lipu "ma Pilipina" la tenpo tu la ante li ni

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
VisualWikitext
(mi pona e lipu ni)
Ne (toki | ante)
(weka pi pakala lipu)
linja nanpa 16: linja nanpa 16:
|ma suli=}}{{wile pali}}
|ma suli=}}{{wile pali}}


'''ma Pilipina''' li [[ma]] lon [[ma Asija]]. '''ma Pilipina''' li insa e [[ma lon telo]] 7,641. kulupu pi ma Pilipina li ma {{luka|Luzon|Luson}} li ma {{luka|Visayas|Pisaja}} li ma {{luka|Mindanao|Mintanaju}}. mute jan pi nanpa wan lon ma Pilipina li [[ma tomo Keson]].
'''ma Pilipina''' li [[ma]] lon [[ma Asija]]. '''ma Pilipina''' li insa e [[ma lon telo]] 7,641. kulupu pi ma Pilipina li ma Luson <!--Luzon--> li ma Pisaja <!--Visayas--> li ma Mintanaju <!--Mindanao-->. mute jan pi nanpa wan lon ma Pilipina li [[ma tomo Keson]].


[[toki lawa]] pi ma Pilipina li [[toki Pilipina]] li [[toki Inli]]. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa li toki {{luka|Tagalog|Takalo}} li toki {{luka|Cebuano|Pisaja}} li toki {{luka|Ilocano|Iloko}} li toki {{luka|Ilonggo|Ilonko}} li toki {{luka|Bicolano|Pikula}} li toki {{luka|Waray|Walaje}} li toki {{luka|Pampango|Panpanko}} li toki {{luka|Pangasinense|Pankasinan}}.
[[toki lawa]] pi ma Pilipina li [[toki Pilipina]] li [[toki Inli]]. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa li [[toki Takalo]] li toki Pisaja <!--Cebuano--> li toki Iloko <!--Ilocano--> li toki Ilonko <!--Ilonggo--> li toki Pikula <!--Bicolano--> li toki Walaje <!--Waray--> li toki Panpanko <!--Pampango--> li toki Pankasinan <!--Pangasinense-->.


toki Pilipina la nimi ona li ''Pilipinas''. toki Inli la nimi ona li ''Philippines''. mani Pilipina li mani ''Peso''. ma Pilipina li poka e [[telo suli]]. ma Pilipina li seli. [[ma tomo lawa]] pi ma Pilipina li [[ma tomo Manila]]. tenpo pini la [[ma Mewika]] en [[ma Epanja]] li lawa e ma Pilipina.
toki Pilipina la nimi ona li ''Pilipinas''. toki Inli la nimi ona li ''Philippines''. mani Pilipina li mani ''Peso''. ma Pilipina li poka e [[telo suli]]. ma Pilipina li seli. [[ma tomo lawa]] pi ma Pilipina li [[ma tomo Manila]]. tenpo pini la [[ma Mewika]] en [[ma Epanja]] li lawa e ma Pilipina.


== tenpo pini pi ma Pilipina ==
== tenpo pini pi ma Pilipina ==
[[File:sitelen pi supa kiwen Lakuna.jpg|thumb|172x172px|sitelen pi supa kiwen {{luka|Laguna|Lakuna}} li sitelen pi tenpo suli nanpa wan lon ma Pilipina.|link=Special:FilePath/sitelen_pi_supa_kiwen_Lakuna.jpg]]
[[ijo:Extract from Inskripsyon sa Binatbat na Tanso ng Laguna.jpg|link=link=Special:FilePath/sitelen_pi_supa_kiwen_Lakuna.jpg|alt=|thumb|sitelen pi supa kiwen Lakuna Lakuna li sitelen pi tenpo suli nanpa wan lon ma Pilipina.]]
tenpo open la jan {{luka|Negrito|Nekito}} li kama lon ma Pilipina. jan {{luka|Austronesia|Asonesija}} li kama kin tan [[ma Tawan]]. ona mute li pali e [[kulupu jan]] mute. toki Pilipina la ni li '''"''barangay"'''''. jan [[ma Sonko|Sonko]] en jan [[ma Palata|Palata]] en jan [[Alapi]] li tawa ma ni. ma ni li kama '''ma esun suli'''.
tenpo open la jan Nekito <!--Negrito--> li kama lon ma Pilipina. jan Asonesija <!--Austronesia--> li kama kin tan [[ma Tawan]]. ona mute li pali e [[kulupu jan]] mute. toki Pilipina la ni li '''"''barangay"'''''. jan [[ma Sonko|Sonko]] en jan [[ma Palata|Palata]] en jan [[Alapi]] li tawa ma ni. ma ni li kama '''ma esun suli'''.


=== tenpo pi lawa [[ma Epanja|Epanja]]===
=== tenpo pi lawa [[ma Epanja|Epanja]]===


tenpo sike 1521 la jan {{luka|Punaju Makajasi|Ferdinand Magellan}} li kama li pana e ma Pilipina tawa [[ma Epanja]] li moli lon utala {{luka|Mactan|Matan}}. tenpo sike 1565 la jan {{luka|Miguel Legazpi|Mike Lekapi}} li kama e lawa Epanja.   
tenpo sike 1521 la jan Punaju Makajasi <!--Ferdinand Magellan--> li kama li pana e ma Pilipina tawa [[ma Epanja]] li moli lon utala Matan <!--Mactan-->. tenpo sike 1565 la jan Mike Lekapi <!--Miguel Legazpi--> li kama e lawa pi ma Epanja.   


ma Pilipina li lon anpa ma {{luka|New Spain|Nuwapanja}}.
ma Pilipina li lon anpa ma Nowepanja <!--New Spain|Nuwapanja-->.


[[ma Mesiko]] li weka e lawa [[ma Epanja|Epanja]] la ma Pilipina li kama lon anpa ma tomo {{luka|Madrid|Mateli}}. jan lawa Epanja li kama ike e wawa ona. ma Epanja li ken ala mama e ma Pilipina lon insa tenpo sike 1850.
[[ma Mesiko]] li weka e lawa pi [[ma Epanja]] la ma Pilipina li kama lon anpa [[ma tomo Mateli]]. jan lawa Epanja li kama ike e wawa ona. ma Epanja li ken ala mama e ma Pilipina lon insa tenpo sike 1850.


jan 3 pi pali sewi li moli. pilin wawa Pilipina li kama. jan {{luka|José Rizal|Ose Lisala}} li sitelen e ni: ''jan lawa li ike e wawa.'' taso [[ma Epanja]] li '''moli e jan Lisala'''. jan {{luka|Antesa Ponipasijo|Andrés Bonifacio}} li open e '''kulupu utala pi {{luka|secret|sona pimeja}}'''. '''nimi ni li Katipunan'''. kulupu ni li open e '''utala pi lawa Pilipina'''. [[tenpo suno]] 12 pi [[tenpo mun]] 6/1898 la ma Pilipina li weka e lawa Epanja lon [[ma tomo Kapite]]. tenpo sike 1898 la utala pi [[ma Epanja]] en [[ma Mewika]] li kama.   
jan mute pi pali sewi li moli. pilin wawa Pilipina li kama. jan Ose Lisala <!--José Rizal--> li sitelen e ni: ''jan lawa li ike e wawa.'' taso [[ma Epanja]] li '''moli e jan Lisala'''. jan Antesa Ponipasijo <!--Andrés Bonifacio--> li open e '''kulupu utala pi sona pimeja'''. '''nimi ni li Katipunan'''. kulupu ni li open e '''utala pi lawa Pilipina'''. [[tenpo suno]] 12 pi [[tenpo mun]] 6/1898 la ma Pilipina li weka e lawa Epanja lon [[ma tomo Kapite]]. tenpo sike 1898 la utala pi [[ma Epanja]] en [[ma Mewika]] li kama.   


=== tenpo pi lawa [[ma Mewika|Mewika]]===
=== tenpo pi lawa [[ma Mewika|Mewika]]===
[[ma Epanja]] li pana e ma Pilipina tawa [[ma Mewika]]. ma Pilipina en [[ma Mewika]] li utala. [[ma Mewika]] li moli e [[jan Pilipina]] mute. ma {{luka|Sulu|Suku}} li utala e [[ma Mewika]]. taso [[ma Mewika]] li kama lawa e ma {{luka|Sulu|Suku}}. [[ma Mewika]] li {{luka|corrupt|wawa ike}} e ma Pilipina la [[ma Mewika]] li pali e {{luka|propaganda|toki nasa pi ante sona}}.
[[ma Epanja]] li pana e ma Pilipina tawa [[ma Mewika]]. ma Pilipina en [[ma Mewika]] li utala. [[ma Mewika]] li moli e [[jan Pilipina]] mute. ma Sulu li utala e [[ma Mewika]]. taso [[ma Mewika]] li kama lawa e ma Sulu. [[ma Mewika]] li wawa ike e ma Pilipina la [[ma Mewika]] li pali e toki nasa pi ante sona.


[[ma Mewika]] li pana e lawa lili tawa ma Pilipina. jan {{luka|Quezon|Keson}} li kama jan lawa li ken e {{luka|national language|toki lawa}}. [[meli|meli]] li {{luka|suffrage|ken anu e jan lawa kama}}.
[[ma Mewika]] li pana e lawa lili tawa ma Pilipina. jan Quezon <!--Keson--> li kama jan lawa li ken e toki lawa. [[meli]] li ken pana e wile pi jan lawa kama}}.


===[[utala suli pi nanpa tu]]===
===[[utala suli pi nanpa tu]]===
[[ma Nijon]] li lawa e ma Pilipina. kulupu utala {{luka|Hukbalahap|Upalapa}} li utala e lawa Nijon. [[ma Nijon]] li pali e ike utala mute. tu ni li {{luka|Manila massacre|moli mute Manila}} li {{luka|Bataan Death March|tawa noka moli Patan}}. wawa utala Mewika li weka e lawa Nijon.
[[ma Nijon]] li lawa e ma Pilipina. kulupu utala Upalapa <!--Hukbalahap--> li utala e lawa Nijon. [[ma Nijon]] li pali e ike utala mute. ni tu li moli suli pi [[ma tomo Manila|ma Manila]] li tawa noka moli Patan <!--Bataan Death March-->. wawa utala Mewika li weka e lawa Nijon.


=== tenpo pi lawa Pilipina ===
=== tenpo pi lawa Pilipina ===
jan {{luka|Ramon Magsaysay|Wamon Masasaje}} li pini e utala Upalapa li open e tomo {{luka|Malacañang|Malakanjan}} tawa jan ale. tenpo sike 1965 la jan {{luka|Ferdinand Marcos|Pesinan Mako}} li kama [[jan lawa]] Pilipina.
jan Wamon Masasaje <!--Ramon Magsaysay--> li pini e utala Upalapa li open e tomo Malakanjan <!--Malacañang--> tawa jan ale. tenpo sike 1965 la jan Pesinan Mako <!--Ferdinand Marcos--> li kama [[jan lawa]] pi ma Pilipina.


=== tenpo pi lawa Mako ===
=== tenpo pi lawa Mako ===
tenpo sike 4 pi nanpa 1 la {{luka|GDP|mani pi ijo esun}} Pilipina li suli pi nanpa 1 lon [[ma Asija]]. mani la ma Pilipina li kama suli. tenpo pi pini pi tenpo sike 4 la ijo li kama ike. jan Mako en jan olin ona li ike e wawa e mani. ma Pilipina li lon anpa pi {{luka|martial law|nasin lawa utala}}. tenpo sike 1986 la jan Mako li kama jan lawa kin. taso ni li {{luka|false|lon ala}}. {{luka|revolution|kulupu pi wile ante}} li tawa e jan Mako e {{luka|follower|jan poka}} ona tawa [[ma Awawi]] li kama e ni: ''jan {{luka|Corazon Aquino|Kolason Akino}} li lawa.''
tenpo sike 4 pi nanpa 1 la mani pi ijo esun <!--GDP--> Pilipina li suli pi nanpa 1 lon [[ma Asija]]. mani la ma Pilipina li kama suli. tenpo pi pini pi tenpo sike 4 la ijo li kama ike. jan Mako en jan olin ona li ike e wawa e mani. ma Pilipina li lon anpa pi nasin lawa utala. tenpo sike 1986 la jan Mako li kama jan lawa kin. taso ni li lon ala. kulupu pi wile ante li tawa e jan Mako e jan poka ona tawa [[ma Awawi]] li kama e ni: ''jan Kolason kino<!--Corazon Aquino--> li lawa.''


=== tenpo pi lawa Pilipina sin ===
=== tenpo pi lawa Pilipina sin ===
ni mute li ike tawa kama suli Pilipina:''''' ma Pilipina li {{luka|need|wile}} {{luka|debt|pana e mani mute}}. wawa ike li mute. jan mute li {{luka|communism|nasin pi sona lawa e sama pali}}. jan {{luka|Moro|Molo}} li utala. nena suli {{luka|Pinatubo|Pinatupo}} li pana e ko seli.'''''
ni mute li ike tawa kama suli Pilipina:''''' ma Pilipina li wile pana e mani mute. wawa ike li mute. jan mute li lon [[nasin pi pali kulupu]]. jan Molo <!--Moro--> li utala. nena suli Pinatupo <!--Pinatubo--> li pana e ko seli.'''''


tenpo sike 2016 la jan {{luka|Rodrigo Duterte|Loliko Tutete}} li kama jan lawa. tenpo pini la ona li jan lawa pi ma tomo {{luka|Davao|Tapaju}}. ona li wawa e {{luka|relation|linja}} tawa [[ma Sonko]] en [[ma Losi]]. ona li open e kulupu {{luka|against|utala tawa}} [[ilo nasa]]. {{luka|terrorist group|kulupu pakala}} {{luka|Maute|Majute}} li utala lon ma tomo {{luka|Marawi|Malawi}}. taso utala ni li pini lon tenpo suno 23/8/2020.
tenpo sike 2016 la jan Loliko Tutete <!--Rodrigo Duterte--> li kama jan lawa. tenpo pini la ona li jan lawa pi ma tomo Tapaju <!--Davao-->. ona li wawa e linja tawa [[ma Sonko]] en [[ma Losi]]. ona li open e kulupu utala tawa [[ilo nasa]]. kulupu pakala Majute <!--Maute--> li utala lon ma tomo Malawi <!--Marawi-->. taso utala ni li pini lon tenpo suno 23/8/2020.


== ma ==
== ma ==

Revision as of 2021-11-21T23:53:19

ma Pilipina

Pilipinas

ma Asija
Flag of the Philippines.svg

len ma

 Coat of arms of the Philippines.svg

sitelen lawa

kalama musi ma

Lupang Hinirang

PHL orthographic.svg
ma tomo lawa ma tomo Manila
toki lawa toki Pilipina, toki Inli
toki ante toki Akan, toki Iloko, toki Ipana, toki Ipatan, toki Jakan, toki Kalaja, toki Makintanaju, toki Malanaju, toki Pankasinan, toki Panpanko, toki Pikula, toki Sanpali, toki Supowanon, toki Suku, toki Takalo, toki Tapawenjo
mani mani Peso
ISO 3166 PH
Edit-clear.svg lipu ni li wile e pali. sina ken pona e ona.


ma Pilipina li ma lon ma Asija. ma Pilipina li insa e ma lon telo 7,641. kulupu pi ma Pilipina li ma Luson li ma Pisaja li ma Mintanaju . mute jan pi nanpa wan lon ma Pilipina li ma tomo Keson.

toki lawa pi ma Pilipina li toki Pilipina li toki Inli. taso ona li poka e toki ante mute. toki Pilipina luka tu wan lawa li toki Takalo li toki Pisaja li toki Iloko li toki Ilonko li toki Pikula li toki Walaje li toki Panpanko li toki Pankasinan .

toki Pilipina la nimi ona li Pilipinas. toki Inli la nimi ona li Philippines. mani Pilipina li mani Peso. ma Pilipina li poka e telo suli. ma Pilipina li seli. ma tomo lawa pi ma Pilipina li ma tomo Manila. tenpo pini la ma Mewika en ma Epanja li lawa e ma Pilipina.

tenpo pini pi ma Pilipina

sitelen pi supa kiwen Lakuna Lakuna li sitelen pi tenpo suli nanpa wan lon ma Pilipina.

tenpo open la jan Nekito li kama lon ma Pilipina. jan Asonesija li kama kin tan ma Tawan. ona mute li pali e kulupu jan mute. toki Pilipina la ni li "barangay". jan Sonko en jan Palata en jan Alapi li tawa ma ni. ma ni li kama ma esun suli.

tenpo pi lawa Epanja

tenpo sike 1521 la jan Punaju Makajasi li kama li pana e ma Pilipina tawa ma Epanja li moli lon utala Matan . tenpo sike 1565 la jan Mike Lekapi li kama e lawa pi ma Epanja.

ma Pilipina li lon anpa ma Nowepanja .

ma Mesiko li weka e lawa pi ma Epanja la ma Pilipina li kama lon anpa ma tomo Mateli. jan lawa Epanja li kama ike e wawa ona. ma Epanja li ken ala mama e ma Pilipina lon insa tenpo sike 1850.

jan mute pi pali sewi li moli. pilin wawa Pilipina li kama. jan Ose Lisala li sitelen e ni: jan lawa li ike e wawa. taso ma Epanja li moli e jan Lisala. jan Antesa Ponipasijo li open e kulupu utala pi sona pimeja. nimi ni li Katipunan. kulupu ni li open e utala pi lawa Pilipina. tenpo suno 12 pi tenpo mun 6/1898 la ma Pilipina li weka e lawa Epanja lon ma tomo Kapite. tenpo sike 1898 la utala pi ma Epanja en ma Mewika li kama.

tenpo pi lawa Mewika

ma Epanja li pana e ma Pilipina tawa ma Mewika. ma Pilipina en ma Mewika li utala. ma Mewika li moli e jan Pilipina mute. ma Sulu li utala e ma Mewika. taso ma Mewika li kama lawa e ma Sulu. ma Mewika li wawa ike e ma Pilipina la ma Mewika li pali e toki nasa pi ante sona.

ma Mewika li pana e lawa lili tawa ma Pilipina. jan Quezon li kama jan lawa li ken e toki lawa. meli li ken pana e wile pi jan lawa kama}}.

utala suli pi nanpa tu

ma Nijon li lawa e ma Pilipina. kulupu utala Upalapa li utala e lawa Nijon. ma Nijon li pali e ike utala mute. ni tu li moli suli pi ma Manila li tawa noka moli Patan . wawa utala Mewika li weka e lawa Nijon.

tenpo pi lawa Pilipina

jan Wamon Masasaje li pini e utala Upalapa li open e tomo Malakanjan tawa jan ale. tenpo sike 1965 la jan Pesinan Mako li kama jan lawa pi ma Pilipina.

tenpo pi lawa Mako

tenpo sike 4 pi nanpa 1 la mani pi ijo esun Pilipina li suli pi nanpa 1 lon ma Asija. mani la ma Pilipina li kama suli. tenpo pi pini pi tenpo sike 4 la ijo li kama ike. jan Mako en jan olin ona li ike e wawa e mani. ma Pilipina li lon anpa pi nasin lawa utala. tenpo sike 1986 la jan Mako li kama jan lawa kin. taso ni li lon ala. kulupu pi wile ante li tawa e jan Mako e jan poka ona tawa ma Awawi li kama e ni: jan Kolason kino li lawa.

tenpo pi lawa Pilipina sin

ni mute li ike tawa kama suli Pilipina: ma Pilipina li wile pana e mani mute. wawa ike li mute. jan mute li lon nasin pi pali kulupu. jan Molo li utala. nena suli Pinatupo li pana e ko seli.

tenpo sike 2016 la jan Loliko Tutete li kama jan lawa. tenpo pini la ona li jan lawa pi ma tomo Tapaju . ona li wawa e linja tawa ma Sonko en ma Losi. ona li open e kulupu utala tawa ilo nasa. kulupu pakala Majute li utala lon ma tomo Malawi . taso utala ni li pini lon tenpo suno 23/8/2020.

ma

kulupu ma wan ma nimi lawa
ma Luson wan ma lawa
wan ma Iloko wan ma I
wan ma Kolijela
anpa nena Kakajan wan ma II
insa Luson wan ma III
wan ma Kalapalison wan ma IV-A
wan ma Mimalopa wan ma IV-E
wan ma Pikula wan ma V
ma Pisaja suno pini Pisaja wan ma VI
insa Pisaja wan ma VII
suno open Pisaja wan ma VIII
ma Mintanaju ma nena Senpanka wan ma IX
lete Mintanaju wan ma X
wan ma Tapaju wan ma XI
wan ma Sokosasen wan ma XII
wan ma Kalaka wan ma XIII
wan ma Pansamolo wan ma lawa Pansamolo pi Mintanaju SIlami
ma Asija

ma Aja · ma Akanisan · ma Anku lete · ma Anku seli · ma Asepajan · ma Ilakija · ma Ilan · ma Imalasi · ma Intonesija · ma Isale · ma Jamanija · ma Kanpusi · ma Kasatan · ma Katali · ma Katelo · ma Kilisa · ma Kiposi · ma Kuwasi · ma Lajo · ma Lanka · ma Losi · ma Lunpan · ma Malasija · ma Masu · ma Mijama · ma Monkolu · ma Nepalu · ma Nijon · ma Opekitan · ma Pakisan · ma Palani · ma Palata · ma Panla · ma Pilipina · ma Pilisin · ma Punawi · ma Sajusi · ma Sikimenisan · ma Simolete · ma Sinkapo · ma Siwewi · ma Sonko · ma Sulija · ma Tawan · ma Tawi · ma Tosikiton · ma Tuki · ma Tuku · ma Uman · ma Utun · ma Wije

af - da - de - en - eo - es - et - fr - he - ja - ms - nl - no - pl - pt - ru - sl - sv - tl - zh-cn - zh-tw

tan https://wikipesija.org/index.php?title=ma_Pilipina&oldid=22466