lipu "ma Tuki" la tenpo tu la ante li ni

tan lipu Wikipesija
Jump to navigation Jump to search
(lipu ni li wile pona mute)
linja nanpa 1: linja nanpa 1:
{{poki sona ma|nimi ma=ma Tuki|nimi mama=Türkiye|ma=|len ma=[[ijo:Flag of Turkey.svg|130px]]|sitelen lawa=|sitelen ma=[[ijo:Turkey (orthographic projection).svg|220px]]|toki lawa=toki Tuki|toki ante=|nasin lawa=|ISO 3166=tur|kalama musi ma=İstiklâl Marşı|mani=[[mani Lila]]|ma tomo lawa=ma tomo Ankala}}
{{poki sona ma|nimi ma=ma Tuki|nimi mama=Türkiye|ma=|len ma=[[ijo:Flag of Turkey.svg|130px]]|sitelen lawa=|sitelen ma=[[ijo:Turkey (orthographic projection).svg|220px]]|toki lawa=[[toki Tuki]]|toki ante=|nasin lawa=|ISO 3166=tur|kalama musi ma=İstiklâl Marşı|mani=[[mani Lila]]|ma tomo lawa=[[ma tomo Ankala]]}}


'''ma Tuki''' li lon [[ma Elopa|ma suli Elopa]] li lon [[ma Asija|ma suli Asija]]. ma Tuki li poka [[ma Pokasi]] li poka [[ma Elena]] li poka [[ma Katelo]] li poka [[ma Aja]] li poka [[ma Ilan]] li poka [[ma Asepajan]] li poka [[ma Ilakija]] li poka [[ma Sulija]].
'''ma Tuki''' li lon [[ma Elopa|ma suli Elopa]] li lon [[ma Asija|ma suli Asija]]. ma Tuki li poka [[ma Pokasi]] li poka [[ma Elena]] li poka [[ma Katelo]] li poka [[ma Aja]] li poka [[ma Ilan]] li poka [[ma Asepajan]] li poka [[ma Ilakija]] li poka [[ma Sulija]].


tenpo pini la kulupu jan mute li lawa e ma Tuki. kulupu ni li kulupu [[ma Aja|Aja]] li kulupu [[kulupu lawa Pasileja Loma|Pasileja Loma]] li kulupu [[kulupu lawa Seljuk|Seljuk]] li kulupu [[ma Osumanije|Osumanije]].
tenpo pini la kulupu jan mute li lawa e ma Tuki. kulupu ni li kulupu pi [[ma Aja]] pi [[ma Pasileja Loma]] pi [[ma Selesu]]<!--Seljuk--> pi [[ma Osuman]].


==nimi==
==nimi==
linja nanpa 10: linja nanpa 10:
==tenpo pini==
==tenpo pini==
[[Image:Troy1.jpg|left|thumb|200px|sinpin kiwen pi [[ma tomo Toja]]]]
[[Image:Troy1.jpg|left|thumb|200px|sinpin kiwen pi [[ma tomo Toja]]]]
tenpo mute la jan li lon ma Tuki. ma tomo pi tenpo mute li [[ma tomo Çatalhöyük]] li [[ma tomo Çayönü]] li [[ma tomo Nevali Cori]] li [[ma tomo Hacilar]] li [[ma tomo Göbekli Tepe]] li [[ma tomo Mersin]] li [[ma tomo Toja]].
tenpo mute la jan li lon ma Tuki. ma tomo pi tenpo mute li {{nimi ijo|[[ma tomo Sataloju]]|Çatalhöyük}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Sajonu]]|Çayönü}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Newali Soli]]|Nevali Cori}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Jasila]]|Hacilar}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Kopeki Tepe]]|Göbekli Tepe}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Mesin]]|Mersin}} li {{nimi ijo|[[ma tomo Toja]]|Trōiás}}.


kulupu jan suli nanpa wan lon ma Tuki li kulupu [[jan Hittite|Hittite]]. kulupu jan suli nanpa tu lon ma Tuki li kulupu [[ma Phrygia|Phrygia]]. tenpo ante la kulupu jan lon ma Tuki li [[jan Cimmerian]]. jan Cimmerian li pakala e kulupu Phrygia. kulupu lawa ante lon ma Tuki pi tenpo pini li kulupu [[ma Lydia|Lydia]] li kulupu [[ma Caria|Caria]] li kulupu [[ma Lycia|Lycia]].
ma lawa suli nanpa wan lon ma Tuki li {{nimi ijo|[[ma Jatu]]|Ḫa-at-tu-ša}}. ma lawa suli nanpa tu lon ma Tuki li {{nimi ijo|[[ma Pukija]]|Phyrgia}}. tenpo ante la, {{nimi ijo|[[kulupu jan Kimilaja]]|mat Gimirrāya}} li kama lon ma Tuki. kulupu Kimilaja li pakala e ma lawa Pukija. ma  lawa ante lon ma Tuki pi tenpo pini li {{nimi ijo|[[ma Sata]]|Śfarda}} li {{nimi ijo|[[ma Kelija]]|Καρία, Karia}} li {{nimi ijo|[[ma Temi]]|𐊗𐊕𐊐𐊎𐊆𐊖, Trm̃mis}}.ma ante lon ma Tuki pi tenpo pini li {{nimi ijo|[[ma Ijonija]]|Ἰωνία, Iōnía}}.


ma ante lon ma Tuki pi tenpo pini li [[ma Ionia]]. ma Ionia li ma pi [[jan Ionia]].
tenpo ante la [[kulupu jan Achaemenid]] li anpa e ma Tuki. tenpo ante la [[jan Alekanto suli]] li anpa e ma Tuki. tenpo ante la ma Tuki li tu li [[ma Bithynia]] li [[ma Cappadocia]] li [[ma Pergamum]] li [[ma Pontus]]. tenpo ante la [[ma Loma|kulupu jan Loma]] li anpa e ma mute ni. tenpo ante la [[jan lawa Constantine]] li kama e ni: [[ma tomo Byzantium]] li ma tomo lawa pi ma Loma. jan Constantine li ante e nimi pi ma tomo Byzantium. nimi sin pi ma tomo Byzantium li [[ma tomo Constantinople]] (tenpo ni la ma tomo Constantinople li jo e nimi sin. nimi ni li [[ma tomo Itanpu]]). tenpo ante la kulupu lawa Loma li tu li kulupu lawa Loma li kulupu lawa Byzantine. ma tomo Constantinople li ma tomo lawa pi kulupu lawa Byzantine.


tenpo ante la [[kulupu jan Achaemenid]] li anpa e ma Tuki. tenpo ante la [[jan Alekanto suli|jan lawa Alexander suli]] li anpa e ma Tuki. tenpo ante la ma Tuki li tu li [[ma Bithynia]] li [[ma Cappadocia]] li [[ma Pergamum]] li [[ma Pontus]]. tenpo ante la [[ma Loma|kulupu jan Loma]] li anpa e ma mute ni. tenpo ante la [[jan lawa Constantine]] li kama e ni: [[ma tomo Byzantium]] li ma tomo lawa pi ma Loma. jan Constantine li ante e nimi pi ma tomo Byzantium. nimi sin pi ma tomo Byzantium li [[ma tomo Constantinople]] (tenpo ni la ma tomo Constantinople li jo e nimi sin. nimi ni li [[ma tomo Istanbul]]). tenpo ante la kulupu lawa Loma li tu li kulupu lawa Loma li kulupu lawa Byzantine. ma tomo Constantinople li ma tomo lawa pi kulupu lawa Byzantine.
tenpo ante la jan Tuki li anpa e kulupu jan Byzantine. jan Tuki li kama e kulupu jan Seljuk. taso tenpo ali la kulupu jan Seljuk li lon ala. tenpo ante la [[ma Monku|kulupu jan Monku]] li kama e ma Tuki li anpa e kulupu Seljuk. tenpo ante la [[jan lawa Osman nunpa wan|jan lawa Osman nanpa wan]] li wan e ma ali pi jan Tuki. ona li kama kulupu jan Ottoman.


tenpo ante la jan Tuki li anpa e kulupu jan Byzantine. jan Tuki li kama e kulupu jan Seljuk. taso tenpo ali la kulupu jan Seljuk li lon ala. tenpo ante la [[jan Mongol]] li kama e ma Tuki li anpa e kulupu Seljuk. tenpo ante la [[jan lawa Osman nunpa wan|jan lawa Osman nanpa wan]] li wan e ma ali pi jan Tuki. ona li kama kulupu jan Ottoman.
tenpo pi utala suli nanpa wan la [[ma Kanse]] en [[ma Losi]] en [[ma Juke]] en [[ma Italija]] en [[ma Mewika]] li pakala e kulupu lawa Osuman. tenpo ni la, kulupu lawa sin pi Tuki li kama lon. ma tomo lawa ona li [[ma tomo Ankala]].


tenpo pi utala suli nanpa wan la [[ma Kanse]] en [[ma Losi]] en [[ma Juke]] en [[ma Italija]] en [[ma Mewika]] li pakala e kulupu jan Ottoman. tenpo ante la kulupu jan Tuki li kama lon. ma tomo lawa ona li [[ma tomo Ankara]].
==nasin lawa==
 
===toki tawa ma ante===
==jan pona en jan ike pi ma Tuki==
[[Image:Roosevelt_Inonu_Churchill.jpg|right|thumb|150px|[[jan Franklin D.Roosevelt|jan Roosevelt]] en [[jan İsmet İnönü|jan İnönü]] en [[jan Winston Churchill|jan Churchill]] li poka li toki.]]
[[Image:Roosevelt_Inonu_Churchill.jpg|right|thumb|150px|[[jan Franklin D.Roosevelt|jan Roosevelt]] en [[jan İsmet İnönü|jan İnönü]] en [[jan Winston Churchill|jan Churchill]] li poka li toki.]]
jan pona mute pi ma Tuki li lon [[kulupu NATO]] en [[kulupu ma Elopa]].
ma Tuki li lon [[kulupu ma utala pi telo Alansi lete]].


tenpo pini la ma Elena li ike tawa ma Tuki. taso tenpo ni la ona li pona tawa ma Tuki.
tenpo pini la ma Elena li ike tawa ma Tuki. taso tenpo ni la ona li pona tawa ma Tuki.
linja nanpa 30: linja nanpa 29:
tenpo pini en tenpo ni la ma Armenia li ike tawa ma Tuki tan ni: tenpo pini la kulupu Ottoman li pakala e jan Armenia lon ma Tuki. tenpo ni la kulupu jan pi ma Tuki li toki e ni: tenpo pini la [[jan Aja]] lon ma Tuki li moli. taso moli ona li kama ala tan kulupu Ottoman. toki ni li ike tawa jan Aja. tenpo ni la ma Azerbaijan li pona tawa ma Tuki. taso ma Azerbaijan li ike tawa ma Aja. tan ni la jan Tuki en jan Aja li jan pona ala.
tenpo pini en tenpo ni la ma Armenia li ike tawa ma Tuki tan ni: tenpo pini la kulupu Ottoman li pakala e jan Armenia lon ma Tuki. tenpo ni la kulupu jan pi ma Tuki li toki e ni: tenpo pini la [[jan Aja]] lon ma Tuki li moli. taso moli ona li kama ala tan kulupu Ottoman. toki ni li ike tawa jan Aja. tenpo ni la ma Azerbaijan li pona tawa ma Tuki. taso ma Azerbaijan li ike tawa ma Aja. tan ni la jan Tuki en jan Aja li jan pona ala.


==lukin en pilin==
==ma==
ma Tuki li suli sama [[ma Sile]] anu [[ma Tesa]].
ma Tuki li suli sama [[ma Sile]] anu [[ma Tesa]].


telo suli mute li lon poka ma Tuki. telo suli ni li [[telo suli Aegean]] li [[telo suli Pimeja]] li [[telo suli Mesitewane|telo suli Mediterranean]]. [[telo suli Marmara]] li lon insa ma Tuki.
telo suli mute li lon poka ma Tuki. telo suli ni li [[telo suli Aegean]] li [[telo suli Pimeja]] li [[telo suli Mesitewane|telo suli Mediterranean]]. [[telo suli Marmara]] li lon insa ma Tuki.


tenpo la ma li tawa lon ma Tuki. tawa ma li pakala e jan e tomo.
tenpo la jan mute li tawa lon ma Tuki. ken la, tawa suli ni li pakala e jan e tomo.


tenpo la ma Tuki li seli. tenpo seli la telo mute li lon ala. tenpo la ma Tuki li lete. tenpo lete la telo mute li lon. seli mute en lete mute li lon insa pi ma Tuki. seli lili en lete lili li lon selo pi ma Tuki.
tenpo la ma Tuki li seli. tenpo seli la telo mute li lon ala. tenpo la ma Tuki li lete. tenpo lete la telo mute li lon. seli mute en lete mute li lon insa pi ma Tuki. seli lili en lete lili li lon selo pi ma Tuki.


==pali==
==esun==
jan Tuki li kama jo e mani kepeken nasin ni: jan Tuki li pali e moku lon ma. jan Tuki li pali e ijo ante. jan ante li kama tawa ma Tuki li pana e mani ona tawa jan Tuki.
jan Tuki li kama jo e mani kepeken nasin ni: jan Tuki li pali e moku lon ma. jan Tuki li pali e ijo ante. jan ante li kama tawa ma Tuki li pana e mani ona tawa jan Tuki.


linja nanpa 45: linja nanpa 44:
jan mute li lon ma Tuki. tenpo mute la jan Tuki li lon. jan lili li tawa tomo sona. jan mute li ken sona kepeken lipu sitelen.
jan mute li lon ma Tuki. tenpo mute la jan Tuki li lon. jan lili li tawa tomo sona. jan mute li ken sona kepeken lipu sitelen.


jan mute pi ma Tuki li jan Tuki. taso jan ali pi ma Tuki li jan Tuki ala. [[jan Kurd]] en [[jan Circassian]] en [[kulupu jan Lomani|jan Roma]] en [[jan Alapi]] en [[jan Elena]] en [[jan Aja]] en [[jan Juta]] li lon ma Tuki.
jan mute pi ma Tuki li jan Tuki. taso jan ali pi ma Tuki li jan Tuki ala. [[jan Kurd]] en [[jan Circassian]] en [[kulupu jan Lomani|kulupu Lomani]] en [[kulupu jan Alapi|kulupu Alapi]] en [[kulupu jan Elena|kulupu Elena]] en [[jan Aja|kulupu Aja]] en [[kulupu jan Jejuta|kulupu Jejuta]] li lon ma Tuki.


toki Tuki li toki lawa pi ma Tuki. taso jan li toki kepeken [[toki Alapi]] en toki Posan en toki Circassian en [[toki Kurd]] en toki Ladino kin lon ma Tuki.
toki Tuki li toki lawa pi ma Tuki. taso jan li toki kepeken [[toki Alapi]] en toki Posan en toki Circassian en [[toki Kurd]] en toki Ladino kin lon ma Tuki.


jan mute mute pi ma Tuki li jan pi [[nasin sewi Silami]]. nasin sewi lili pi ma Tuki li [[nasin sewi Orthodox Elena]] li [[nasin sewi Apostolic Armenian]] li [[nasin sewi Syrian Orthodox]] li [[nasin sewi Juta]] li [[nasin sewi Yazidi]]. [[nasin Atheism]] kin li lon ma Tuki.
jan mute mute pi ma Tuki li jan pi [[nasin sewi Isilan]]. nasin sewi lili pi ma Tuki li [[nasin sewi Orthodox Elena]] li [[nasin sewi Apostolic Armenian]] li [[nasin sewi Syrian Orthodox]] li [[nasin sewi Juta]] li [[nasin sewi Yazidi]]. [[nasin Atheism]] kin li lon ma Tuki.


==musi==
===musi===
jan Tuki li pali e [[kalama musi]] e [[lipu sitelen]]. [[jan Orhan Pamuk]] li pali e lipu sitelen pona.
jan Tuki li pali e [[kalama musi]] e [[lipu sitelen]]. {{nimi ijo|[[jan Ojan Pamu]]|Orham Pamuk}} li jan suli pi sitelen toki tan ma Tuki.


tomo Tuki li pona lukin li [[tomo Byzantine]] li [[tomo Ottoman]]. tomo Tuki ante li lukin sama tomo pi ma ante.
tomo Tuki li pona lukin li [[tomo Byzantine]] li [[tomo Ottoman]]. tomo Tuki ante li lukin sama tomo pi ma ante.
linja nanpa 64: linja nanpa 63:
{{ma Asija}}
{{ma Asija}}


{{DEFAULTSORT:Tuki}}
[[kulupu:ma Asija pi pini suno]]
[[kulupu:ma Asija pi pini suno]]
[[kulupu:ma Asija|Tuki]]
[[kulupu:ma Asija]]
[[kulupu:ma Elopa|Tuki]]
[[kulupu:ma Elopa]]
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]]
[[kulupu:lipu ni li lon lipu Panton kin la o lukin]]

Revision as of 2022-07-19T20:56:40

ma Tuki

Türkiye

Flag of Turkey.svg

len ma

kalama musi ma

İstiklâl Marşı

Turkey (orthographic projection).svg
ma tomo lawa ma tomo Ankala
toki lawa toki Tuki
mani mani Lila
ISO 3166 tur


ma Tuki li lon ma suli Elopa li lon ma suli Asija. ma Tuki li poka ma Pokasi li poka ma Elena li poka ma Katelo li poka ma Aja li poka ma Ilan li poka ma Asepajan li poka ma Ilakija li poka ma Sulija.

tenpo pini la kulupu jan mute li lawa e ma Tuki. kulupu ni li kulupu pi ma Aja pi ma Pasileja Loma pi ma Selesu pi ma Osuman.

nimi

nimi pi ma Tuki lon toki Tuki li Türkiye. nimi ni li nimi tu. nimi nanpa wan li Türk. Türk kepeken toki Tuki pi tenpo pini li "wawa" li "jan Tuki." nimi nanpa tu li -iye li "jo."

tenpo pini

sinpin kiwen pi ma tomo Toja

tenpo mute la jan li lon ma Tuki. ma tomo pi tenpo mute li ma tomo Sataloju (Çatalhöyük) li ma tomo Sajonu (Çayönü) li ma tomo Newali Soli (Nevali Cori) li ma tomo Jasila (Hacilar) li ma tomo Kopeki Tepe (Göbekli Tepe) li ma tomo Mesin (Mersin) li ma tomo Toja (Trōiás).

ma lawa suli nanpa wan lon ma Tuki li ma Jatu (Ḫa-at-tu-ša). ma lawa suli nanpa tu lon ma Tuki li ma Pukija (Phyrgia). tenpo ante la, kulupu jan Kimilaja (mat Gimirrāya) li kama lon ma Tuki. kulupu Kimilaja li pakala e ma lawa Pukija. ma lawa ante lon ma Tuki pi tenpo pini li ma Sata (Śfarda) li ma Kelija (Καρία, Karia) li ma Temi (𐊗𐊕𐊐𐊎𐊆𐊖, Trm̃mis).ma ante lon ma Tuki pi tenpo pini li ma Ijonija (Ἰωνία, Iōnía).

tenpo ante la kulupu jan Achaemenid li anpa e ma Tuki. tenpo ante la jan Alekanto suli li anpa e ma Tuki. tenpo ante la ma Tuki li tu li ma Bithynia li ma Cappadocia li ma Pergamum li ma Pontus. tenpo ante la kulupu jan Loma li anpa e ma mute ni. tenpo ante la jan lawa Constantine li kama e ni: ma tomo Byzantium li ma tomo lawa pi ma Loma. jan Constantine li ante e nimi pi ma tomo Byzantium. nimi sin pi ma tomo Byzantium li ma tomo Constantinople (tenpo ni la ma tomo Constantinople li jo e nimi sin. nimi ni li ma tomo Itanpu). tenpo ante la kulupu lawa Loma li tu li kulupu lawa Loma li kulupu lawa Byzantine. ma tomo Constantinople li ma tomo lawa pi kulupu lawa Byzantine.

tenpo ante la jan Tuki li anpa e kulupu jan Byzantine. jan Tuki li kama e kulupu jan Seljuk. taso tenpo ali la kulupu jan Seljuk li lon ala. tenpo ante la kulupu jan Monku li kama e ma Tuki li anpa e kulupu Seljuk. tenpo ante la jan lawa Osman nanpa wan li wan e ma ali pi jan Tuki. ona li kama kulupu jan Ottoman.

tenpo pi utala suli nanpa wan la ma Kanse en ma Losi en ma Juke en ma Italija en ma Mewika li pakala e kulupu lawa Osuman. tenpo ni la, kulupu lawa sin pi Tuki li kama lon. ma tomo lawa ona li ma tomo Ankala.

nasin lawa

toki tawa ma ante

ma Tuki li lon kulupu ma utala pi telo Alansi lete.

tenpo pini la ma Elena li ike tawa ma Tuki. taso tenpo ni la ona li pona tawa ma Tuki.

tenpo pini en tenpo ni la ma Armenia li ike tawa ma Tuki tan ni: tenpo pini la kulupu Ottoman li pakala e jan Armenia lon ma Tuki. tenpo ni la kulupu jan pi ma Tuki li toki e ni: tenpo pini la jan Aja lon ma Tuki li moli. taso moli ona li kama ala tan kulupu Ottoman. toki ni li ike tawa jan Aja. tenpo ni la ma Azerbaijan li pona tawa ma Tuki. taso ma Azerbaijan li ike tawa ma Aja. tan ni la jan Tuki en jan Aja li jan pona ala.

ma

ma Tuki li suli sama ma Sile anu ma Tesa.

telo suli mute li lon poka ma Tuki. telo suli ni li telo suli Aegean li telo suli Pimeja li telo suli Mediterranean. telo suli Marmara li lon insa ma Tuki.

tenpo la jan mute li tawa lon ma Tuki. ken la, tawa suli ni li pakala e jan e tomo.

tenpo la ma Tuki li seli. tenpo seli la telo mute li lon ala. tenpo la ma Tuki li lete. tenpo lete la telo mute li lon. seli mute en lete mute li lon insa pi ma Tuki. seli lili en lete lili li lon selo pi ma Tuki.

esun

jan Tuki li kama jo e mani kepeken nasin ni: jan Tuki li pali e moku lon ma. jan Tuki li pali e ijo ante. jan ante li kama tawa ma Tuki li pana e mani ona tawa jan Tuki.

jan

jan mute li lon ma Tuki. tenpo mute la jan Tuki li lon. jan lili li tawa tomo sona. jan mute li ken sona kepeken lipu sitelen.

jan mute pi ma Tuki li jan Tuki. taso jan ali pi ma Tuki li jan Tuki ala. jan Kurd en jan Circassian en kulupu Lomani en kulupu Alapi en kulupu Elena en kulupu Aja en kulupu Jejuta li lon ma Tuki.

toki Tuki li toki lawa pi ma Tuki. taso jan li toki kepeken toki Alapi en toki Posan en toki Circassian en toki Kurd en toki Ladino kin lon ma Tuki.

jan mute mute pi ma Tuki li jan pi nasin sewi Isilan. nasin sewi lili pi ma Tuki li nasin sewi Orthodox Elena li nasin sewi Apostolic Armenian li nasin sewi Syrian Orthodox li nasin sewi Juta li nasin sewi Yazidi. nasin Atheism kin li lon ma Tuki.

musi

jan Tuki li pali e kalama musi e lipu sitelen. jan Ojan Pamu (Orham Pamuk) li jan suli pi sitelen toki tan ma Tuki.

tomo Tuki li pona lukin li tomo Byzantine li tomo Ottoman. tomo Tuki ante li lukin sama tomo pi ma ante.

musi sike noka li pona mute tawa jan Tuki mute. musi Basketball en musi Auto Racing li pona lili tawa jan Tuki. musi pi tenpo Ottoman lon ma Tuki li musi Yağlı Güreş (musi utala).

lipu ante