jan {{luka|nimi pi toki ante = Austronesia|nimi pi toki pona = Asonesija}} li kama kin tan [[ma Tawan]]. ona mute li pali e ma tomo lawa. toki Pilipina la ni li "''barangay"''. jan [[ma Sonko|Sonko]] en jan [[ma Palata|Palata]] en jan [[Alapi]] li tawa ma ni. ma ni li kama ma esun suli. | tenpo open la jan {{luka|nimi pi toki ante = Negrito|nimi pi toki pona = Nekito}} li kama lon ma Pilipina. jan {{luka|nimi pi toki ante = Austronesia|nimi pi toki pona = Asonesija}} li kama kin tan [[ma Tawan]]. ona mute li pali e ma tomo lawa. toki Pilipina la ni li '''"''barangay"'''''. jan [[ma Sonko|Sonko]] en jan [[ma Palata|Palata]] en jan [[Alapi]] li tawa ma ni. ma ni li kama '''ma esun suli'''. | ||
tenpo sike 1521 la jan {{luka|nimi pi toki pona = Makajasi | === '''tenpo pi lawa [[ma Epanja|Epanja]]''' === | ||
tenpo sike 1521 la jan {{luka|nimi pi toki pona = Punaju Makajasi|nimi pi toki ante = Ferdinand Magellan}} li kama li pana e ma Pilipina tawa [[ma Epanja]] li moli lon utala {{luka|nimi pi toki ante = Mactan|nimi pi toki pona = Matan}}. tenpo sike 1565 la jan {{luka|nimi pi toki ante = Miguel Legazpi|nimi pi toki pona = Mike Lekapi}} li open e lawa [[ma Epanja|Epanja]]. | |||
ma Pilipina li anpa ma {{luka|nimi pi toki ante = New Spain|nimi pi toki pona = Nuwapanja}} li kama ma esun suli pi lon suno weka. tomo tawa telo {{luka|nimi pi toki ante = Galleon|nimi pi toki pona = Kalejon}} Manila li pali. tenpo lon insa tenpo sike 1565 en tenpo sike 1815 la tenpo sike ale la ni li tawa ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Acapulco|nimi pi toki pona = Akapunko}} li tawa ma tomo Manila. | ma Pilipina li anpa ma {{luka|nimi pi toki ante = New Spain|nimi pi toki pona = Nuwapanja}} li kama ma esun suli pi lon suno weka. tomo tawa telo {{luka|nimi pi toki ante = Galleon|nimi pi toki pona = Kalejon}} Manila li pali. tenpo lon insa tenpo sike 1565 en tenpo sike 1815 la tenpo sike ale la ni li tawa ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Acapulco|nimi pi toki pona = Akapunko}} li tawa ma tomo Manila. | ||
| linja nanpa 36: | linja nanpa 38: | ||
tenpo lawa la [[ma Epanja]] li pini e utala mute. utala tawa Netelan en utala tawa [[nasin sewi Silami|jan Silami]] li lili mute e mani. [[ma Piten]] li lawa e ma tomo Manila lon insa tenpo sike 1762 en tenpo sike 1764 tan ni: [[ma Epanja]] li linja pona e [[ma Kanse]]. taso [[ma Epanja]] li lawa sin e ma tan [https://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Paris_(1763) lipu pi kama jo pi pona sama]. | tenpo lawa la [[ma Epanja]] li pini e utala mute. utala tawa Netelan en utala tawa [[nasin sewi Silami|jan Silami]] li lili mute e mani. [[ma Piten]] li lawa e ma tomo Manila lon insa tenpo sike 1762 en tenpo sike 1764 tan ni: [[ma Epanja]] li linja pona e [[ma Kanse]]. taso [[ma Epanja]] li lawa sin e ma tan [https://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Paris_(1763) lipu pi kama jo pi pona sama]. | ||
[[ma Mesiko]] li weka e lawa [[ma Epanja|Epanja]] la ma Pilipina li anpa ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Madrid|nimi pi toki pona = Mateli}}. ni li kama e ni: {{luka|nimi pi toki ante = friar|nimi pi toki pona = jan pi lawa sewi}} en jan lawa li ike e wawa. [[ma Epanja]] li mama ala e ma Pilipina lon tenpo sike pi insa 1850. utala tawa lawa li mute tan ike mani. taso [[ma Epanja]] li pini e ni mute. {{lili}} | [[ma Mesiko]] li weka e lawa [[ma Epanja|Epanja]] la ma Pilipina li anpa ma tomo {{luka|nimi pi toki ante = Madrid|nimi pi toki pona = Mateli}}. ni li kama e ni: '''{{luka|nimi pi toki ante = friar|nimi pi toki pona = jan pi lawa sewi}} en jan lawa li ike e wawa'''. [[ma Epanja]] li mama ala e ma Pilipina lon tenpo sike pi insa 1850. utala tawa lawa li mute tan ike mani. taso [[ma Epanja]] li pini e ni mute. | ||
jan 3 pi pali sewi li moli tan ni: jan lawa li pilin sona e ni: ona mute li open e utala. pilin wawa Pilipina li kama. jan {{luka|nimi pi toki ante = Marcelo del Pilar|nimi pi toki pona = Maselo Pilala}} en jan {{luka|nimi pi toki ante = José Rizal|nimi pi toki pona = Ose Lisala}} en jan {{luka|nimi pi toki ante = Mariano Ponce|nimi pi toki pona = Malijano Ponse}} li lawa e {{luka|nimi pi toki ante = reform movement|nimi pi toki pona = wawa pi wile ante}}. jan {{luka|nimi pi toki ante = José Rizal|nimi pi toki pona = Ose Lisala}} li pali e kulupu lipu ni: ona li toki utala tawa jan lawa. taso [[ma Epanja]] li ken ala mama e ike lon weka mute li '''moli e ona'''. jan {{luka|nimi pi toki pona = Antesa Ponifasijo|nimi pi toki ante = Andrés Bonifacio}} li open e kulupu utala pi sona pimeja. nimi ni li Katipunan. kulupu ni li open e '''utala pi lawa Pilipina'''. | |||
=== '''utala pi lawa Pilipina''' === | |||
{{lili}} | |||
{{toki ante| | {{toki ante| | ||
[[wikipedia:af:Filippyne|af]] - | [[wikipedia:af:Filippyne|af]] - | ||
Revision as of 2020-12-07T09:11:11
kipisi:ma tasoma Pilipina li ma lon ma Asija.
toki lawa pi ma Pilipina li toki Pilipina li toki Inli. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka li toki kipisi:luka.
toki Pilipina la nimi ona li Pilipinas. toki Inli la nimi ona li Philippines.
mani Pilipina li mani Peso.
ma Pilipina li poka e telo suli. ma Pilipina li seli.
ma tomo lawa pi ma Pilipina li ma tomo Manila.
tenpo pini la ma Mewika en ma Epanja li lawa e ma Pilipina.
jan Pilipina li lon ma ale.
toki pi toki Pilipina
Kumusta! - toki!
Kumusta ka? - pilin sina li seme?
Mabuhay! - o kama pona! o ale suli! ale li lon.
Salamat! - (pana li lon la o toki e ni.)
Paalam na! anu Adyos - mi tawa! tawa pona!
tenpo pini pi ma Pilipina
tenpo open la jan kipisi:luka li kama lon ma Pilipina. jan kipisi:luka li kama kin tan ma Tawan. ona mute li pali e ma tomo lawa. toki Pilipina la ni li "barangay". jan Sonko en jan Palata en jan Alapi li tawa ma ni. ma ni li kama ma esun suli.
tenpo pi lawa Epanja
tenpo sike 1521 la jan kipisi:luka li kama li pana e ma Pilipina tawa ma Epanja li moli lon utala kipisi:luka. tenpo sike 1565 la jan kipisi:luka li open e lawa Epanja.
ma Pilipina li anpa ma kipisi:luka li kama ma esun suli pi lon suno weka. tomo tawa telo kipisi:luka Manila li pali. tenpo lon insa tenpo sike 1565 en tenpo sike 1815 la tenpo sike ale la ni li tawa ma tomo kipisi:luka li tawa ma tomo Manila.
tenpo lawa la ma Epanja li pini e utala mute. utala tawa Netelan en utala tawa jan Silami li lili mute e mani. ma Piten li lawa e ma tomo Manila lon insa tenpo sike 1762 en tenpo sike 1764 tan ni: ma Epanja li linja pona e ma Kanse. taso ma Epanja li lawa sin e ma tan lipu pi kama jo pi pona sama.
ma Mesiko li weka e lawa Epanja la ma Pilipina li anpa ma tomo kipisi:luka. ni li kama e ni: kipisi:luka en jan lawa li ike e wawa. ma Epanja li mama ala e ma Pilipina lon tenpo sike pi insa 1850. utala tawa lawa li mute tan ike mani. taso ma Epanja li pini e ni mute.
jan 3 pi pali sewi li moli tan ni: jan lawa li pilin sona e ni: ona mute li open e utala. pilin wawa Pilipina li kama. jan kipisi:luka en jan kipisi:luka en jan kipisi:luka li lawa e kipisi:luka. jan kipisi:luka li pali e kulupu lipu ni: ona li toki utala tawa jan lawa. taso ma Epanja li ken ala mama e ike lon weka mute li moli e ona. jan kipisi:luka li open e kulupu utala pi sona pimeja. nimi ni li Katipunan. kulupu ni li open e utala pi lawa Pilipina.
utala pi lawa Pilipina
- ike la lipu ni li lili. sina wile pona e ona la sina ken suli e ona.
af - da - de - en - eo - es - et - fr - he - ja - ms - nl - no - pl - pt - ru - sl - sv - tl - zh-cn - zh-tw